SİYASƏT
AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI MƏRKƏZİ SEÇKİ KOMİSSİYASININ BƏYANATI
Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasında dəyişikliklər edilməsi məqsədi ilə Azərbaycan Prezidenti cənab Heydər Əliyevin 22 iyun 2002-ci il tarixli Fərmanına əsasən, 24 avqust 2002-ci ildə respublikamızda referendum keçirilmişdir. Referendum yüksək mütəşəkillik şəraitində keçmiş və seçicilərin böyük əksəriyyəti təklif olunan düzəlişlərə öz müsbət münasibətini bildirmişdir.
Mərkəzi Seçki Komissiyası 25 avqust 2002-ci ildə ölkə əhalisinə referendumun təşkili, prosesin gedişi, müşahidəçilərin iştirakı və səsvermənin nəticələri ilə bağlı ilkin məlumat vermişdir. Məlumatda ümumxalq səsverməsinin tam aşkarlıq şəraitində, cəmiyyətin ən müxtəlif qüvvələrini təmsil edən yerli və beynəlxalq müşahidəçilərin iştirakı ilə keçirilməsi, hər bir seçiciyə öz iradəsini tam sərbəst şəkildə ifadə etmək imkanı yaradılması öz əksini tapmışdır. Seçkilərin fəallıq şəraitində, açıq və şəffaf keçməsi referendumun gedişini izləyən minlərlə yerli və yüzlərlə xarici müşahidəçi, kütləvi informasiya vasitələrinin əməkdaşları, dairə və məntəqə seçki komissiyalarının müxtəlif təşkilatları təmsil edən üzvləri tərəfindən təsdiqlənmişdir.
Mərkəzi Seçki Komissiyasına nə referendumun gedişi zamanı, nə də ki, sonrakı günlərdə səsvermədə ciddi qanun pozuntularının mövcudluğunu sübut edən, nəticələri şübhə altına ala bilən hər hansı şikayət və fakt daxil olmamışdır.
Lakin təəssüf hissi ilə qeyd olunmalıdır ki, avqust ayının 26-da bəzi müxalif siyasi partiyaların rəhbərləri Konstitusiyaya dəyişikliklərlə əlaqədar ümumxalq səsverməsinin nəticələrini əsassız şəkildə şübhə altına alaraq, heç bir sənəd və fakta arxalanmadan, yalnız əvvəlcədən düşünülmüş və xüsusi planlaşdırılmış qərəzli mülahizələrə söykənərək, 24 avqust referendumunun təşkili və keçirilməsi ilə bağlı Mərkəzi Seçki Komissiyasının və digər müvafiq təşkilatların ünvanına böhtanlarla dolu bəyanat yaymışlar. Bəyanatda, guya onların özlərinin təyin etdiyi 12 min müşahidəçinin məlumatı əsasında gəldikləri subyektiv mülahizələr öz əksini tapmışdır.
Mərkəzi Seçki Komissiyası bildirir ki, müxalifət partiyaları rəhbərlərinin yaydıqları subyektiv fikir və mülahizələr tamamilə əsassızdır, həqiqətdən uzaqdır, qərəzlidir və əsaslı əhəmiyyət kəsb edən heç bir fakta və sübuta söykənmir. Mərkəzi Seçki Komissiyası bəyan edir ki, istənilən halda, istənilən təşkilatın iştirakı ilə qanun qarşısında bütün bu qərəzli iddiaları araşdırmağa hazırdır. Əvvəla, qeyd etmək lazımdır ki, referendumun gedişini müxalifət partiyalarının iddia olunduğu kimi, 12 min deyil, cəmi 4350 müşahidəçisi izləmişdir. Faktları saxtalaşdıran, rəqəmləri öz istəyinə uyğun şəkildə dəyişdirən müxalifət partiyalarının rəhbərlərindən fərqli olaraq, Mərkəzi Seçki Komissiyası bütün müşahidəçilərin məntəqələrdə dəqiq qeydiyyatını aparmışdır.
İkincisi, referendumda iştirak edən əhalinin sayı elan olunmuş ilkin rəqəmlərə uyğundur və istənilən məntəqə üzrə bunu müxalif müşahidəçilərin böyük əksəriyyətinin özləri tərəfindən də imzalanan protokollar vasitəsilə yoxlamaq mümkündür. Qeyd etmək lazımdır ki, dairə referendum komissiyalarında təmsil olunan 144 Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası nümayəndəsindən 83 nəfəri dairə seçki komissiyasının protokollarını imzalamışdır. Beş minə yaxın məntəqə seçki komissiyalarının protokollarının isə 90 faizi, müxalifəti təmsil edən məntəqə üzvləri də daxil olmaqla, bütün komissiya üzvləri tərəfindən imzalanmışdır. Qalan on faiz məntəqə bülletenləri isə müxalifət partiyalarını təmsil edən bu və ya digər komissiya üzvü tərəfindən imzalanmamışdır.
Bir faktı da xüsusi vurğulamaq istərdik ki, məntəqələrin demək olar ki, hamısında ümumi səsvermə prosesi əvvəldən axıra kimi videolentə alınmışdır.
Üçüncüsü, seçicilərə təzyiq göstərilməsi, onların guya zorla məntəqələrə gətirilməsi ilə bağlı heç bir vətəndaşdan məntəqə, dairə və Mərkəzi Seçki Komissiyasına indiyə kimi heç bir şikayət daxil olmamışdır.
Dördüncüsü, səsvermə qutuları elə hazırlanmışdır ki, bu qutulara bir dəfəyə bir ədəddən artıq bülleteni atmaq praktiki olaraq mümkün deyildir. Odur ki, hətta müvafiq şərait yaradılsaydı və seçicilər istəsəydilər belə, topa bülletenləri qutulara salmaq mümkün olmazdı.
Beşincisi, protokolların saxtalaşdırılması ilə bağlı hələ heç bir siyasi partiya, müşahidəçi və seçici, müxalifət dairələrindən səslənən ayrı-ayrı subyektiv mülahizələr istisna olmaqla, heç kimə heç bir sənəd, fakt və yaxud nümunə göstərməmişdir.
Altıncısı, təzyiqlə bağlı söylənilən fikirlərin heç bir əsası yoxdur. Bu günə qədər hər hansı bir dairə, məntəqə üzvünə, hər hansı bir müşahidəçiyə dairə və məntəqələrdə hansısa təzyiq göstərilməsi ilə bağlı Mərkəzi Seçki Komissiyasına və hüquq-mühafizə orqanlarına heç bir şikayət daxil olmamışdır. Əksinə, Mərkəzi Seçki Komissiyasının rəhbərliyi avqustun 22-də keçirdiyi mətbuat konfransında da bildirildiyi kimi, bəzi müxalifət partiyalarının başçıları seçkilərdə öz təmsilçiləri olan müşahidəçilərə və komissiya üzvlərinə referendumun gedişindən və nəticələrindən asılı olmayaraq, rəsmi sənədləri imzalamamaq və müsbət rəy söyləməmək haqqında göstəriş vermişlər. Bu göstərişdən nəticə çıxarmayanların isə ciddi şəkildə cəzalandırılacağı nəzərə çatdırılmışdır.
Mərkəzi Seçki Komissiyası təəssüf hissi ilə bildirir ki, müxalifət partiyaları rəhbərlərinin xüsusi ssenari üzrə hazırlanmış qərəzli, subyektiv mövqeləri bəzən hansısa beynəlxalq təşkilatın, xarici ölkə nümayəndəsinin də rəsmi və qeyri-rəsmi mövqelərinə təsir göstərir. Halbuki, həmin təşkilatların və ölkələrin Azərbaycanda fəaliyyət göstərən rəsmi nümayəndəlikləri müxalifətin bütün bu məsələlərdə nümayiş etdirdiyi subyektiv mövqeyin real həqiqəti əks etdirən ümumxalq mövqeyi ilə üst-üstə düşmədiyini yaxşı bilirlər. Amerika Birləşmiş Ştatları Dövlət Departamentinin mətbuat xidməti nümayəndəsinin Azərbaycanda keçirilən referendumla bağlı jurnalistlərin sualına verdiyi cavab və ATƏT-in Azərbaycandakı nümayəndəsinin açıqladığı münasibət də məhz müxalifət partiyalarının yanlış məlumatı əsasında formalaşan belə tələsik və subyektiv yanaşmanın nəticəsidir. Hesab edirik ki, istər müxalifət partiyaları rəhbərlərində, istərsə də onların qərəzli mövqeyi əsasında ATƏT-in Azərbaycandakı nümayəndəsində və Amerika Birləşmiş Ştatları Dövlət Departamenti mətbuat xidmətinin əməkdaşında 24 avqust referendumu ilə bağlı formalaşan mövqe qeyri-obyektivdir, əsassızdır və bütövlükdə Azərbaycan xalqına, Konstitusiyadakı dəyişikliklərə öz münasibətini bildirmiş milyonlarla seçiciyə hörmətsizlikdən başqa bir şey deyildir.
Mərkəzi Seçki Komissiyası bəyan edir ki, 24 avqust referendumu Azərbaycanda əhalinin mütəşəkkilliyinin və siyasi fəallığının artmasının əyani nümayişi olmaqla yanaşı, həm də bütövlükdə son illərdə həyata keçirilən seçki proseslərinin təkmilləşməsi və seçki praktikasının daha da demokratikləşməsi istiqamətində mühüm bir addıma çevrilmişdir. Əhalinin bu ümumxalq səsverməsində mütəşəkkil iştirakı, Konstitusiyaya nəzərdə tutulan düzəlişlərə sərbəst münasibət bildirmək üçün hər bir vətəndaşa yaradılmış şəffaf şərait məhz son illərin demokratik dəyişikliklərinin məntiqi nəticəsidir. Bunun əyani sübutu avqustun 24-də keçirilən referendumda səsvermə hüququ olan Azərbaycan vətəndaşlarının 83 faizinin iştirakıdır. Ümid edirik ki, Azərbaycan cəmiyyəti ölkəmizdə yaradılmış sağlam, demokratik mühiti qara rəngdə təqdim etmək istəyənlərə öz həqiqi münasibətini bildirəcək, ümumxalq iradəsinin nəticələrini saxtalaşdırmaq istəyənlərə öz yerini göstərəcəkdir.
Mərkəzi Seçki Komissiyası
Bakı şəhəri, 27 avqust 2002-ci il