Bakı, 25 noyabr, Abdulla Suvar, AZƏRTAC

Azərbaycanın elə elm fədailəri var ki, onlar haqqında nə qədər deyilsə də, yazılsa da yenə azdır. Onların həyat yolu, elmi nailiyyətləri böyük bir məktəb, örnək olmaqla yanaşı, həm də mənsub olduqları millət üçün fəxr və iftixar yeri, qürur mənbəyidir. Bu günlərdə “Elm” nəşriyyatında nəfis tərtibatda çap olunan “Elmin haqq çırağı” (akademik Musa Əliyevin həyatı, fəaliyyəti və dövrü) kitabı da məhz belə elm adamlarından birinə həsr olunub. Kitab görkəmli elm fədaisi Musa Əliyevin həyat yoluna işıq salır, onu oxuculara daha yaxından tanıdır.

AZƏRTAC xəbər verir ki, filologiya elmləri doktoru Almaz Ülvinin (Binnətova) müəllifi olduğu kitab Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) 70 illiyinə ithaf olunub. AMEA-nın rəyasət heyətinin qərarı ilə nəşr olunan 184 səhifəlik kitabda akademik Musa Əliyevin həyatı, elmi, elmi-təşkilatı, ictimai və dövlət xadimi kimi fəaliyyəti, eləcə də yaşadığı dövrdən bəhs olunur.

Kitabı vərəqlədikcə böyük alimin fədakarlığını, xalqına, millətinə bağlılığını, insanlara, insanlığa sevgisini hiss etməmək mümkünsüzdür.

Almaz Ülvinin gərgin əməyinin bəhrəsi olan bu nəşrdə “Gələcək nəslə örnək ömür”, “Dağı, daşı, çəməni, şeir dolu xəzinə”, “Ömrün Aşqabad səhifəsi”, “Musa Əliyevin elm ustadları”, “Moskvada ilk iş həyatı” və digər sərlövhəli yazılarla yanaşı, görkəmli elm adamlarının M.Əliyevlə bağlı xatirələri, haqqında yazılmış kitablar barədə məlumatlar da geniş yer alıb.

Kitabı vərəqlədikcə bəlli olur ki, 1908-ci il aprelin 11-də Şamaxıda dünyaya göz açan Musa Mirzə oğlu Əliyev uşaqlıq illərinin bir hissəsini Orta Asiyada - Aşqabadda keçirib. Şamaxının varlı tacir ailəsində doğulmuş bu insanın uzaq məmləkətlərə qədər gedib çıxan ömür yolu zəngin və kövrək faktlarla boldur. Geologiya-mineralogiya elmləri doktoru, professor, fəxri neftçi, Azərbaycan Dövlət mükafatı laureatı, Azərbaycan Elmlər Akademiyasının prezidenti olmuş, akademik Musa Əliyev XX əsr Azərbaycan elm tarixinin parlaq səhifələrində öz yeri olan böyük şəxsiyyətlərdəndir. Tale ona möcüzəli bir sənət qismət etmişdi, geoloq idi - yer qabığının müxtəlif qatlarını araşdırmaqla, eləcə də elmimiz, iqtisadiyyatımız üçün faydalı bir vasitəyə çevirməklə elmi istəklərini həyata keçirirdi. O, Allahın verdiyi bu imkandan xalqın ürəyində məhəbbət qazanacaq səviyyədə yararlanıb, unudulmaz bir iz qoyub. Musa Əliyev öz neft elminə böyük yeniliklər gətirib. Geologiya elminin paleontologiya (paleontologiya – həm də neftin yaranmasının əsaslarını araşdıran, öyrənən elmdir) sahəsində qazandığı uğurlarla yanaşı, həm də böyük məktəb yaratmışdır, elmin bu sahəsində çalışan alimlərimiz məhz onun davamçıları, yetirmələridir.

Nəşrdə böyük qürur hissi ilə bir daha vurğulanır ki, beynəlxalq miqyasda nüfuz qazanmış bu böyük şəxsiyyətin 100 illiyi UNESCO səviyyəsində qeyd olunub.

Kitabın elmi məsləhətçisi AMEA-nın prezidenti, akademik Akif Əlizadə, elmi redaktoru və rəyçisi akademiyanın vitse-prezidentləri, akademiklər İsa Həbibbəyli və İbrahim Quliyevdir. Nəşrin redaktoru, professor İsmayıl Məmmədlidir.

Kitabın “Ön söz” əvəzində deyilir: “Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının 70 ilinin zirvəsindəki dərinliklərin sirrinə bələd olmaq üçün yolumuza çıraq kimi bir iz seçdik: akademik Musa Əliyevin ömrünə - həyatının enişli-yoxuşlu yollarına, elmi uğurlarına, elmi təşkilatı qüdrətinə nəzər salmaqla həm də akademiyanın ilk onilliklərinə ekskurs etməli və sonrakı uğurlarımızın o illərdəki özülünün şahidi olduq. Bir alim ömrünə - taleyinə yazılan səhifələri vərəqləməklə ruhunu yad etdik və o illəri gözümüzdə, könlümüzdə bir daha yaşadıq, öyrəndik. Unudulmaz şəxsin fəaliyyəti müstəvisində həm akademikin öz ömrü – taleyi, həm də yaşadığı tarixin ictimai – siyasi ab-havası, XX əsr milli elm tarixində açılan hər yeni səhifənin bünövrə daşının qoyulması, XXI əsr daşınan elmi- nəzəri təcrübələr bu kitabımızın qayəsi oldu”.

İnanırıq ki, “Elmin haqq çırağı” kitabını oxuyacaq hər bir kəs Azərbaycanın böyük ziyalısı Musa Əliyevin ömür yolu və elmi yenilikləri ilə tanış olmaqla yanaşı, həm də əsl ziyalı, alim, vətəndaş, vətənsevər bir insanı daha yaxından tanımaq imkanı qazanacaq.