Bakı, 10 noyabr, AZƏRTAC

2016-cı il noyabrın 8-də ABŞ-da ümumi prezident seçkiləri keçirilib. Respublikaçı Donald Tramp seçkinin nəticəsinə əsasən qələbə qazanıb. Bununla yanaşı, onun rəqibi - seçənlərin səs çoxluğunu qazana bilməyən Demokratik Partiyanın nümayəndəsi Hillari Klinton seçicilərin əksəriyyətinin səsini toplayıb.

AZƏRTAC TASS informasiya agentliyinə istinadla xəbər verir ki, bunadək ABŞ tarixində rəqibinə nisbətən az seçici səsini toplayaraq prezident seçilən üç şəxs olub.

Tilden Heysə qarşı

İlk belə hal 1876-cı ildə keçirilən seçkilərdə qeydə alınıb. Həmin seçkiləri ABŞ tarixində ən mübahisəli və “çirkli” seçki adlandırırlar.

O vaxt prezident kürsüsü uğrunda demokrat Semuel Tilden və respublikaçı Raterford Heys mübarizə aparırdı. Seçicilərin səsinin ümumi sayına (250 min çox səs), həmçinin seçənlərin səsinə (184 - 165) görə Tilden rəqibi Heysi üstələyə bilmişdi. Florida, Luiziana və Cənubi Karolina ştatlarında seçənlərin daha 20 səsi mübahisəli sayılmışdı. Belə ki, cənub ştatlarında heç bir partiya öz məğlubiyyətini etiraf etməmişdi. Bundan sonra prezident Uliss Qrant administrasiyası bu üç ştata federal qoşunları yeridərək səsləri yenidən hesablamışdı. Nəticədə qələbə 1 səs fərqlə (185 -184) Raterford Heysə verilmişdi.

Tildenə dəstək üçün başlanan ixtisaslarla bağlı 1877-ci il fevralın 16-da paytaxt Vaşinqtona da ordu yeridilmişdi. Fevralın sonu, martın əvvəlində ölkə Şimal (respublikaçı) və Cənub (demokratlar) arasında vətəndaş müharibəsinin astanasında dayanmışdı. 1877-ci il martın 2-də 18 saat sürən mübahisədən sonra ABŞ Konqresi Raterford Heysi prezident kimi qəbul etmiş, inauqurasiya mərasimi isə federal qoşunların mühafizəsi altında Kapitoli binasının önündə keçirilmişdi.

Klivlend Harrisona qarşı

12 il sonra, 1888-ci ildə keçirilən seçkilərdə ikinci müddətə namizəd, vəzifədə olan prezident-demokrat Qrover Klivlend seçicilərin səs çoxluğu ilə rəqibi respublikaçı Benjamin Harrisonu qabaqlamışdı. Onların arasındakı fərq təxminən 100 min səsə yaxın idi. Buna baxmayaraq, Harrison seçənlər kollegiyasında daha çox səs toplayaraq (233-168) prezident seçilmişdi.

Qor Buşa qarşı

Eyni vəziyyət 2000-ci ildə respublikaçı kiçik Corc Buş demokrat Albert Qora qalib gəldiyi zaman da qeydə alınmışdı.

Həmin seçkilərdə 51 milyondan artıq seçici (48,4 faiz) və 266 seçən Qora səs versə də, 50,4 milyon seçicinin (47,9 faiz) etimadını qazanan Buş 271 seçənin səsini toplamağa müvəffəq olmuşdu.

Qor və onun komandası avtomatik sayımda 6 milyon bülletenin səhv hesablandığını iddia edərək, səslərin əllə hesablanmasını tələb etmişdi. Bundan sonra Buşun 500 səs çox topladığı Florida ştatındakı hesablama həlledici olmuşdu.

ABŞ Ali Məhkəməsi 4 səsə qarşı 5 səslə nəticənin respublikaçı namizədin xeyrinə qəbul edilməsinə dair qərar çıxarmışdı.