Dövlət müşaviri Vəfa Quluzadə Azərbaycan Prezidenti Heydər Əiyevin iki müqəddəs şəhərin xadimi, Səudiyyə Ərəbistanının məliki Fəhd ibn Əbdül Əziz əl-Səudla təkbətək görüşünü AZƏRTAC-ın müxbirinin xahişi ilə şərh edərək dedi:

- Bu görüş olduqca mehriban şəraitdə keçdi. Diqqəti cəlb edən haldır ki, protokolla heç bir məhdudiyyət qoyulmamışdı. Məliklə söhbət gecə saat 2-dək davam etdi. Söhbət zamanı Heydər Əliyev Azərbaycan ilə Səudiyyə Ərəbistanı arasında bütün sahələrdə əlaqələr qurulması məsələsini qaldırdı və respublikamızın bütün problemlərini iki müqəddəs şəhərin xadiminə aşkarlıq ruhunda çatdırdı.

Söhbətdə Ermənistanın Azərbaycana təcavüzü məsələsinə də geniş yer verildi, işğal edilmiş ərazilərimiz xəritələr vasitəsilə göstərildi və məsələnin əsl mahiyyəti tam aşkarlıqla müzakirə olundu.

Fəhd ibn Əbdül Əziz əl-Səud söz verdi ki, hər sahədə Azərbaycanla əməkdaşlığın ən yüksək səviyyədə qurulmasına kömək edəcəkdir. Belə hesab edirəm ki, bu ölkəyə ziyarət olduqca müvəffəqiyyətli keçir və Prezidentin səfəri Azərbaycana çox xeyirlər verəcəkdir.

Azərbaycan Prezidentinin Səudiyyə Ərəbistanına səfəri zamanı iki ölkə arasında Baş saziş imzalandı. Səudiyyə Ərəbistanı keçmiş Sovetlər İttifaqının respublikaları olmuş ölkələr arasında ilk dəfə müstəqil Azərbaycan Respublikası ilə belə saziş imzalayır. Səudiyyə Ərəbistanının qanunlarına əsasən iki ölkə arasında Baş sazişi xarici işlər nazirləri imzalamalıdırlar. Ona görə də həmin sənədə Azərbaycanın xarici işlər naziri Həsən Həsənov və Səudiyyə Ərəbistanının xarici işlər naziri Səud əl-Feysəl imza atdılar. Bu sazişə əsasən ölkələrimiz iqtisadi, ticarət, investisiya, elm-texnika, mədəniyyət, idman, turizm sahələrində sıx əməkdaşlıq edəcəklər.

Həsən Həsənovla Səud əl-Feysəlin görüşündə Azərbaycanla Səudiyyə Ərəbistanı arasında əməkdaşlığın inkişaf perspektivləri də geniş müzakirə olundu.

İyulun 11-də Ciddədə Azərbaycan Respublikasının maliyyə naziri Fikrət Yusifovla İslam İnkişaf Bankının (İİB) prezidenti Osman Sek arasında Mil-Muğan kollektor drenaj şəbəkəsinin maliyyələşdirilməsi üçün kredit ayrılması barədə müqavilə bağlandı.

Azərbaycan İslam İnkişaf Bankının üzvü olduğuna görə respublikamızın maliyyə naziri bu bankın prezidentinin müavini hesab edilir. Ona görə də bu sənədə Fikrət Yusifov imza atdı. Müqaviləyə əsasən İİB Azərbaycana 9,8 milyon ABŞ dolları məbləğində vəsait ayırır. Bu isə Mil-Muğan kollektor drenaj şəbəkəsinə çəkiləcək ümumi xərcin 67 faizini təşkil edir. Xərclərin qalan hissəsini Azərbaycan özü maliyyələşdirəcəkdir. Mil-Muğan kollektor drenaj şəbəkəsi bu mühüm bölgələrdə torpaqların yararlı hala salınması işində mühüm rol oynayacaqdır.

İslam İnkişaf Bankı Azərbaycanda Samur-Abşeron kanalının yenidən qurulması, Xırdalanda körpələr üçün süd istehsal edən zavodun inşası, Lənkəranda tamat pastası buraxan xəttin istifadəyə verilməsi, Bakı hava limanında anqar tikintisi və digər obyektlərin maliyyələşdirilməsinə kömək etmək niyyətindədir. Bütün bunlarla yanaşı, İslam İnkişaf Bankı azərbaycanlı qaçqınlara 1,5 milyon dollar yardım ayırmışdır.

İyulun 11-də Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyev və onu müşayiət edən şəxslər Ciddədəki “Savolo” bitki yağları zavoduna gəldilər. Bu müəssisənin məhsullarının bir sıra ölkələrdə alıcıları vardır. Səudiyyə Ərəbistanının isti iqlimində bitkiçiliyin inkişafı üçün imkanlar məhdud olsa da, bu zavod öz məhsullarını yerli xammal hesabına buraxır. “Savolo” etiketi həmin məhsulların yüksək keyfiyyətli olması əlamətidir. Zavodda yüksək səviyyəli texnologiya tətbiq edilmiş, məhsul istehsalı prosesi demək olar ki, tamamilə avtomatlaşdırılmışdır.

Zavodun rəhbərləri müəssisənin işi və əlaqələri barədə Azərbaycan Prezidentinə ətraflı məlumat verdilər. Söhbət zamanı bu zavodla Azərbaycan müəssisələri arasında əlaqələr qurulması məsələsi müzakirə olundu.

İyulun 11-də Ciddədəki “Lubref” neftayırma zavodunda Azərbaycan Prezidenti ilə görüş də olduqca maraqlı keçdi. Bu müəssisə Amerikanın “Mobil” şirkəti ilə birgə fəaliyyət göstərir. Zavodun səhmlərinin 70 faizi Səudiyyə Ərəbistanına, 30 faizi isə “Mobil” şirkətinə məxsusdur.

“Lubref” 1975-77-ci illərdə ABŞ-ın “Mobil” və Yaponiyanın “Çioda” şirkətləri tərəfindən tikilib istifadəyə verilmişdir. Zavod ölkənin neft yağlarına olan tələbatını ödəmək məqsədilə tikilmişdir. Səudiyyə Ərəbistanının sənaye infrastrukturunun inkişafına mühüm təkan verir. Zavodda ölkə sənayesi üçün kadrlar hazırlanması imkanı da vardır.

Heydər Əliyevə məlumat verdilər ki, müəssisədə emal olunan xammaldan ağır yağ alınır, buna baza yağı da deyirlər. Bütün sürtkü yağları həmin yağdan istehsal olunur. Daha sonra baza yağı iki prosesdən keçir və ondan dörd növ yüksək keyfiyyətli yağ alınır. Ölkənin digər sürtkü yağı zavodları da baza yağını bu müəssisədən alır və ondan müxtəlif məhsullar istehsal edirlər.

Prezidentə bildirdilər ki, 1993-cü ildə zavodun istehsal gücü 1,9 milyon barrelə çatmışdır. Əvvəllər ölkədə bu məhsullara tələbat az olsa da, sənayenin sürəli inkişafı nəticəsində hazırda zavod ölkə iqtisadiyyatının mühüm müəssisələrindən birinə çevrilmişdir. Tələbat isə o dərəcədə yüksəlmişdir ki, Ciddədən 300 kilometr şimalda, Qırmızı dənizin sahilində daha belə bir zavodun tikilməsi üçün layihələr hazırlanmışdır. İldə 2 milyon barrel məhsul buraxacaq həmin zavod 1996-cı ildə istifadəyə verilməlidir. Yeni müəssisə işə düşdükdən sonra ölkənin neft yağlarına tələbatı tamamilə ödəniləcək, hətta xaricə də 1,4 milyon barrel məhsul satmaq imkanı yaranacaqdır.

Daha sonra Heydər Əliyevə məlumat verildi ki, bu zavodda yüksək texnologiya tətbiq olunmuşdur. Belə bir fakt da maraq doğurur ki, zavod fəaliyyətə başladığı gündən indiyədək burada bir işçi də xəsarət almamışdır.

Görüş zamanı bu zavodun Azərbaycandakı eyni profilli müəssisələrlə əməkdaşlıq etməsi barədə ilkin razılıq əldə olundu.

Azərbaycan Prezidenti zavodun işçiləri ilə görüşdə dedi ki, dost və qardaş Səudiyyə Ərəbistanında belə bir böyük və əhəmiyyətli zavodun yaranması bizi sevindirir. Qısa müddətdə zavodunuz ölkənin daxili tələbatını ödəməyə başlamışdır və hətta məhsulun bir hissəsi xaricə satılır. Belə bir neft emalı zavodunun fəaliyyətə başlaması Səudiyyə Ərəbistanında böyük kadr heyəti yaranmasına səbəb olmuşdur. Bu isə o deməkdir ki, zavod neft yağları istehsal etməklə kifayətlənmir, həm də insanların elmi-texniki səviyyəsinin artmasına çox böyük kömək etmişdir.

Heydər Əliyev Səudiyyə Ərəbistanının məliki Fəhd ibn Əbdül Əziz əl-Səudla görüşündən də danışaraq dedi ki, dostum və qardaşım kadr hazırlamaq üçün Səudiyyə Ərəbistanından hər il 15 min adamın xaricə - Avropa, Amerika ölkələrinə göndərilməsindən mənə iftixarla söhbət açmışdır. Burada eşitdiklərim həmin işin əhəmiyyətini bir daha təsdiq edir. Bu isə o deməkdir ki, Azərbaycan üçün dost və qardaş ölkə olan Səudiyyə Ərəbistanı inkişaf etmiş sənaye ölkəsidir və dünya dövlətləri arasında mühüm yer tutur. Bütün bunlar iki müqəddəs şəhərin xadiminin ölkədə sənaye və mədəniyyətin inkişafı naminə gördüyü mühüm işlərin nəticəsidir. Bütün bu nailiyyətlərə görə sizin dövlətinizi, Səudiyyə Ərəbistanı xalqını və mənim əziz dostum və qardaşım - iki müqəddəs şəhərin xadimini təbrik edirəm.

Iyulun 11-də Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyev Ciddədə onun üçün ayrılmış iqamətgahda mətbuat konfransı keçirdi. Mətbuat konfransında Səudiyyə Ərəbistanının və bir sıra digər ölkələrin ən nüfuzlu qəzetlərinin və informasiya agentliklərinin nümayəndələri iştirak edirdilər.

Heydər Əliyev mətbuat konfransında çıxış etdi və jurnalistlərin suallarına cavab verdi.

İyulun 12-də Heydər Əliyev və onu müşayiət edən şəxslər Ciddədən Mədinəyə yola düşdülər. Hər iki şəhərin hava limanlarında Azərbaycan Prezidentinin şərəfinə fəxri qarovul düzüldü və təntənəli rəsmi mərasimlər keçirildi.

Mədinə şəhərində də Azərbaycan Prezidentinə ən ali qonaqlar üçün nəzərdə tutulan iqamətgah ayrılmışdı.

Axşamüstü Azərbaycan Prezidenti və onu müşayiət edən şəxslər Mədinədəki məşhur Peyğəmbər məscidinin havatəmizləyici qurğusu ilə tanış oldular. Dağlar arasında yerləşən bu qurğuda ümumi gücü 20 meqavat olan səkkiz generator işləyir, həm havatəmizləyici qurğunu, həm də Peyğəmbər məscidini elektrik enerjisi ilə təmin edir. Buradakı ən müasir avadanlığın gücü ilə Peyğəmbər məscidinin nəhəng salonunda havanın temperaturunu müntəzəm olaraq 20-25 dərəcə səviyyəsində saxlamaq mümkün olur.

Qurğu məsciddən yeddi kilometr aralıdır. İbadətgaha doğru uzanan iri hava boruları yeraltı tunellərdən keçir. Maşın karvanı bu tunellə enəndə adam heyrətlənməyə bilmir. Bir daha şahid olursan ki, Səudiyyə Ərəbistanında sənayenin inkişafı və tikinti sahəsində çox nəhəng işlər görülür. Əslində Peyğəmbər məscidinin altında sanki böyük bir qəsəbə salınır. Azərbaycan Prezidentinə məlumat verildi ki, yer altındakı bu keçid Mədinəyə ziyarətə və namaz qılmağa gələnlərin minik maşınlarını yerləşdirmək üçün nəzərdə tutulur.

Mədinədəki Peyğəmbər məscidi dünyanın ən gözəl memarlıq incilərindən biridir. Tarixdən məlumdur ki, Həzrəti Məhəmməd Peyğəmbər bir müddət Mədinədə yaşamış və müqəddəs Quranın xeyli hissəsini burada bəyan etmişdir. İslam məhz Mədinədə müstəqil din xarakteri almış və müsəlman dövlətinin təməli burada qoyulmuşdur. Mədinə həmin dövlətin ilk paytaxtı olmuşdur. Məhəmməd Peyğəmbər özünün tikdirdiyi məsciddə dəfn edilmişdir. Sonradan həmin məscid daha da genişləndirilmişdir. Bu müqəddəs binanın tikintisində müsəlman dünyasının ən görkəmli memarları iştirak etmişlər.

İki müqəddəs şəhərin xadimi Fəhd ibn Əbdül Əziz əl-Səudun dövründə bu məsciddə çox böyük yenidənqurma işləri görülmüş və bütün bunlar müqəddəs binanın gözəlliyini qat-qat artırmışdır.

Peyğəmbər məscidinin yaraşıqlı, insanı heyrətə gətirən minbərləri lap uzaqdan diqqəti cəlb edir. Məscidə daxil olanda isə buradakı gözəllik, əzəmət adamı sanki sehrləyir.

Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyev və onu müşayiət edən şəxslər iyulun 12-də axşam Peyğəmbər məscidinə gəldilər. Məscidin rəhbərləri ali qonağı mehribanlıqla qarşıladılar. Azərbaycan dövlət başçısının namaz qılması üçün ən hörmətli yer ayrıldı. Prezident burada namaz qıldı, sonra Həzrəti Məhəmməd Peyğəmbərin və İslam dinin digər görkəmli xadimlərinin qəbirlərinin ziyarət etdi.

Məscidin həyətində yüzlərlə adam Azərbaycan Prezidentini hərarətlə salamladılar. Adamlar Azərbaycan rəhbərinə səmimi dost kimi yaxınlaşır, bir-bir əl tutub görüşürdülər.

Peyğəmbər məscidinin qorunmasına xidmət edən təhlükəsizlik qurğusu müasirliyi ilə diqqəti cəlb edir. Bu qurğu həm də məsciddə eyni vaxtda namaz qılan bir milyon adamın təhlükəsizliyi üçündür. On bir zonaya bölünən məscidin hər qarışı buradakı 535 videokamera vasitəsilə ciddi nəzarət altındadır. Hər şey göz qabağındadır. Avtomat qurğular baş verə biləcək təhlükə haqqında nəinki Mədinədə, hətta ölkənin paytaxtı Əl-Riyadda yerləşən dörd təhlükəsizlik mərkəzinə həmin dəqiqə lazımi məlumat çatdırır.

Bütün bunlar barədə Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyevə məlumat verildi. Dövlət başçısı və onu müşayiət edən şəxslər bu qurğunun işi ilə maraqla tanış oldular, onun ayrı-ayrı salonlarında yerləşdirilmiş müasir avadanlığa baxdılar.

Daha sonra Heydər Əliyev və onu müşayiət edən şəxslər Peyğəmbər məscidinə qayıtdılar və bu əzəmətli memarlıq abidəsinin salonunu gəzdilər.

Heydər Əliyev məscidin şərəf kitabına öz ürək sözlərini yazdı:

“Bismillahir-rəhmanir-rəhim!

Müqəddəs Mədinə şəhərini, islamın müqəddəs abidələrini, Həzrəti Məhəmməd Peyğəmbərin məqbərəsini, məscidini ziyarət etdiyim üçün bir müsəlman kimi özümü xoşbəxt hesab edirəm.

Allaha şükür olsun ki, uzun illər qəlbimdə yaşayan arzuma, niyyətimə nail oldum. Bu tarixi hadisə qəlbimdə böyük həyəcan və rahatlıq hissi yaratdı. Bir daha islam mənbəyinin nə qədər ümumbəşəri, fəlsəfi, elmi əsaslara malik olduğunu dərk etdim.

İslamın dünyada yayılması üçün, islam abidələrinin bütün ziyarət edənlərdən ötrü paklıq şəraitində olması üçün Həzrəti Məhəmməd Peyğəmbərin məqbərəsinin ətrafında yaradılmış məscid kompleksləri məni heyran etdi. Xüsusən son illərdə görülən işlər yaradılmış möhtəşəm, əzəmətli məscid binaları böyük heyrət və ehtiram hissi doğurur. İki müqəddəs şəhərin xadimi cənab Fəhd ibn Əbdül Əziz əl-Səudun gördüyü işlər əvəzsizdir, böyük minnətdarlıq hissi doğurur. Bu müqəddəs şəhəri yaşadanlara, əsrlərdən-əsrlərə abadlaşdıranlara, xüsusən əziz dostum, qardaşım, iki müqəddəs şəhərin xadiminə hörmət və ehtiramımı bildirirəm.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti

Heydər Əliyev

12 iyul 1994-cü il”.

Məscidlə tanışlıqdan sonra Azərbaycan Prezidenti jurnalistlərlə görüşdü.

Kitabxana-muzey Peyğəmbər məscidinin lap yaxınlığında yerləşir. Burada Quranın ən nadir nüsxələri saxlanılır. Ağırlığı 154 kiloqram olan ən qədim Quranın mətni dəri üzərində yazılmışdır. Burada hər bir qədim nüsxə çox böyük diqqətlə qorunub saxlanılır. Onların demək olar ki, hamısı öz gözəlliyi ilə insanı heyrətə gətirir.

Azərbaycan Prezidenti və nümayəndə heyətimizin üzvləri kitabxana-muzeyin bu nadir incilərinə maraqla tamaşa etdilər, salonları gəzdilər. Heydər Əliyev kitabxana-muzeydə fəxri qonaqlar üçün nəzərdə tutulan kitabda öz ürək sözlərini yazdı.

Mədinə şəhərində Quran çap edən mətbəə kompleksi də Fəhd ibn Əbdül Əziz əl-Səud dövründə tikilib istifadəyə verilmişdir. Quranın çapı işinə iki müqəddəs şəhərin xadimi özü rəhbərlik edir. Burada çap olunan müqədəs kitablar dünyanın bütün müsəlman ölkələrinə yayılır. Mətbəədə Quranın müxtəlif dillərə tərcüməsi ilə də məşğul olurlar. Burada Quran ən gözəl avazlı adamların səsi ilə kasetlərə yazılır. Həzrəti Məhəmməd Peyğəmbərin hədisləri, kəlamları ayrıca kitab şəklində buraxılır. Mətbəə kompleksində dərs kitabları da nəşr edilir.

Burada hər il on milyon nüsxədən çox kitab çap olunur. İndiyədək mətbəədə 94 milyon nüsxədən artıq kitab buraxılıb. Bunların 80 milyon nüsxəsi iki müqəddəs şəhərin xadiminin adından dünya müsəlmanlarına paylanıb.

İyulun 13-də mətbəə kompleksində Heydər Əliyevi və onu müşayiət edən şəxsləri mehribanlıqla qarşıladılar və nəhəng müəssisənin işi barədə Prezidentə ətraflı məlumat verdilər. Azərbaycan rəhbəri mətbəənin sexləri ilə də tanış oldu. Ona dedilər ki, mətbəə kompleksinin yerləşdiyi sahə böyük bir qəsəbənin ərazisinə bərabərdir. Burada 1400 adam çalışır.

Sexlərlə tanışlıqdan sonra iki müqəddəs şəhərin xadimi, Səudiyyə Ərəbistanının məliki Fəhd ibn Əbdül Əziz əl-Səudun adından Heydər Əliyevə Quranın ən nadir və çox qiymətli nüsxələri hədiyyə verildi.

Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyevin Səudiyyə Ərəbistanına gəldiyi ilk gündən bu ölkənin mətbuatı səfərə böyük diqqət yetirirdi. Qəzetlər hörmətli qonaqla bağlı materialları birinci səhifələrində ən görkəmli yerdə dərc edirdilər. Ölkə televiziyasının hər iki kanalı Azərbaycan Prezidentinin bütün görüşlərini demək olar ki, bütöv halda göstərirdi.

Səudiyyə Ərəbistanının nüfuzlu qəzetlərindən biri olan “Okaz” elə birinci gün səfərlə bağlı “İki müqəddəs şəhərin xadiminin dostu və qardaşı Heydər Əliyevə Səudiyyə Ərəbistanında böyük hörmət vardır” sərlövhəsi altında yazı dərc etdi. Ölkənin digər nüfuzlu qəzetləri - “Ər-Riyad”, “Əl-Mədinə” və başqaları da Azərbaycan Prezidentinin səfəri ilə əlaqədar hər bir tədbir barədə xəbərlər və geniş reportajlar verirdilər. Ərəb dünyasında və Avropa ölkələrində yayılan “Riyad deyli” və “Arad nyus” qəzetləri də Heydər Əliyevin səfərinə həvəslə yer ayırırdılar. Londonda nəşr olunan “Əş-Şərq əl-ausat” qəzetində də səfərlə bağlı verilmiş materialla tərcüməçinin köməyi ilə tanış olduq. Bizə məlumat verdilər ki, ölkə radiosu və televiziyasının ingilisdilli kanalı səfər barədə xəbərlərə gün ərzində bir neçə dəfə vaxt ayırır.

İyulun 13-də Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyev və onu müşayiət edən şəxslər Səudiyyə Ərəbistanına səfəri başa çatdıraraq Vətənə yola düşmək üçün Mədinə şəhərinin hava limanına gəldilər. Burada Azərbaycan dövlətinin başçısı ilə Mədinənin əmiri Əbdül Məcid ibn Əbdül Əziz əl-Səud arasında səmimi söhbət oldu. Heydər Əliyev səfər günlərində, müqəddəs yerlərin ziyarəti zamanı göstərilən qayğı və diqqətə, yaradılmış imkan və şəraitə görə minnətdarlığını bildirərək əlavə etdi ki, uzun müddət qəlbimizdə yaşatdığımız arzular yerinə yetdi.

Mədinə əmiri dedi ki, ali qonağın və onu müşayiət edən şəxslərin öz ziyarətlərini kompleks şəkildə icra edə bilməsi iki müqəddəs şəhərin xadiminin diqqət mərkəzində olmuşdur. Əmir Azərbaycan Prezidentinin ziyarətinin qəbul olunmasını Allahdan arzu etdi.

Heydər Əliyev səmimi sözlərə görə razılığını bildirdi.

Əmir Əbdül Məcid ibn Əbdül Əziz əl-Səud səmimi sözlərə görə Azərbaycan Prezidentinə təşəkkürünü bildirərək qeyd etdi ki, ölkədə görülmüş bütün işlər Allahın köməyi ilə yerinə yetirilmiş və dünya müsəlmanları üçün edilmişdir. O dedi: Cənab Prezident, mən Sizə uğur arzulayıram. Həmişə xeyir və bərəkət içərisində olasınız.

Hava limanında rəsmi mərasimdən sonra Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyev və onu müşayiət edən şəxslər Vətənə yola düşdülər.

Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyev Vətənə qayıdarkən Səudiyyə Ərəbistanına səfərinin yekunu haqqında fikrini bildirərək jurnalistlərə dedi ki, bu səfəri ölkəmizin xarici siyasətində böyük nailiyyət kimi qiymətləndirmək olar. Səudiyyə Ərəbistanı dünyanın görkəmli ölkələrindən biridir, həm islam dünyasında, həm də ümumdünya birliyində layiqli yer tutur, iqtisadi cəhətdən inkişaf etmiş bir ölkədir. Səudiyyə Ərəbistanı tarixi ənənələri və islam dini ilə əlaqədar Azərbaycanla bağlı bir ölkədir. Ona görə də belə bir ölkə ilə əlaqə yaratmaq və gələcəkdə əməkdaşlığı daha da inkişaf etdirmək gənc, müstəqil Azərbaycan Respublikası üçün çox gərəklidir.

Qeyd etmək lazımdır ki, indiyədək Səudiyyə Ərəbistanı ilə Azərbaycan arasında heç bir əlaqə olmamışdır. Biz cəmi üç ay qabaq bu ölkəyə öz səfirimizi təyin etmişik. İndi, səfər günlərində gördüm ki, Səudiyyə Ərəbistanında Azərbaycan haqqında çox az məlumat var. Bir çox məlumatlar böyük ölkələrin informasiya orqanlarının mənbələrindən gəlir ki, onların da çoxu qeyri-obyektiv xarakter daşıyır. Ona görə də Səudiyyə Ərəbistanına gəlmək, burada Azərbaycanı tanıtmaq, ölkəmizin həqiqi vəziyyətini təbliğ etmək özü bir nailiyyətdir.

Mən Səudiyyə Ərəbistanının dövlət başçısı ilə və digər rəhbər şəxslərlə görüşlərimi və söhbətlərimi çox yüksək qiymətləndirirəm və hesab edirəm ki, onların hamısı Azərbaycan ilə Səudiyyə Ərəbistanı arasında gələcək əlaqələrin inkişaf etməsi üçün yaxşı əsasdır.

Müqəddəs yerlərə ziyarətindən bəhs edən Heydər Əliyev dedi ki, dini mərasimlərdə iştirakımız və rəsmi görüşlərimiz bir-biri ilə bağlıdır. Bura İslam ölkəsidir. İslamın müqəddəs abidələri burada yerləşir. Ona görə də Səudiyyə Ərəbistanının həm daxili, həm də xarici siyasətində islamı, müqəddəs Məkkə və Mədinəni təbliğ etmək və onlarla bağlı söhbətlər aparmaq bu ölkə üçün səciyyəvi cəhətdir. Ziyarətdən başqa, bizim çox səmərəli, əhəmiyyətli danışıqlarımız olub. Bu, xüsusilə Səudiyyə Ərəbistanının məliki Fəhd ibn Əbdül Əziz əl-Səudla danışıqlara aiddir.

Heydər Əliyev bildirdi ki, Səudiyyə Ərəbistanı Nazirlər Kabinetinin iclasında Azərbaycanın iqtisadi problemləri ilə bağlı məsələ müzakirə edilmiş və cənab məlik Fəhd ibn Əbdül Əziz əl-Səudla görüşdə də bu haqda geniş söhbət olmuşdur. Onun tapşırığı ilə həcc naziri Nazirlər Kabinetinin həmin iclası barədə mənə məlumat verdi, orada Azərbaycanın Ermənistan Silahlı Qüvvələri tərəfindən təcavüzə məruz qalması, torpaqlarımızın işğal edilməsi və bununla əlaqədar olaraq Səudiyyə Ərəbistanının beynəlxalq təşkilatlarda, beynəlxalq aləmdə mövqeyinin müəyyən edilməsi məsələsinin müzakirə olunduğu bildirildi. Mövqe də ondan ibarətdir ki, Səudiyyə Ərəbistanı dövləti və məlik Fəhd ibn Əbdül Əziz əl-Səud Ermənistanın Azərbaycana təcavüzünü qəti pisləyir və hesab edir ki, təcavüzkar məhkum edilməli, işğal olunmuş torpaqlardan çıxmalı və Azərbaycanın ərazi bütövlüyü təmin olunmalıdır. İclasda Azərbaycanla iqtisadi əlaqələr yaradılması barədə də məsələ müzakirə olunmuş və qərara alınmışdır ki, - həm də dövlət başçısının belə bir əmri var, - yaxın günlərdə Azərbaycana böyük bir nümayəndə heyəti göndəriləcək, respublikanın bugünkü ictimai-siyasi, habelə iqtisadi vəziyyəti haqqında məlumatlar toplayacaqdır. Nümayəndə heyəti bizim təkliflərimizə yerindəcə baxacaqdır. Məlikə bu barədə məlumat veriləcək və bundan sonra Fəhd ibn Əbdül Əziz əl-Səud öz ölkəsinin Azərbaycanla iqtisadi əlaqələri barədə qərarlar qəbul edəcəkdir.

Xəbər verdiyimiz kimi, iyulun 13-də Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyev və onu müşayiət edən şəxslər Səudiyyə Ərəbistanına rəsmi səfəri başa çatdırıb Bakıya qayıtmışlar.

Aslan Aslanov

AZƏRTAC-ın xüsusi müxbiri

Məkkə-Ciddə-Mədinə-Bakı