Bakı, 19 oktyabr, AZƏRTAC

Oktyabrın 19-da Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası (AMEA) Hüquq və İnsan Haqları İnstitutunun (HİHİ), “Həsrət yolu” Əsir və Girovlara Kömək” İctimai Birliyinin birgə təşkilatçılığı ilə “Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi zamanı əsir və girov götürülmüş, itkin düşmüş şəxslərin hüquqlarının müdafiəsi beynəlxalq humanitar hüquq kontekstində” mövzusunda beynəlxalq konfrans keçirilib.

AZƏRTAC xəbər verir ki, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Şurasının maliyyə dəstəyi ilə reallaşdırılan layihə çərçivəsində təşkil edilən tədbirə ölkəmizdə akkreditə olunmuş diplomatik korpusun və beynəlxalq təşkilatların nümayəndələri, Milli Məclisin deputatları, hüquqşünas-alimlər, tədqiqatçılar, əsir, girov və itkinlərin ailə üzvləri qatılıblar.

Konfransda HİHİ-nin böyük elmi işçisi, “Həsrət yolu” Əsir və Girovlara Kömək” İctimai Birliyinin sədri Esmira Orucova bildirib ki, tədbirin keçirilməsinin məqsədi Ermənistanın Azərbaycana qarşı hərbi təcavüzü nəticəsində şahid ifadələrinə əsasən hələ də əsir və girovluqda saxlanılan soydaşlarımızın qaytarılması, itkin düşmüş hesab olunan şəxslərin taleyinə aydınlıq gətirilməsidir. Həmçinin zorakılığa məruz qaldıqdan sonra əsir və girovluqdan azad edilmiş şəxslərin hüquqlarının müdafiəsinə nail olmaq üçün beynəlxalq səviyyədə genişmiqyaslı təbliğat işinin aparılmasıdır.

E.Orucova diqqətə çatdırıb ki, 1988-ci ildən bəri Ermənistanın dövlət səviyyəsində Azərbaycana qarşı etnik təmizləmə və soyqırımı siyasətinin həyata keçirməsi bir milyon insanın hüquqları pozulmuş şəkildə qaçqın və məcburi köçkünə çevrilməsi ilə yanaşı, daha çox narahatlıq və psixoloji gərginlik doğuran, humanitar fəlakətin ən ağrılı problemi olan və bu günədək davam edən əsir, girov, itkin problemini yaradıb. Münaqişə zamanı 3.868 min Azərbaycan vətəndaşı itkin düşüb. Onlardan 3.123-ü hərbçi, 745-i mülki şəxs, 62-si uşaq, 262-si qadın, 302-si qocadır. İndiyədək 1.437 nəfər əsir və girovluqdan azad edilib ki, onlardan 351-i hərbçi, 1.086-sı mülki şəxsdir. Azad edilənlərdən 210-u uşaq, 342-si qadındır. Ermənilər “Müharibə zamanı mülki əhalinin müdafiəsi haqqında” IV Cenevrə Konvensiyasının maddələrini kobudcasına pozaraq üçaylıq körpəni, 104 yaşlı qocanı belə girov götürüblər. Dözülməz şəraitdə saxlandıqdan sonra əsir və girovluqdan azad edilən 1.437 nəfər bu gün mənəvi və psixoloji gərginlik içində yaşayır. Onlara tətbiq edilmiş işgəncələr nəticəsində böyük bir qismi əlil olub, işləmək qabiliyyətini itirib.

HİHİ-nin direktoru, Milli Məclisin deputatı Aytən Mustafayeva qeyd edib ki, institut yarandığı gündən müvafiq istiqamətdə işlər aparır. Azərbaycanın üzləşdiyi faciələr nəticəsində əsir və itkin düşmüş vətəndaşların taleyi hər birimizi narahat edir. O deyib: “Təəssüflər olsun ki, beynəlxalq hüquq böhranı neçə illərdir müşahidə olunur. Əsirlikdə olan soydaşlarımız haqqında məlumat əldə edə bilməməyimiz humanitar hüququn da zəif işlədiyini göstərir”.

Milli Məclisin beynəlxalq münasibətlər və parlamentlərarası əlaqələr komitəsi sədrinin müavini Sevinc Fətəliyeva vurğulayıb ki, dünyada baş verən münaqişələrdə uşaqların zorakılıq və qətl obyektinə çevrilmələri qəbuledilməzdir. Hazırda Azərbaycanda hər gün erməni silahlıları tərəfindən atəşə tutulan məktəblər var. Hər gün həmin məktəblərə gedən uşaqlar risk altındadırlar. Uşaqların döyüşçü kimi müharibələrdə iştiraklarının qarşısının alınması bu sahədə fəaliyyət göstərən təşkilatların əsas məqsədlərindən birincisidir. O deyib: “İkinci əsas vəzifə postmünaqişə dövründə uşaqların cəmiyyətə inteqrasiyası, üçüncüsü isə münaqişə qurbanı olan uşaqların hüquqlarının qorunması ilə bağlıdır”.

Ermənistan silahlı qüvvələrinin Füzuli rayonunun Alxanlı kəndini ağır silahlardan qəsdən atəşə tutması nəticəsində ikiyaşlı Zəhra Quliyevanın qətlə yetirildiyini xatırladan S.Fətəliyeva diqqətə çatdırıb ki, ermənilərin xüsusilə azyaşlı uşaqlara qarşı törətdikləri vəhşiliklərin dünya ictimaiyyətinə çatdırılması vacibdir. Sözsüz ki, bu işdə medianın da rolu əvəzsizdir. O deyib: “Təəssüflər olsun ki, bəzi dövlətlər hələ də Xocalı soyqırımını tanımır, münaqişənin mahiyyəti barədə məlumatlı deyillər. Ona görə də bu istiqamətdə aparılan işlər davam etdirilməlidir”.

Milli Məclisin deputatı, “Azərbaycan Respublikası Dağlıq Qarabağ Bölgəsinin Azərbaycanlı İcması” İctimai Birliyinin İdarə heyətinin üzvü Rövşən Rzayev əsir və girovluqda olan vətəndaşlarımız barədə təqdim edilən məlumatların dünya ictimaiyyətinə çatdırılmasının vacibliyini və bu baxımdan tədbirin təşkilinin əhəmiyyətini vurğulayıb. O deyib: “Ermənilərin ölkəmizə qarşı işğalçılıq siyasəti bugünədək davam etdirilir. Hələ də Ermənistanın hazırkı rəhbərliyinin konstruktiv mövqeyini görə bilmirik. Ancaq tam əminəm ki, yaxın zamanlarda ərazi bütövlüyümüzü təmin edə biləcəyik. Bu istiqamətdə hər bir Azərbaycan vətəndaşı səylə çalışmalıdır”.

Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin əməkdaşı Pərviz Əliyev, Ombudsman Aparatının əməkdaşı Müqalib Mahmudov, Milli Məclisin deputatı Fazil Mustafa, Azərbaycan Milli QHT Forumunun prezidenti Rauf Zeyni və başqaları bildiriblər ki, müharibə ilə əlaqəsi olmayan dinc adamların günahsız qurbanlara çevrilməsi, girovluqda işgəncələrə məruz qalması, şəxsiyyətlərinin tapdanması, hədə-qorxu altında saxlanılması, alçaldılması, fiziki, mənəvi, psixoloji, seksual zorakılıqlara məruz qalması dözülməz həddə çatıb. Əsir və girovluqdan azad edilən vətəndaşlarımız bu gün mənəvi və psixoloji gərginlik içində yaşayırlar. Onlara tətbiq edilmiş işgəncələr nəticəsində böyük bir qismi əlil olub, hətta işləmək qabiliyyətini itirib. Natiqlər əsir və girovluqda saxlanılan, itkin düşdüyü hesab edilən azərbaycanlıların taleyinə dünya ictimaiyyətinin tezliklə aydınlıq gətirəcəyinə, regional sülh və təhlükəsizliyi ciddi təhdid altına qoyan işğalçı Ermənistana təsir göstərəcəyinə əminliklərini bildiriblər.