Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi

SİYASƏT

Aİ-nin gələcəyi: Darendorf Forumunun fərqli ssenariləri

Aİ-nin gələcəyi: Darendorf Forumunun fərqli ssenariləri

Böyük Britaniyanın Avropa İttifaqından (Aİ) çıxmasına dair referendumdan sonra mütəxəssislər "köhnə qitə"nin siyasi, geosiyasi və hərbi-iqtisadi taleyi ilə bağlı analizlərini intensivləşdiriblər. Hazırda Avropanın özündə ekspertlər geniş fikir mübadiləsi aparır, təşkilatın mümkün transformasiya formalarını müzakirə edirlər. Onların sırasında ciddi analizləri və proqnozları ilə tanınan Darendorf Forumunun builki məruzəsi böyük maraq doğurur. Mütəxəssislər hesab edirlər ki, bu Forum öz analitik işlərinə daim ciddi və yüksək hazırlıqlı ekspertləri dəvət edir. Buna görə də onların hazırladıqları məruzələr populist deyil, elmi əsası olan analizdir. Son olaraq Darendorf Forumu Aİ-nin 2025-ci ilə qədər müddətdə uğraya biləcəyi transformasiyalar barədə geniş proqnostik məruzə hazırlayıb. Sənədin bir çox məqamları geosiyasi aspektdə maraq doğurduğundan onlar üzərində dayanmağa ehtiyac görürük.

Avropanın problemləri: mənbəyi və həlli yolları

Avropa İttifaqının qarşılaşdığı böhran mütəxəssisləri bu təşkilatın gələcəyi ilə bağlı tədqiqatları gücləndirməyə sövq edib. Son zamanlar müxtəlif ssenarilərdən bəhs edilir, Aİ-nin böyük geosiyasi güclərlə münasibətlərinin təhlili aparılır. Bu ilin may ayının 25-27-də Berlində Darendorf Forumunda həmin istiqamətdə maraqlı müzakirələr keçirilib. Dünyanın müxtəlif ölkələrindən 400-dən çox ekspert, siyasətçi, jurnalist, iş adamları, ictimai hərəkat liderləri tədbirdə iştirak ediblər. Onun ümumi mövzusu "Avropa və dünya: təhlükəsizliyə olan qlobal təhdidlər və qüvvələr balansında dəyişmələr" olub. Tədbirdə Darendorf Forumunun hazırladığı məruzə maraqla qarşılanıb (bax: European Union in the World 2025: Scenarios for EU relations with its neighbours and strategic partners. Edited by Monika Sus & Franziska Pfeifer / "Dahrendorf-forum.eu").

Əvvəlcə onu qeyd edək ki, Darendorf Forumunun əsası 2010-cu ildə Hertie İdarəetmə Məktəbi, London İqtisadiyyat Məktəbi və Merkator Fondu tərəfindən qoyulub. O, məşhur alman sosioloqu Ralf Darendorfun (1929-2009) şərəfinə yaradılıb. Bir qayda olaraq, burada Avropa və dünya siyasətinin aktual problemləri müzakirə edilir. Başlanğıcda qurucular yüksək səviyyəli simpoziumlar seriyası təşkil ediblər. İndi isə bu təşəbbüs Avropanın gələcəyinin tənqidi dərkini stimullaşdıran alimlərin və siyasətçilərin birliyinə çevrilib.

Maraqlıdır ki, Forumun təşkilatçıları həmişə ciddi tədqiqatçıları analitik proqnozlar hazırlamağa cəlb edirlər. Bu səbəbdən Darendorf Forumunun hesabatlarına böyük önəm verilir, onlar obyektiv təhlil kimi qəbul edilir. Bu il hazırlanan və 2025-ci ilə qədər olan müddəti əhatə edən analitik-proqnostik hesabat da istisnalıq təşkil etməyib.

Son hesabatın hazırlanmasında 60-dan çox ekspert iştirak edib. Onlar Aİ-nin 2025-ci ilədək 18 mümkün dəyişmə ssenarilərini proqnozlaşdırıblar. Maraqlıdır ki, 10 variantda Avropanın siyasi birliyinin çat verəcəyinin gözlənildiyi vurğulanır. 6 ssenaridə pozitiv dəyişikliyə – siyasi birliyin yüksələcəyinə yer verilir, 2-də isə indiki vəziyyətin saxlanacağı nəzərdə tutulur (bax: əvvəlki mənbəyə). Kəmiyyət baxımından bədbin ssenarilər üstünlük təşkil edir. Aİ-də inteqrasiyanın dərinləşməsi istisna edilmir, lakin o, bir çox əlavə şərtlərə bağlanır. Bütövlükdə vəziyyətin dəyişməyəcəyini proqnozlaşdıranlar isə azlıq təşkil edirlər.

Buradan bir mühüm qənaət əldə etmək olar: Avropa İttifaqının siyasi taleyi barədə mütəxəssislərin yekdil fikri yoxdur. Bunun əsas səbəbi Avropada maliyyə, siyasi, ideoloji və iqtisadi böhranın davam etməsidir. Deyilənlərə son dövrlərdə təhlükəsizlik faktoru da əlavə olunub. Sonuncunu aktuallaşdıran isə terror və miqrasiya amillərinin getdikcə güclənməsidir. Təsadüfi deyil ki, Aİ rəsmiləri böhrandan xilas olmaq üçün irəli sürdükləri təkliflərdə müdafiə məsələlərinə və hərbi inteqrasiyanın genişlənməsinə xüsusi önəm verirlər (məsələn, Federika Moqerininin Aİ-nin transformasiyası ilə bağlı konsepsiyası haqqında apardığımız analizdə həmin məqama geniş yer verilib).

Vurğulanan kontekstdə “Brexit”in Avropa siyasi şüurunda və ictimai rəyində yaratdığı dəyişiklikləri mütəxəssislər ciddi surətdə nəzərə alırlar. Düşündürücüdür ki, onlar bunun mümkün nəticələrini nəzəridən çox, praktiki müstəvidə qiymətləndirirlər. Bu isə elmi olaraq o deməkdir ki, "Brexit" avropalıların şüurunda kök salmış sosial, psixoloji və siyasi-ideoloji faktorlarla sıx bağlıdır. Onda həmin hadisəni Avropa siyasətinin praktiki problemlərindən biri kimi qəbul etmək olar. Bu tezisi qəbul etsək, onda "Brexit"i Avropa siyasi birliyində ilk çat hesab etmək olar. Görünür, Darendorf Forumunun ekspertləri məhz bu özəlliyi diqqətə alaraq Aİ-də siyasi çatların dərinləşə biləcəyini proqnozlaşdırıblar. Problemin başqa aspekti Avropa İttifaqının daxilində gedən sosial-psixoloji, siyasi və ideoloji faktorlara bağlıdır. Belə ki, analitiklər üzv-dövlətlər arasında fikir ayrılığının dərinləşməsini önə çəkirlər.

Daxildən və xaricdən baxış: ideoloji "iflic" və böyük güclərlə əlaqə

Bir sıra hallarda ekspertlər "Aİ-nin iflici" kimi daha sərt ifadə işlədir, bunun milliyyətçiliyin güclənməsindən qaynaqlandığı vurğulanır. Eyni zamanda, iqtisadi tənəzzül, hüquqi radikallığın artması, populizmin yüksəlişi, milli elitaların daxili problemlərin həllinə konsentrasiya olması, miqrasiya və terrora qarşı səmərəli mübarizə konsepsiyasının olmaması, insan haqları sahəsində geriləmələrin mümkünlüyü ayrıca qeyd edilir (bax: əvvəlki mənbəyə, s.20-21).

Digər vacib amil kimi Avropa elitasının "ictimai rəyi idarəetmə" imkanlarını məhdudlaşdıran informasiya texnologiyalarının inkişafı göstərilir (bax: əvvəlki mənbəyə, s.7).

Burada əhəmiyyətlisi odur ki, ekspertlər Avropa ölkələrinin əhalisi arasında Qərb dəyərlərinin möhkəm kök saldığına şübhələrin olmasını arqument kimi göstərirlər (bax: məs., Николай Кавешников. Небезопасная Европа в нестабильном мире / "Российский совет по международным делам", 19 iyul 2016). Məsələnin çətinliyi ondan ibarətdir ki, müasir informasiya texnologiyaları konkret bir ideyanı milyonların əxz etməsində ciddi çətinliklər yaradır. Avropa dəyərlərini kütləvi olaraq əhaliyə yeritmək bu baxımdan problemlidir. Əgər insanlar fərqli düşünürlərsə, onları vahid mövqeyə gətirməyin sosial-psixoloji risklərini də unutmaq olmaz. Tarixdə bunun nümunəsi kimi ekspertlər SSRİ-nin "ictimai rəyi idarəetmə" sahəsindəki acı təcrübəsini göstərirlər. Deməli, ekspert rəyinə görə, Aİ ciddi ideoloji böhran mərhələsindədir. Bunun isə böyük fəsadlarının ola biləcəyi şübhə doğurmur.

Deyilənlərdən mütəxəssislər belə nəticə çıxarırlar ki, Aİ-nin geniş mənada iki seçim yolu var: birincisi, idarəetməni daha da mərkəzləşdirmək, ikincisi, təşkilatın deqradasiya riskini azaltmaq, çünki bu təhlükə realdır. Bu vəziyyətlərdən xilas yolu isə ya Aİ-də təhlükəsizliyi möhkəmlətməklə inteqrasiyanı dərinləşdirmək, ya da ən azından onun indiki səviyyədə birliyini saxlamaqdır. Mütəxəssislər bunlardan hansısa birinin şansının yüksək olduğu fikrində deyillər. Əksinə, Aİ-ni beynəlxalq geosiyasi kontekstdə nəzərdən keçirdikdə, daha çox mümkün təhlükələrdən bəhs edirlər.

Həmin çərçivədə Aİ-ABŞ (bax: European Union in the World 2025: Scenarios for EU relations with its neighbours and strategic partners. Edited by Monika Sus & Franziska Pfeifer / "Dahrendorf-forum.eu", s. 5-15), Aİ-Çin (bax: əvvəlki mənbə, s.16-23), Aİ-Rusiya (bax: əvvəlki mənbə, s.24-36) və Aİ-Türkiyə (bax: əvvəlki mənbə, s.37-44) münasibətlərinin təhlili olduqca maraqlıdır. Ekspertlər bu böyük güclərin hər biri ilə Aİ-nin fərqli münasibətlər qurmalı olduğu tezisini irəli sürürlər. Məsələn, ənənəvi olaraq əsas strateji tərəfdaş kimi təqdim olunan ABŞ ilə əməkdaşlığa ciddi yer ayrılır. Eyni zamanda, Vaşinqtonun Avropanı "təcrid siyasəti"ndən narahatlıq da ifadə olunur (bax: əvvəlki mənbə, s.9-12). Amerikanın Çinə üz tutması nəticəsində transatlantik məkanda geosiyasi qüvvələr nisbətinin dəyişəcəyindən ehtiyat edilir.

Buna baxmayaraq, qlobal dünya gücü kimi qəbul edilən Çinlə əməkdaşlığa xüsusi önəm verilir (bax: əvvəlki mənbə, s.16-23).

Maraqlıdır ki, Rusiyanı ekspertlər yalnız regional lider keyfiyyətində qəbul edir və onu Ukrayna faktoru ilə sıx əlaqədə nəzərdən keçirirlər (bax: əvvəlki mənbə, s.24-36).

Nəhayət, Qərb ekspertləri Aİ-Türkiyə münasibətlərinə xüsusi diqqət yetiriblər. Onlar Türkiyəni özünü təsdiqləmiş "regional hegemon" (bax: əvvəlki mənbə, s.37) kimi qiymətləndirir və Ankara ilə əməkdaşlığın inkişaf etdirilməsini zəruri hesab edirlər (bax: əvvəlki mənbə, s.37-44).

Beləliklə, Darendorf Forumu üçün hazırlanmış hesabat göstərir ki, indiki mərhələdə ekspertlər Aİ-nin gələcəyi ilə bağlı fərqli ssenarilərdən bəhs edirlər. Onlar həm təşkilat daxilində, həm də xarici siyasət sahəsində mövcud olan ziddiyyətləri təhlil edərək Avropa İttifaqının müxtəlif formalarda transformasiyasının mümkünlüyünü proqnozlaşdırırlar. Belə çıxır ki, Aİ vacib dəyişikliklər ərəfəsindədir, lakin bunun konkret ifadəsi ilə bağlı mütəxəssislər arasında vahid mövqe yoxdur.

Kamal Adıgözəlov

Xəbəri sosial şəbəkələrdə paylaşın

Bizi sosial şəbəkələrdə izləyin

Avstraliya məhkəməsi “Uber”i böyük məbləğdə təzminat ödəməyə məcbur edib

Yanlış ayaqqabı uşağın sağlamlığına zərər verə bilər - Mütəxəssis rəyi

Anaklia limanının dəniz infrastrukturunun tikintisi üçün beynəlxalq tender elan edilib

Süni intellekt və lazer əsaslı sensorla mədədəki xəstəliklər müəyyən ediləcək

Braziliyada hiss edilən temperatur 62 dərəcə Selsini keçib

Yaponiyada yaşlı insanlar əməyə cəlb edilir

İraq neft ixracını azaldacaq

Ümumdünya Buxara Yəhudiləri Konqresinin nümayəndə heyəti Qırmızı qəsəbəyə səfər edib

Budapeştdə biznes forumda Azərbaycandakı investisiya imkanlarından danışılıb

Gürcüstanın Təhsil və Elm Nazirliyinin Marneuli İctimai Kollecində təntənəli Novruz şənliyi keçirilib

Azərbaycanın Qırğızıstandakı səfirliyində Novruz bayramı qeyd edilib

Bu gün Torpaq çərşənbəsidir

Şabranda minik avtomobilləri toqquşub, yaralananlar var

“Robotexnika Klubu”nun üzvləri Türkiyədə keçiriləcək “Texnofest”ə layihə təqdim ediblər

Kəngərli rayonunun yaradılmasının 20 illiyi qeyd olunub

Türkiyə və Rusiya prezidentləri arasında telefon danışığı olub

Dövlət Komitəsində Yaponiyada yaşayan azərbaycanlı pianoçu ilə görüş olub

Amur vilayətindəki filiz mədənində qəza baş verib, dağıntılar altında qalanlar var

Media əməkdaşları arasında atıcılıq yarışının qalibləri bəlli olub

Türkiyə Prezidenti: Bu yay İraq sərhədimizin təhlükəsizliyini tam təmin edəcəyik

Naxçıvan ŞİH: Möminə Xatun türbəsinin ətrafındakı tikili ilə bağlı yayılanlar həqiqəti əks etdirmir

Azərbaycanın güləş millisi “Çempionlar” turnirini 10 medalla başa vurub

YAP Səbail rayon təşkilatında Novruz bayramı qeyd edilib

Nigeriyada daha yüz adam oğurlanıb

Azərbaycan-İraq əlaqələrinin inkişaf perspektivləri müzakirə olunub

Bakı Ali Neft Məktəbində “Huawei” şirkətinin laboratoriyası fəaliyyətə başlayıb

Nazirlik: Hərbi hissələrdə bayram tədbirləri qapalı şəraitdə keçirilir

Azərbaycan atıcıları Almaniyada qızıl medal qazanıblar

Bakı Dövlət Universitetində Novruz şənliyi

Yens Stoltenberq: NATO ilə Azərbaycan arasında əməkdaşlıq üçün yeni çərçivə sənədinin razılaşdırılması üzərində iş aparırıq VİDEO

Beynəlxalq mətbuat Azərbaycan Prezidentinin NATO-nun Baş katibi ilə görüşündən yazır

“Ailəm könüllüləri” proqramının könüllüləri mükafatlandırılıb

Nobel sülh mükafatı laureatı Məhəmməd Yunus BAMF-da olub

Azərbaycan icması Böyük Britaniya Parlamentinə etiraz məktubu göndərib

Müdafiə naziri Novruz bayramı münasibətilə Azərbaycan Ordusunun şəxsi heyətini təbrik edib

Unudulmaz bəstəkar Şəfiqə Axundovanın 100 illik yubileyi qeyd olunub

Hikmət Hacıyev: Azərbaycan ilə Çin arasında ənənəvi dostluq və tərəfdaşlıq münasibətləri var VİDEO

Xüsusi təyinatlı təhsil müəssisələrində Çanaqqala zəfərinin 109-cu ildönümü qeyd edilib VİDEO

Ağdamda Bahar bayramı şənliyi keçirilib

Bakının Dəmir yolu vağzalında keçirilən oftalmoloji aksiya zamanı 120 nəfər müayinə olunub 

Monitorinq Mərkəzi Almaniyada “Avropada dilimizin bu günü və sabahı” adlı tədbir keçirib

M.F.Axundzadənin “Müsyö Jordan və dərviş Məstəli şah” əsəri İstanbulda səhnələşdiriləcək

Dövlət qulluğunda inzibati icraçı vəzifələr üzrə test imtahanına qeydiyyat elan edilib

Azərbaycan səfiri Çanaqqala Zəfərinin 109-cu ildönümü münasibətilə təşkil olunan tədbirdə iştirak edib

İsveçrənin ölkəmizdəki səfiri ilə COP29 ətrafında fikir mübadiləsi aparılıb

Avropa dövlətləri Şimal-Cənub Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizinin dəmir yolu hissəsinin işə salınmasında maraqlıdırlar

Milli Kitabxanada “Tale şairi: Məmməd İsmayıl” adlı kitabın təqdimat mərasimi olub

® “Beyin ölümü diaqnozunun təyininə multidisiplinar yanaşma” mövzusunda seminar keçiriləcək

Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2019-cu il 25 dekabr tarixli 503 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Dərman vasitələrinin farmakonəzarət Qaydası”nda dəyişiklik edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

Xocavəndlilər baharın gəlişini yüksək əhvali-ruhiyyə ilə qeyd edirlər

“Beynəlxalq Münasibətlərin Təhlili Mərkəzinin işçilərinin say həddinin təsdiq edilməsi və əməkhaqqı fondunun müəyyən edilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2019-cu il 15 iyul tarixli 309 nömrəli Qərarında dəyişiklik edilməsi barədə
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

QAÇQINKOM-un sədri Siyəzəndə vətəndaşların müraciətlərini dinləyib

Bakı Kitab Mərkəzi xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşaqlar üçün Novruz şənliyi təşkil edib

“İnternet informasiya ehtiyatı vasitəsilə elektron ticarəti həyata keçirən qeyri-rezidentin elektron qaydada vergi uçotuna alınması, yenidən uçota alınması və uçotdan çıxarılması Qaydası”nın təsdiq edilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2023-cü il 30 oktyabr tarixli 387 nömrəli Qərarında dəyişiklik edilməsi barədə
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

Daha bir neçə müntəzəm avtobus marşrutu müsabiqəyə çıxarılır

“Müntəzəm beynəlxalq, şəhərlərarası (rayonlararası) və şəhərdaxili (rayondaxili) sərnişin daşımalarının yerinə yetirilməsi ilə bağlı sifarişçinin keçirdiyi müsabiqədə iştiraka görə ödənişin məbləği”nin təsdiq edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

“Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 1998-ci il 21 avqust tarixli 175 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasında telekommunikasiya vasitələri və qurğularının sertifikatlaşdırılması Qaydaları”nda dəyişiklik edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

Beynəlxalq müsabiqədə qalib gələn tələbələrə diplomlar təqdim edilib

Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2021-ci il 10 sentyabr tarixli 256 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədindən buraxılış məntəqələrinin sayı və yerləşdiyi ərazilərin siyahısı”nda dəyişiklik edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

UNEC kollektivi bu il də Novruz bayramını ahıl sakinlərlə qeyd etdi

Hakim partiyaların fəal dialoqu Azərbaycan-Çin münasibətlərinin inkişafına böyük töhfələr verir

“Daşkəsən rayonunda kartofçuluq təsərrüfatının inkişafına dəstək” layihəsinin icrasına başlanılıb

Azərbaycanda “Elektron kommunikasiya haqqında” qanun layihəsi hazırlanır

Abşeronda Novruz bayramı böyük izdihamla qeyd olunub

MEK Özbəkistanda türkdilli xalqlara həsr edilmiş beynəlxalq konfransda təmsil olunub

“Həvəsləndirmə və Biznes mükafatları” müsabiqəsi barədə məlumatlandırma görüşü keçirilib

Şəhid övladı Novruz tonqalını alovlandırdı

COP29 və elmi-texniki tərəqqi

Özbəkistan istehsal etdiyi yaşıl enerjini Azərbaycan üzərindən ixrac edəcək

Abşeronda Çanaqqala Zəfərinin 109–cu ildönümü qeyd olunub

Yens Stoltenberqin Bakı səfəri NATO-Azərbaycan münasibətlərinə töhfə verəcək – AÇIQLAMA

Qubada qaçış marafonunun qalibləri mükafatlandırılıb

Azərbaycan Kanoe və Avarçəkmə Federasiyası COP29-a dəstək xarakterli təmizlik aksiyası keçirib

ANAMA: Ötən həftə 202 partlamamış hərbi sursat zərərsizləşdirilib

“İnformasiya müharibəsində qələbə-Müzəffər Ali Baş Komandan cənab İlham Əliyev” adlı kitabın təqdimatı olub VİDEO

Mirzə Uluqbəy adına Füzuli şəhər tam orta məktəbdə Novruz şənliyi

Gəncədə görmə əlilliyi olan 18 yaşına çatmayan uşaqlar üçün Novruz şənliyi keçirilib

“Sumqayıt”ın legioneri: Mövsümü ikinci yerdə bitirə bilərik

Bakı hava limanı ərazisi Novruz dekorları ilə bəzədilib

Paytaxtda ödəmə terminalı və avtomobillərdən oğurluq edən şəxs saxlanılıb VİDEO

Lənkəranda yeni penitensiar kompleks cəzaçəkmə müəssisələrində sıxlığı aradan qaldırmağa xidmət edir

Bu günədək 31 mindən çox tələbə təhsil krediti alıb

Sosial Xidmətlər Agentliyi ilə Penitensiar xidmət məhkumların cəmiyyətə inteqrasiyası ilə əlaqədar əməkdaşlıq edəcəklər

“Türk sivilizasiyasının dirçəlişi” beynəlxalq elmi konfransı işə başlayıb

Naxçıvan Qida Təhlükəsizliyi İnstitutu yaradılıb

Baş konsul: Türkiyə hər zaman Azərbaycanın yanındadır

Misirdə 2500 il əvvələ aid “Zəbur” kitabı nümayiş etdirilir

Şəhid ailələri və müharibə ilə əlaqədar əlilliyi olan şəxslərə bu il daha 1500 mənzil və fərdi ev veriləcək

ADAU-da "Qadının cəmiyyətdəki rolu" mövzusunda forum keçirilib

Yeni Azərbaycan Partiyasının İdarə Heyətinin iclası keçirilib

Ukrayna hökuməti PUA alınmasına 130 milyon dollar ayırıb

"Qlobal Təkrar Emal Günü”ndə “Təmiz Şəhər” ASC-nin təsərrüfat sahələrinə məlumat turu təşkil olunub VİDEO

Rusiyada səsvermə protokollarının 100 faizi hesablanıb

Martın 1-dən 15-dək 19 mindən çox vətəndaş Elm və Təhsil Nazirliyinə müraciət edib

Paytaxtın abad məhəllələrində Novruz şənliyi

AzMİU-nun əcnəbi tələbələrinin Novruz sevinci

Masallıda noxud əkini sahəsi iki dəfə artıb VİDEO

® “Coca-Cola” “2030 Su Təhlükəsizlik Strategiyası”nı təqdim edib

NATO-nun Baş katibi Gürcüstanın Baş naziri ilə görüşüb

Samuxda 2000 ağac və 1000 ədəd gül kolu əkilib