Göygöl, 18 iyun, Elcan Məmmədov, AZƏRTAC

Almanların Azərbaycana ilk köçü 1818-ci ilə təsadüf edir. Həmin ilin yayında Tiflisdən Azərbaycanın Yelizavetpol qəzasına (indiki Gəncə) köçən 194 alman ailəsi Şamxor (indiki Şəmkir) yaxınlığında Yelenendorf (indiki Göygöl rayonu) və Annenfeld adlı iki koloniya salıblar.

AZƏRTAC-ın bölgə müxbiri xəbər verir ki, Göygöl şəhəri 1819-cu il aprelin 22-də alman kolonistləri tərəfindən Yelenendorf adı ilə salınıb. Rayonda 118 ailə məskunlaşıb. Burada alman memarlığı üslubunda 600-ə qədər ev tikilib, 6 küçə salınıb. Küçədə ümumtəhsil məktəbi, uşaq bağçası, musiqi məktəbi fəaliyyət göstərib.

Bu gün isə onlardan geriyə qalan taxta eyvanları oyma sənəti ilə işlənmiş evlər, sakit və sərin küçələr, gözəl təbiəti olan Göygöl şəhəridir.

“Burada yaşamış sonuncu alman əsilli Azərbaycan vətəndaşı Viktor Klayn olub. Atası polyak, anası alman olan Viktor 1935-ci ildə Yelenendorfda doğulub və 2007-ci ildə 72 yaşında vəfat edib. Mənim uşaqlıq dostum idi”, - deyə rayon sakini, V.Klaynın yaxın dostu Fikrət İsmayılov söyləyib.

Viktorla Fikrətin 56 illik dostluğu gənclər düşərgəsindən başlayıb: “Ömrünün son günlərinə qədər yanında olmuşam. Atası ilə anası vəfat etdikdən sonra daha çox bir yerdə olurduq. Onu tək qoymurdum. Tez-tez baş çəkir, onun üçün yemək gətirirdim. Azərbaycan mətbəxini çox sevirdi”.

Pianinoda ifa etməyi xoşlayan Viktor Rəşid Behbudovun fanatı idi. Ən çox sevdiyi mahnı isə Rəşid Behbudovun “Zibeydə” mahnısı olub. Azərbaycan dilində Nizaminin, Füzulinin şeirlərini əzbər bilirdi. Şərabçılığa da böyük marağı vardı.

Fikrət İsmayılov uşaqlıq dostu ilə bağlı xatirələrindən danışarkən qeyd edib ki, Viktorun evinin çox böyük zirzəmisi vardı. Həvəskar olaraq şərab hazırlamağı sevirdi. Evinin zirzəmisindəki palıd ağacından hazırlanan şərab çəlləklərinin hündürlüyü 3 metrə çatırdı.

Viktor Klaynın hər bucağından alman mədəniyyətinin qoxusu gələn evinə bu gün dostu Fikrət İsmayılov nəzarət edir: “Xəstə yatağında olarkən mənə dedi ki, bu evi sənə vəsiyyət edirəm. Razılaşmadım, dedim ki, onda hər kəs elə biləcək mən səninlə bu evə görə dostluq etmişəm. Dedim, gəl, buranı alman mərkəzlərindən birinə çevirək və ev dövlətin himayəsində olsun. Kövrəldi, məmnuniyyətlə razılaşdı. Ölümündən sonra onu vəsiyyətinə uyğun olaraq ana qohumlarının yanında dəfn etdik”, - deyə o əlavə edib.

Viktor artıq 14 ildir ki, həyatda yoxdur. Lakin ondan geriyə qalanlar qorunub saxlanılır. Çünki multikulturalizm və tolerantlıq tarixən azərbaycanlıların həyat tərzi olub. Azərbaycan xalqının zəngin multikultural keçmişi təkcə xalqımızın bugünkü tolerant yaşam tərzi ilə deyil, həm də yaratmış olduğu ədəbi-bədii, elmi-fəlsəfi, siyasi-hüquqi qaynaqlarda, sənədlərdə, tarixi abidələrdə yaşayır.