Yanvarın 24-də Avropa Şurası Parlament Assambleyası sessiyasının səhər iclasında “Terrorizmə qarşı mübarizə və insan hüquqlarına hörmət” məsələsi geniş müzakirə olunmuşdur. 

Azərbaycan parlament nümayəndə heyətinin başçısı İlham Əliyev iclasda çıxış etmişdir.

MİLLİ MƏCLİSİN AŞPA-DAKI NÜMAYƏNDƏ HEYƏTİNİN BAŞÇISI İLHAM ƏLİYEVİN ÇIXIŞI

- Hörmətli cənab Sədr!

Xanımlar və cənablar!

11 sentyabr faciəsindən sonra bütün dünya, ayrı-ayrılıqda hər bir ölkə dərk etdi ki, terror aktlarından tam sığorta olunmuş dövlət yoxdur. Hamı anlayır ki, bütün beynəlxalq icma bu dəhşətli şər qüvvəsinə qarşı birləşmədən beynəlxalq terrorizmə qarşı mübarizə aparmaq mümkün deyildir.

Terrorizmə qarşı mübarizə aparmaq çox çətindir. Düşmənin kimliyini bilmək də olar. Lakin, onu tapmaq və məhkəmə qarşısında məsuliyyətə cəlb etmək çətin olur. Bəzən bilinmir ki, terrorçu yeni zərbələri nə zaman və hansı formada həyata keçirəcəkdir. Ona görə də beynəlxalq əməkdaşlıq, güclü beynəlxalq nəzarət olmasa, terrorizmə qarşı mübarizənin səmərəsi də olmayacaqdır.

Avropada, bizim ümumi evimizdə elə ölkələr vardır ki, onlar terrorizmdən dəhşətli əziyyət çəkmişlər. Azərbaycan bu ölkələrdən biridir.

Ermənistanın hərbi təcavüzü nəticəsində Azərbaycanın 1 milyon sakini qaçqın vəziyyətinə düşmüş, Azərbaycan ərazisinin 20 faizi Ermənistanın hərbi qüvvələri tərəfindən işğal olunmuşlar. Yüzlərlə şəhər və kənd tamamilə dağıdılmışdır.

Bundan əlavə, erməni terrorçu təşkilatları Azərbaycan ərazisində dəfələrlə terror aktları törətmişlər. Metroda, avtobuslarda, qatarlarda, bərələrdə və digər yerlərdə törədilmiş terror aktları nəticəsində 2 mindən çox günahsız Azərbaycan vətəndaşı, o cümlədən qadınlar və uşaqlar qətlə yetirilmiş, 10 minlərlə adam xəsarət almışdır.

Elə bilirəm ki, Avropa Şurası bu məsələyə və eləcə də Avropa Şurasının üzvü olan bir dövlətin, yəni Ermənistanın Avropa Şurasının üzvü olan digər dövlətin – Azərbaycanın ərazisinin 20 faizini işğal altında saxlaması faktına öz münasibətini bildirməlidir.

Terrorizmə qarşı necə mübarizə aparmalı? Bu, indi beynəlxalq icma üçün ən vacib mövzudur. Terrorizmə qarşı ən yaxşı mübarizə yollarından biri qanunsuz zonaların ləğv edilməsidir. Məlum olduğu kimi, bu zonalar terrorçuların gizlənməsi, düşərgələr və bazalar yaradılması üçün ən əlverişli ərazilərdir.

Bu qanunsuz zonaların biri özünü “respublika” elan etmiş Dağlıq Qarabağ ərazisidir ki, onu da beynəlxalq icma tanımayıbdır. Dağlıq Qarabağ ərazisi uzun müddət müxtəlif terrorçu təşkilatlar tərəfindən istifadə edilmişdir. Dağlıq Qarabağ ərazisi qanunsuz silah satışı, narkotik xassəli bitkilərin becərilməsi və narkotiklərin daşınması üçün istifadə olunur.

Dağlıq Qarabağ ərazisi tamamilə nəzarətsiz ərazidir. Bu ərazi Avropa məkanında qara ləkədir və beynəlxalq hüquq qanunları bu ərazidə işləmir.

Bu ərazi bütün region üçün daimi təhlükədir.

Buna görə də terrorizmə qarşı mübarizə haqqında danışarkən, biz ayrılıqda götürülmüş hər hansı bir terrorçu təşkilatı deyil, dünyadakı bütün terrorçu təşkilatları nəzərdə tutmalıyıq.

Bügünkü günün mövzusu –terrorizmə qarşı mübarizə və insan haqlarına hörmətdir. İlk əvvəl biz terrorçuların qurbanları, onların məhrum olunduğu əsas hüquqları haqqında düşünməliyik. Biz terror qurbanları ailələrinin keçirdikləri hissləri düşünməliyik. Biz qaçqınları, ölkə daxilində daimi yaşayış yerlərindən məhrum olmuş adamları və onların insan haqlarını düşünməliyik. Bir qədər əvvəl qeyd etdiyim kimi, Ermənistanın Azərbaycana qarşı təcavüzü və terror aktları nəticəsində 1 milyon Azərbaycan sakini qaçqın vəziyyətinə düşmüşdür və onlar ən adi insan haqlarından məhrumdurlar. Avropanın digər ölkələrində də 100 minlərlə qaçqın vardır. Biz onların qayğısına qalmalıyıq. Biz terrorizmə qarşı, onun bütün formalarına qarşı hər bir ölkədə mübarizə aparmalı, tam qələbəyədək birgə vuruşmalıyıq.

X X X

(Azərbaycan parlament nümayəndə heyəti başçısının çıxışı böyük maraq doğurmuş və alqışlarla qarşılanmışdır).

İclasda Azərbaycan nümayəndə heyətinin üzvü Səməd Seyidov da çıxış etmişdir.

X X X

Milli Məclisin nümayəndə heyətinin başçısı İlham Əliyev həmin gün Avropa Şurası Parlament Assambleyasının yeni prezidenti Piter Şiderlə görüşmüşdür. İ.Əliyev yüksək və məsuliyyətli vəzifəyə seçilməsi münasibətilə cənab Şideri təbrik etmişdir.

Səmimilik şəraitində keçən görüşdə AŞPA ilə Azərbaycan arasında müxtəlif sahələrdə gələcək əməkdaşlıq məsələlərinə toxunulmuşdur.

Günün ikinci yarısında AŞPA-nın sessiyasında Azərbaycanda “siyasi məhbuslar” məsələsinə baxılmışdır. Azərbaycan üzrə məruzəçi Corc Klerfaytın çıxışı geniş müzakirəyə səbəb olmuşdur. Məruzə ətrafında çıxış edən deputatların əksəriyyəti Klerfaytın məruzəsinin qərəzli olduğunu, heç bir məntiqə sığmadığını vurğulamış və bildirmişlər ki, Avropa Şurasına üzv olduğu bir il ərzində Azərbaycan öz öhdəliklərinə layiqincə əməl etmişdir. Bu müddətdə ölkənin istər siyasi, istərsə də iqtisadi həyatında böyük dəyişikliklər baş vermiş, demokratik dövlət quruculuğunda müsbət irəliləyişlər olmuşdur.

Milli Məclisin AŞPA-dakı nümayəndə heyətinin başçısı İlham Əliyev sessiyada çıxış etmişdir.

AZƏRBAYCAN PARLAMENT NÜMAYƏNDƏ HEYƏTİNİN BAŞÇISI İLHAM ƏLİYEVİN ÇIXIŞI

- Əziz cənab Sədr!

Xanımlar və cənablar!

Hər şeydən əvvəl mən bu gün məsələnin gündəliyə bu adla, yəni “Azərbaycanda siyasi məhbuslar” adı ilə çıxarılmasının əleyhinəyəm. Avropa Şurasına qəbul olunduğu zaman Azərbaycan öz üzərinə öhdəlik götürmüşdür ki, insan hüquqlarının müdafiəsi ilə məşğul olan təşkilatların siyasi məhbus hesab etdiyi şəxsləri azad edəcək və ya onların işi ilə bağlı yeni məhkəmə prosesi keçirəcəkdir. “Siyasi məhbuslar” ifadəsi dırnaq arasında verilmişdir (Qətnamə layihəsinin birinci paraqrafı), lakin bu gün gündəliyə çıxarılan sənəddə biz “siyasi məhbusların” adı çəkilən yerdə dırnaq işarəsinə rast gəlmirik və bundan belə başa düşmək olar ki, Azərbaycanda siyasi məhbuslar vardır.

Yumşaq desək, bu kiçicik səhv məsələni tam başqa tərzdə göstərir.

Vurğulamaq istəyirəm ki, bir il əvvəl Avropa Şurasına qəbul olunarkən Azərbaycanın öz üzərinə götürdüyü öhdəliklər, o cümlədən məhbuslar barədə öhdəliklər yerinə yetirilir. Ona görə də Azərbaycanda biz anlaya bilmirik ki, Azərbaycanın öhdəlikləri yerinə yetirməsi nə üçün ümumi kontekstdə deyil, ayrıca götürülmüş məhbuslar kontekstində müzakirə olunur. Yeri gəlmişkən, Azərbaycan bu məsələ üzrə öhdəliyi də yerinə yetirmişdir.

Azərbaycanda siyasi məhbuslar yoxdur. Burada siyasi məhbus kimi təqdim olunan şəxslər müxtəlif cinayətlər, o cümlədən terror aktları, qətl, təcavüzkar separatçılıq kimi cinayətlər törətmişlər. Onlar heç zaman siyasətlə məşğul olmamışlar və indinin özündə də siyasətçi deyillər. Onların çoxu polisdə, milli təhlükəsizlik orqanlarında, orduda xidmət etmişdir. Azərbaycanın qanunvericiliyinə görə isə, bu qurumlarda çalışan şəxslər heç bir partiyanın üzvü ola bilməzlər və onlara siyasi fəaliyyətlə məşğul olmaq yasaqdır.

Qeyri-dövlət təşkilatlarının siyasi məhbus kimi təqdim etdikləri şəxslər arasında isə təyyarə qaçırmağa cəhd göstərənlər, qatillər, terrorçular, separatçılar, iqtisadi cinayətlər, yol-qəza hadisəsi törətmiş şəxslər və bu kimi adamlar vardır.

Bu gün biz onları siyasi məhbus hesab etsək, bu, yalnız Azərbaycanı yox, hamımızı uçuruma sürükləyəcəkdir. Ona görə ki, əgər bu meyar bu gün Azərbaycana qarşı tətbiq olunursa, sabah hər hansı başqa ölkəyə qarşı da tətbiq edilə bilər və onda da tələb edəcəyik ki, terrorçular azad olunsunlar və yeni terror aktları törətsinlər.

Meyar məsələsinə toxunaraq deməliyəm ki, ümumiyyətlə, dünyada “siyasi məhbus” məfhumunu müəyyən edən meyar yoxdur. Biz əvvəlcə universal meyar işləyib hazırlamalı və yalnız bundan sonra onu tətbiq etməliyik.

Əks təqdirdə, Azərbaycanla bağlı məsələdə olduğu kimi, anlaşılmazlıqlar davam edəcəkdir. Belə çıxır ki, məruzəçi istədiyi şəxsləri siyasi məhbus hesab edəcək, xoşuna gəlməyənləri isə hesab etməyəcəkdir.

Hətta məruzəçi də olsa belə, ayrıca bir şəxs bu çür böyük məsuliyyəti öz üzərinə götürüb kiminsə siyasi məhbus olub-olmaması haqqında qərar verə bilməz.

Biz bununla çox təhlükəli nümunə yarada bilərik. Belə çıxır ki, terrorçular terror aktları törədib deyəcəklər ki, bunları siyasi məqsədlər naminə etmişlər. Beləliklə, onları məsuliyyətə cəlb etmək mümkün olmayacaqdır. Yaxud da, cinayət törətmiş şəxs hər hansı siyasi partiyaya qoşulub məsuliyyətdən yayına biləcəkdir. Azərbaycanda biz belə halları çox müşahidə etmişik.

Bu gün bizə təqdim olunan ziddiyyətli məruzə artıq Azərbaycan cəmiyyətində gərginlik yaratmışdır. Bu çür hallar Azərbaycan ilə Avropa Şurası arasında gələcək əməkdaşlığı təmin etmir və Avropa icmasına daha sıx inteqrasiya olunmaq yolunda Azərbaycan hökumətinin göstərdiyi səyləri heçə çıxarır.

Beləliklə, butün bunları, habelə bu ədalətsiz, ziddiyyətli məruzənin və qətnamə layihəsinin əməkdaşlığa deyil, qarşıdurmaya gətirib çıxardığını nəzərə alaraq, mən həmkarlarımdan xahiş edirəm ki, qətnamə layihəsinin əleyhinə səs versinlər.

Mən həmkarlarımdan xahiş edirəm ki, Ermənistan nümayəndəsinin çıxışını nəzərə almasınlar.

Birincisi, ona görə ki, Ermənistan Azərbaycanla müharibə vəziyyətindədir, Azərbaycana qarşı hərbi təcavüz etmişdir və Azərbaycan ərazisinin 20 faizini işğal altında saxlayır. Ona görə də bu məsələdə obyektiv ola bilməz.

İkincisi, siyasi opponentlərin gah cəzaçəkmə yerlərində, gah da parlamentdə öldürüldüyü Ermənistan kimi ölkənin nümayəndələri yaxşı olar ki, bu çür məsələlərin müzakirəsi zamanı dinməzcə otursunlar.

Sağ olun.

(İlham Əliyevin çıxışı maraqla dinlənilmiş və alqışlarla qarşılanmışdır).

X X X

Müzakirələrdən sonra səsvermə keçirilmiş, qətnamə qəbul olunmuşdur. Qətnamədə Avropa Şurası ilə Azərbaycan arasında bu sahədə gələcək əməkdaşlıq barədə müəyyən tövsiyələr öz əksini tapmışdır.

Əsgər Əliyev

AZƏRTAC-ın xüsusi müxbiri

Strasburq