Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi

SİYASƏT

“The News Blaze” portalı: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti İslam dünyasında birinci dünyəvi parlament demokratiyasıdır

Bakı, 28 may, AZƏRTAC

Müsəlman şərqində ilk demokratik respublika olan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (AXC) yüz iki il bundan əvvəl yaradılıb. Bu, əlamətdar tarixi hadisə idi və qeyd etmək lazımdır ki, regionda ilk demokratik parlament respublikasının yaradılması Azərbaycan xalqının böyük nailiyyəti idi.

AZƏRTAC xəbər verir ki, Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzinin İsraildəki nümayəndəliyinin rəhbəri, beynəlxalq münasibətlər sahəsində tanınmış israilli ekspert Arye Qut Amerikanın “The News Blaze” populyar informasiya-analitik saytında dərc olunmuş “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti İslam dünyasında birinci dünyəvi parlament demokratiyasıdı” sərlövhəli məqaləsi bu mövzuya həsr edilib.

İstinad: https://newsblaze.com/world/eurasia/azerbaijan-1918-1920-democratic-republic-islamic-worlds-first-secular-parliamentary_165197/.

Məqalə müəllifi qeyd edir ki, 1918-ci il dekabrın 26-da AXC hökumətinin Baş Naziri vəzifəsinə seçilmiş Fətəli Xan Xoyski İstiqlal bəyannaməsinin mətnini oxuyaraq, hökumətin birinci və ən mühüm vəzifəsinin Azərbaycanın müstəqilliyini möhkəmlətməkdən ibarət olacağını xüsusi vurğulamışdı.

Arye Qut yazır: “dialoqda iştirak etmək və dialoq aparmaq, dinləmək və bir-birini anlamaq qabiliyyəti əsrlərboyu inkişaf etdirilir və uşaqlıqdan tərbiyə olunur. Bu baxımdan Azərbaycan yeganə ölkədir ki, orada dini fanatizmə, ksenofobiya və antisemitizmə heç vaxt yer olmayıb. Burada müxtəlif dini konfessiyaların nümayəndələri əsrlərboyu dinc yanaşı yaşayıb, bu ölkədə yaşayan xalqların dilləri, ənənələri və mədəniyyətləri qorunub saxlanılıb və inkişaf etdirilib. AXC 1918-ci ildə yaradıldığı andan etibarən meydana çıxa biləcək hər hansı etnik və dini çətinliklərin həlli üçün kompromis sistem işləyib hazırlayıb. Maraqlıdır ki, əhalinin etnik və dini sosial tərkibi barədə söhbət gedəndə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti ABŞ ilə çox asanlıqla rəqabət apara bilirdi. AXC-nin analoqu yox idi, özü də təkcə Şərqdə yox”.

Müəllif xatırladır ki, Milli Şuranın sədri Məhəmməd Əmin Rəsulzadə milliyyətindən, dinindən, dilindən və ölkədə yaşama müddətindən asılı olmayaraq Azərbaycanın bütün vətəndaşlarına müraciət edərək onları yeni demokratik dövlət yaradılmasında fəal iştirak etməyə çağırırdı: “İş elə gətirib ki, biz hamımız birgə yaşamalıyıq. Dinindən və ya milliyyətindən asılı olmayaraq, Azərbaycanın bütün vətəndaşları eyni bir vətənin övladlarıdır və ümumi vətənimizdə öz həyatımızı daha yaxşı təşkil etmək üçün biz bir-birimizə kömək əli uzatmalı, öz xoşbəxtliyimizi və daha yaxşı gələcəyimizi birlikdə yaratmalıyıq”.

Azərbaycan xalqının dövlətçiliyində bu çətin dövrdə yəhudi icmasının mühüm rolundan bəhs edən Qut vurğulayır ki, Azərbaycanın hüdudlarından kənarda bunu bilən azdır.

O yazır: “Bakılı məşhur yəhudi həkim Yevsey Gindes AXC-nin Səhiyyə naziri, AXC hökuməti yanında mərkəzi bankın direktoru yəhudi xalqının nümayəndəsi Mark Mixayloviç Aberquz olub. Aydındır ki, Azərbaycanın yəhudi icması Azərbaycanın ilk demokratik hökumətində nazir vəzifələrini bu icmanın iki üzvü icra etməsinə görə fəxr edirdi”.

Doktor Moşe Quxman 1918-ci il dekabrın 7-də yəhudi icması adından çıxış edərək demişdi: “Azərbaycan üçün bu böyük günlərdə müstəqil dövlət quruculuğunun başlandığı günlərdə mən 20 min Bakı yəhudisi tərəfindən seçilmiş bir nümayəndə kimi Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qanunverici hakimiyyətini salamlamağa gəlmişəm. Xalqların təyini-müqəddərat bayrağı altında və xalqın həqiqi maraqları əsasında Azərbaycan türklərinin bütün ictimai həyatı öz əllərinə almaq cəhdi Azərbaycan yəhudilərinin lap ürəyindəndir. Azərbaycan yəhudiləri hesab edirlər ki, onlar gənc parlamentin himayəsi altında həmişə öz hüquqlarının etibarlı müdafiəsini tapacaqlar. Bu, mənim qardaşlarıma, AXC-nin müxtəlif regionlarında yaşayan dağ yəhudilərinə daha çox aiddir və hər kəsin bizim hüquq və mənafelərimizi pozmaq cəhdinin qarşısı alınacaq”.

Arye Qut vurğulayır ki, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti mövcud olduğu qısa müddətdə fəal xarici siyasət yürüdüb, bir sıra ölkələrlə ikitərəfli münasibətlər qurub, çoxsaylı diplomatik missiyalar yaradıb və onları qəbul edib.

Arye Qut yazır: “Azərbaycan hökuməti ölkənin beynəlxalq aləmdə tanınması üçün çox fəal iş aparır və çox şeyə nail olub. Azərbaycan nümayəndə heyəti Paris Sülh Konfransında iştirak etmək üçün göndərilib, orada dünya liderləri ilə görüşüb.

Çox təəssüf ki, 1920-ci ilin aprel ayında Azərbaycanın azad ölkələr birliyinə qoşulması dayandırılıb”.

İsrailli ekspert qeyd edir ki, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti milli azadlıq hərəkatı tarixində çox gözəl və silinməz izlər qoyub. Müəllif sonda yazır: “Mövcud olduğu 23 ay ərzində Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti parlaq fakt oldu. Repressiv kommunist rejimi Azərbaycan xalqının azadlıq və müstəqillik ideyalarının kökünü kəsə bilmədi. AXC Azərbaycan tarixində ilk parlament respublikası kimi hüququn aliliyinə əsaslanan birinci və həqiqi demokratik dünyəvi dövlət modeli idi.

Bu gün müstəqil və güclü Azərbaycan AXC-nin layiqli varisidir. 1991-ci ildə dövlət müstəqilliyini bərpa etmiş Azərbaycan xalqı AXC-nin zəngin dövlətçilik ideyalarından istifadə edərək bu mühüm tarixi irs zəminində müstəqil, güclü Azərbaycan dövləti yaradıb.

Xəbəri sosial şəbəkələrdə paylaşın

Bizi sosial şəbəkələrdə izləyin

Göyçayda yol qəzası baş verib, xəsarət alanlar var

Premyerası Bakıda keçirilmiş “Kalina krasnaya” filmi 50 yaşını qeyd edir

Gəncədə yaşayış binasında yanğın baş verib

Netanyahu HƏMAS-ın “strateji aktivlərinə” həbs qoyulduğunu açıqlayıb

ABŞ Konqresinin nümayəndə heyəti Ankarada “F-16” tədarükü mövzusunu müzakirə edəcək

Gürcüstanın Baş naziri ölkə müsəlmanları üçün iftar süfrəsi təşkil edib

BMT: Konqonun şərqindəki döyüşlər 6 milyona yaxın insanın evlərini tərk etməsinə səbəb olub

Naxçıvandan Qarabağa yollanan şəhid ailələri Füzuli rayonunda olublar

“Crocus City Hall”da terror aktı törədilən yerdə sübutların yoxlanılması başa çatdırılıb

“Azərişıq” Göyçayda yenidənqurma işlərini davam etdirir

Səfir Leyla Abdullayeva Fransanın nüfuzlu universitetində Azərbaycanın enerji siyasətindən danışıb

Lavrov: Ermənistandakı vəziyyət nikbinlik yaratmır

Növbəti aqrar biznes festivalı Qubada təşkil olunub

Azərbaycan boksçuları Bakıdakı beynəlxalq turniri 21 medalla başa vurublar

Politoloq: Ermənistanın Gürcüstan ərazilərini işğal etməsi de-yure təsdiqlənib

Naxçıvanda sel sularından səmərəli istifadə təmin edilib

Azərbaycan təhlükəsizlik orqanlarının 105 illiyi ilə bağlı təntənəli tədbir təşkil olunub

İtaliya İsraili Rəfahda hərbi əməliyyat keçirməməyə çağırıb

“Morgenland” Odlar Yurdu ilə görüşür” - Azərbaycan və Almaniya musiqiçilərinin birgə layihəsi təqdim olunub

Nazir: “SİMA İmza” tətbiqinin xarici ölkələrə ixracı üçün danışıqlar aparılır

Konstitusiya Məhkəməsinin Plenumunun iclasında Şirvan Apellyasiya Məhkəməsinin müraciəti əsasında konstitusiya işinə baxılıb

Taha Ayhan: Məqsədimiz Şuşanın azad olunma hekayəsini bütün dünyaya çatdırmaqdır

Nyu-Yorkun mərkəzində avtomobil sürmək üçün rüsum ödəniləcək

Fərid Qayıbov: İl ərzində Şuşada gənclər üçün müxtəlif tədbirlər keçiriləcək

Roma Papasının səhhəti yaxşılaşıb

Elektron Təhlükəsizlik Xidməti OIC-CERT kibertəhlükəsizlik təşkilatına üzv olub

Nazirlik: Taksilərin ağ və ya qırmızı olması ilə bağlı tələb yalnız iyulun 1-dən idxal edilən avtomobillərə şamil edilir

N.Paşinyan: Ermənistanda yalnız bir hökumət var və ikincisi ola bilməz

“Clarivate” şirkətinin nümayəndəsi seçilmiş jurnalların əməkdaşları üçün təlim keçəcək

Gəncə-Qazax bölgəsində yerləşən kolleclərdə monitorinqlər başlanıb

“Şuşa İƏT Gənclər Paytaxtı - 2024” beynəlxalq proqramının keçirilməsinə dair öhdəlik protokolu imzalanıb

Türkiyə Qəzzaya növbəti humanitar yardım gəmisi göndərib

Canını Vətənə fəda edənlər – Elçin Şükürov

Bağçalara müdir vəzifəsinə işə qəbulun test imtahanı mərhələsinin qaydaları açıqlanıb

Gürcüstanda doğulan uşaqların sayı 5 faiz azalıb

Mingəçevirdə yataqxana binasında yanğın olub, sakinlər təxliyə edilib

ABB Ağdaş filialını da yeniləyib

Naxçıvanda saxta zeytun yağları satış dövriyyəsindən kənarlaşdırılıb

“İnsanlıq əleyhinə cinayət: soyqırımı siyasəti, tarixi həqiqətlər və faktlar” mövzusunda konfrans keçirilib

Sərnişindaşıma ilə məşğul olan nəqliyyat vasitələrində AYNA-nın loqosu olacaq

Taksilərdə nağdsız ödəniş üçün pos-terminallar quraşdırılacaq

Taksi fənərləri ilə bağlı tələb müəyyənləşib

Qərbi Azərbaycan yallıları ilə bağlı kitabın təqdimatı olub

Akademik Əhəd Canəhmədov Niderlandda beynəlxalq tədbirdə elmi məruzə ilə çıxış edib

Azərbaycanla Misir arasında qida məhsullarının dövriyyəsini genişləndirmək məsələsi müzakirə olunub

Beynəlxalq turizm portalı Azərbaycanla bağlı yazı dərc edib

AMADA-nın əməkdaşı WADA-nın vebinarında iştirak edib

“Türk xalqları ədəbiyyatı” üç cilddə nəşrə hazırlanır

Buraxılış tarixi on beş ildən çox olan avtomobillər taksi kimi fəaliyyət göstərə bilməyəcəklər

Sumqayıtda yolların təmirinə başlanılıb VİDEO

Şokoladın həddindən artıq yeyilməsi baş ağrıları və qan təzyiqinin dəyişməsinə səbəb ola bilər

Ağciyər Xəstəlikləri İnstitutunda Ümumdünya Vərəmlə Mübarizə Gününə həsr olunan elmi-praktik konfrans keçirilib

“The Nation” qəzeti: ABŞ söz və fikir azadlığını qoruduğunu bildirir, lakin jurnalistlərin qətlinin təşkilində iştirak edir

Peşə təhsili pilləsinin bir səviyyəsindən növbəti səviyyəsinə keçid qaydasında dəyişiklik edilib

"IELTS imtahanına təşviq" layihəsi çərçivəsində 300 nəfər uğurlu nəticə əldə edib

Türkiyə Silahlı Qüvvələri son bir həftədə 38 terrorçunu zərərsizləşdirib

Niyazinin mənzil-muzeyində Əməkdar artist Arif Manaflı ilə görüş

Premyer Liqa: Dörd oyuna hakim təyinatları açıqlanıb

Azərbaycan ağırlıqqaldıranları üçün antidopinqlə bağlı seminar keçirilib

Azərbaycan və Türkiyə birgə tarixi film çəkəcəklər

“Azərbaycanda sürüşmə hadisələrinin kataloqu” Moskvada nəşr edilib

Korsikanın muxtariyyətinə dair qanun layihəsi qəbul olundu, deputat etiraz etdi: Bu, buxovdur

Birinci Beynəlxalq Opera Festivalının ən gənc iştirakçıları çıxışa hazırlaşırlar

Taksilərin texniki göstəriciləri, daxili və xarici tərtibatına dair tələblər təsdiqlənib

BMT-nin İnkişaf Proqramı ilə gələcək əməkdaşlığa dair fikir mübadiləsi aparılıb

Dövlət orqanlarında vakant inzibati vəzifələrin tutulması məqsədilə daxili müsahibə elan edilir

Kino Agentliyində “Kinematoqrafiya haqqında” Qanunun yenilənməsi məqsədilə işçi qrupu yaradılır

Novruz bayramı günlərində yollarda 39 yol-nəqliyyat hadisəsi baş verib

Bakı şəhərətrafı dəmir yolu nəqliyyatı ilə sərnişindaşıma fəaliyyəti üzrə subsidiya verilməsi Qaydaları təsdiqlənib

“Müntəzəm və taksi minik avtomobili ilə sərnişin daşımalarında istifadə olunan avtonəqliyyat vasitələrinin texniki göstəriciləri, daxili və xarici tərtibatına dair tələblər”in təsdiq edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

“Ödəniş xidmətləri və ödəniş sistemləri haqqında” Azərbaycan Respublikasının 2023-cü il 14 iyul tarixli 987-VIQ nömrəli Qanununun icrası ilə əlaqədar Azərbaycan Respublikasının bəzi qanunlarında dəyişiklik edilməsi barədə” Azərbaycan Respublikasının 2023-cü il 5 dekabr tarixli 1048-VIQD nömrəli Qanununun icrasını təmin etmək məqsədilə Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin bəzi qərarlarında dəyişiklik edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2020-ci il 10 yanvar tarixli 5 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “İcbari tibbi sığorta üzrə Xidmətlər Zərfi”ndə dəyişiklik edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

“Bakı şəhərətrafı dəmiryol nəqliyyatı ilə sərnişindaşıma fəaliyyəti üzrə subsidiya verilməsi Qaydaları”nın təsdiq edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

Federasiya rəsmisi: “Böyük İpək Yolu” beynəlxalq turnirinin keçirilməsi ölkəmizdə boksun inkişafına müsbət təsir göstərəcək

“Azərbaycan Respublikasında ixrac-idxal əməliyyatları üzrə gömrük rüsumlarının dərəcələri haqqında” Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 1998-ci il 22 aprel tarixli 91 nömrəli Qərarında dəyişiklik edilməsi barədə
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2020-ci il 5 avqust tarixli 279 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Vətəndaşların peşə təhsili üzrə qeyri-formal və informal təhsil formaları vasitəsilə əldə etdikləri bilik, bacarıq, səriştə və təcrübənin qiymətləndirilməsi və tanınması məqsədilə imtahanın keçirilməsi və onlara peşə ixtisasını təsdiq edən sənədin verilməsi Qaydası”nda dəyişiklik edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2019-cu il 16 aprel tarixli 173 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Peşə təhsili pilləsinin bir səviyyəsindən növbəti səviyyəsinə keçid Qaydası”nda dəyişiklik edilməsi barədə
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

Qafqazşünaslıq İnstitutunda 31 Mart - Azərbaycanlıların Soyqırımı Gününə həsr edilmiş dəyirmi masa keçirilib

Cənubi Afrika Respublikasının Prezidenti Matamela Siril Ramafozadan

Şərqşünas alimin məqaləsi Tehranda çap olunub

Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin aparat rəhbəri Biləsuvarda vətəndaşları qəbul edib

Dünyanın futbol üzrə ən dəyərli “onbirliyi” açıqlanıb

Latviyanın xarici işlər naziri istefa verib

Beynəlxalq ekspert: COP29 Azərbaycanın iqtisadi mövqeyini gücləndirməsi üçün strateji fürsətdir - MÜSAHİBƏ

Əcnəbi tələbələr Quba Soyqırımı Memorial Kompleksini ziyarət ediblər

Qızıl medal qazanan boksçu: Rəqiblərim güclü olsa da, yarış mənim üçün yaxşı keçdi

AzTU Türkiyə universitetləri və istehsalat müəssisələri ilə əməkdaşlıq əlaqələrini genişləndirir

Azərbaycanın daha 2 boksçusu "Böyük İpək Yolu" turnirində qızıl medal qazanıb

BDU-da 2024-2026-cı illərdə aparılacaq elmi tədqiqat işləri müzakirə olunub

ATU rəhbərliyinə institusional akkreditasiya şəhadətnaməsi təqdim olunub

Lənkəranda baş verən qəzada 3 nəfər xəsarət alıb

Şərqşünaslıq İnstitutunda Naxçıvan Muxtar Respublikasının 100 illik yubileyinə həsr olunmuş elmi sessiya keçirilib

Gürcüstanda ailə quranların sayı 14,5 faiz azalıb

Azərbaycanlı kinoprodüser beynəlxalq kino forumunda münsiflər heyətinə daxil edilib

YAP Səbail rayon təşkilatı Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü ilə əlaqədar anım tədbiri keçirib

“Azərbaycanda sənayeləşdirmə: reallıqlar və perspektivlər” – yeni nəşr

Yığmanın baş məşqçisi: Toplanışda keçirdiyimiz matçlar kifayət qədər faydalı oldu

DGK sədri Misir səfiri ilə görüşüb

Şirvan–Salyan Regional Təhsil İdarəsinin fəaliyyəti ilə bağlı müraciətlərə bu nömrə cavab verəcək

Daxili işlər naziri Şamaxıda vətəndaş qəbulu keçirib VİDEO