Brüssel, 20 fevral (AZƏRTAC). Fevralın 19-da Brüsseldə, Avropa Parlamentində “Azərbaycanda innovasiya və mobil kimlik: Avropaya rəqəmsal inteqrasiyanın yeni növü” mövzusunda konfrans keçirilmişdir. Tədbirdə Azərbaycanda elektron hökumət sahəsində həyata keçirilmiş islahatlar və digər əlaqədar məsələlər müzakirə edilmişdir.

Konfransın təşəbbüskarı Avropa Parlamentinin Estoniyadan olan deputatı Kristina Oyulanddır. Tədbiri giriş sözü ilə açan K.Oyuland Sovet İttifaqının dağılmasından sonra Estoniyada institusional sahədə islahatların yeni texnologiyalar üzərində aparılmasının faydalarını vurğulamışdır. Bununla da, “Skype”ın vətəni Estoniyada elektron xidmətlər köhnə metodları üstələmişdir.

K.Oyuland demişdir ki, ölkəsi Azərbaycanın da bənzər hədəflərə çatmasına yardım göstərsə də, sonradan “şagird müəllimini ötüb keçmişdir”. O, ASAN xidmətin nailiyyətlərini alqışlamış və bunun təkcə vətəndaşlar üçün deyil, həm də hökumət üçün faydalı olduğunu demişdir. Xanım K.Oyuland fikrini onunla əsaslandırmışdır ki, mülki xidmətlərdə bürokratik əngəllərin aradan qaldırılması hakimiyyət orqanlarına əlavə xərclərdən yan keçməyə imkan verir.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Vətəndaşlara Xidmət və Sosial İnnovasiyalar üzrə Dövlət Agentliyinin sədri İnam Kərimov demişdir ki, 2013-cü ildən etibarən “Asan İmza”nın istismara verilməsi və təhlükəsizlik sisteminin yaradılması istifadəçilərə mobil telefonları vasitəsilə rəqəmsal uyğunluğun müəyyənləşdirilməsinə imkan yaratmışdır. Azərbaycanda “Mobil İmza” vasitəsilə 300 mindən artıq rəqəmsal imza təqdim edilmiş, bir milyona yaxın əməliyyat həyata keçirilmişdir. Bununla yanaşı, o, “ASAN imza” layihəsinin Azərbaycan ilə Avropa İttifaqı arasında daha səmərəli əlaqələrin qurulmasına verəcəyi töhfədən danışmışdır.

Konfransda “ASAN xidmət”in fəaliyyətindən bəhs edən videoçarx nümayiş olunmuşdur.

Azərbaycan Respublikası vergilər nazirinin müavini Sahib Ələkbərov 2005-ci ildən etibarən “elektron hökumət”in yaradılmağa başlandığını diqqətə çatdırmışdır. O, planlı təsərrüfat və sovet sistemi səbəbindən Azərbaycanda vergi mədəniyyətinin yeni olduğunu xatırlatmış, müstəqilliyin ilk illərində əhalidə vergi mədəniyyətinin yaradılması və vergi qanunvericiliyinin hazırlanması kimi işlərin görüldüyünü bildirmişdir. Bunun ardınca, elektron vergi sahəsində görülən işləri və bu sahədə beynəlxalq tərəfdaşların dəstəyini S.Ələkbərov iştirakçıların diqqətinə çatdırmışdır. O demişdir ki, Avropa İttifaqının dəstəyi ilə elektron audit sistemi hazırlanmışdır. Elektron vergi qeydiyyatı əvvəllər 2 ay çəkən vergi qeydiyyatının müddətini bir neçə dəqiqəyədək qısaltmışdır. Bütün bunlara görə Dünya Bankının “Doing Business” reytinqində Azərbaycan yuxarı yerlərdən birinə layiq görülmüşdür. Sahib Ələkbərov “elektron hökumət” və “rəqəmsal imza” sahəsində beynəlxalq əməkdaşlığın vacibliyini də vurğulamışdır.

Estoniyanın İqtisadi İşlər və Rabitə Nazirliyinin dövlət informasiya sistemləri və rabitə üzrə baş katibinin müavini Taavi Kotka Azərbaycan ilə rabitə və informasiya texnologiyaları sahəsində əməkdaşlıqdan məmnunluğunu bildirmişdir. O, enerji üzrə də əməkdaşlığın qarşılıqlı maraq üzərində qurulduğunu və bunun bütün sahələrə tətbiq edildiyini demişdir. T.Kotka yeni texnologiyaların və bu sahədə aparılan islahatların həm insanların həyatının yaxşılaşdırılmasında, həm də yeni iş və sərmayə yerlərinin, rəqəmsal bazarın yaradılmasında böyük rol oynadığını diqqətə çatdırmışdır.

Azərbaycanın rabitə və informasiya texnologiyaları nazirinin müavini Elmir Vəlizadə vətəndaşlara göstərilən xidmətlərdə İKT-dən istifadənin zəruriliyindən danışmış və ölkəmizdə elektron xidmətlərin cari vəziyyəti ilə bağlı məlumat vermişdir.

Avronest Parlament Assambleyasının həmsədri Yevgeni Kirilov və Avropa Parlamentində mühafizəkarlar və islahatçılar qrupunun başçısı Martin Kallanan mövzu ilə bağlı fikirlərini bölüşmüşlər.

Daha sonra ASAN Sertifikatlaşdırma Xidmət Mərkəzi və Estoniya Sertifikatlaşdırma Mərkəzi arasında Anlaşma Memorandumunun imzalanması mərasimi olmuşdur. Mərasimdə Azərbaycan Respublikasının vergilər nazirinin müavini Sahib Ələkbərov və Estoniya Sertifikatlaşdırma Mərkəzinin icraçı direktoru Kalev Pihl iştirak etmişlər.

Müzakirələr panelinin birinci hissəsi “Mobil kimlik: insanların ölkələrarası əlaqələndirməsi. Estoniya və Azərbaycanın mobil kimlik sistemlərinin əməkdaşlığı” mövzusuna həsr olunmuşdur.

Azərbaycan Vergilər Nazirliyinin Baş idarə rəisi Samirə Musayeva “ASAN imza” haqqında ətraflı məlumat verdikdən sonra mobil hökumətin “elektron hökumət” ideyasının növbəti mərhələsi olduğunu vurğulamışdır. “ASAN İmza”nın hansı zərurətdən yarandığını, vətəndaşlara hansı rahatlığı gətirdiyini də S.Musayeva faktlarla izah etmişdir. O, Vergilər Nazirliyinin “ASAN İmza”nı öz xidmətlərinə necə inteqrasiya etdiyini və buna bağlı digər xidmətləri də təqdim etdiyini diqqətə çatdırmışdır. Onun sözlərinə görə, mobil kimliyin gələcəkdə bütün sahələrdə tətbiq olunması qaçılmazdır.

“Signwise”ın yaradıcısı və icraçı direktoru Tiit Anmann “elektron imza”nın texniki tərəfləri barədə məlumat vermişdir. O, “Signwise” iqtisadi və mülki sahədə oyunçuları necə əlaqələndirdiyini izah etmişdir. Onun sözlərinə görə, növbəti elektron inqilab imza inqilabı olacaqdır.

“Gemalto Solutions” şirkətinin satış direktoru Remi Belluar Azərbaycana səfərinin təəssüratları barədə danışaraq, elektron sahədə əldə olunmuş nailiyyətləri təqdir etdiyini bildirmişdir. Çıxışını satış və xidmət sahələrində rəqəmsal alətlərin inteqrasiyası barədə fikirlərlə davam edən natiq müxtəlif ölkələrdə elektron xidmətlərin necə həyata keçirildiyini müqayisəli şəkildə göstərmişdir.

“Signwise”ın nümayəndəsi Liisi Yürgen Azərbaycan Elektron İmza Qanunu ilə Avropa İttifaqı Elektron İmza Direktivi arasında paralel müqayisələr aparmışdır.

“Elektron hökumət”lə bağlı ikinci müzakirə panelində isə Rabitə və İnformasiya Texnologiyaları Nazirliyinin məsləhətçisi İsbəndiyar Əliyev “elektron hökumət”in cari vəziyyəti ilə bağlı məlumat vermişdir. “ASAN xidmət”in şöbə müdiri Azad Cəfərli təmsil etdiyi qurumun fəaliyyətini insan hüquqları kontekstində şərh etmişdir.

Bundan əlavə, “Cybernetica”nı təmsil edən Arne Ansper ölkələrarası əməkdaşlıqdan, Vergilər Nazirliyinin Baş idarə rəisi İlkin Vəliyev elektron vergi sistemlərində şəffaflıqdan, Avropa İnnovasiya və Texnologiya İnstitutunun idarə heyətinin üzvü Linnar Viik isə əməkdaşlığın perspektivlərindən söhbət açmışdır. L.Viik, həmçinin tədbirlə bağlı yekun şərhlər vermişdir.

Vüqar Seyidov

AZƏRTAC-ın xüsusi müxbiri

Brüssel