Oktyabrın 15-də Brüsseldə, Avropa Parlamentində “Sərhədsiz insan hüquqları” adlı qeyri-hökumət təşkilatının (Belçika) “Azərbaycan: Etnik müxtəliflik, dinc birgəyaşama və dövlət idarəçiliyi” adlı tədqiqat işinin təqdimatı keçirilib. Bu tədbirdə Azərbaycan Respublikasının millətlərarası, multikulturalizm və dini məsələlər üzrə Dövlət müşaviri xidmətinin baş məsləhətçisi Etibar Nəcəfov iştirak və çıxış edib. AZƏRTAC E.Nəcəfovdan tədbirlə bağlı aldığı məxsusi müsahibəni təqdim edir.

- Sentyabrın 29-dan oktyabrın 2-dək Varşavada ATƏT-in İnsan meyarı üzrə illik görüşündə iştirak etdiyini söyləyən E.Nəcəfov bildirdi ki, tədbir çərçivəsində Belçikanın “Sərhədsiz insan hüquqları” qeyri-hökumət təşkilatı “Azərbaycan: Etnik müxtəliflik, dinc birgəyaşama və dövlət idarəçiliyi” adlı tədqiqat işinin təqdimatını keçirdi. Tədqiqat işinin müəllifi və bu təşkilatın direktoru Villi Fautrenin apardığı tədbirdə müzakirələr zamanı mən də çıxış edərək fikirlərimi söylədim. Müəllif Villi Fautre bu tədqiqat işinin növbəti təqdimatının daha geniş formatda oktyabrın 15-də Brüsseldə, Avropa Parlamentində keçiriləcəyini bildirdi və orada çıxış etməyimi təklif etdi.

Beləliklə, təxminən 200 nəfərin - Avropa Parlamentinin rəsmilərinin, səfirliyimizin əməkdaşlarının, müxtəlif QHT-lərin nümayəndələrinin, Azərbaycan, türk diasporu üzvlərinin, alimlərin, universitet tələbələrinin qatıldığı tədbirdə rəhbərliyin tapşırığına əsasən mən də iştirak etdim.

Avropa Parlamentinin deputatı Giorgi Şöflinin apardığı tədbirdə əvvəlcə Villi Fautre çıxış edərək hazırladığı tədqiqat işinin əsas müddəalarını diqqətə çatdırdı. Daha sonra Azərbaycandakı rus icmasının nümayəndəsi Yelena Voronina və yunan icmasının sədri Səidə Mehdiyeva çıxış etdilər.

- Adətən xarici ölkələrdəki bəzi QHT-lər Azərbaycanın uğurlarına qərəzli mövqedən yanaşır, həqiqəti təhrif edirlər. Bu baxımdan “Sərhədsiz insan hüquqları” təşkilatının direktoru Villi Fautrenin tədqiqatını necə qiymətləndirmək olar?

- Villi Fautrenin hazırladığı “Azərbaycan: Etnik müxtəliflik, dinc birgəyaşama və dövlət idarəçiliyi” adlı tədqiqat işi xarici müəllif tərəfindən ölkəmiz haqqında yazılan obyektiv, qərəzsiz, həqiqəti düzgün əks etdirən bir elmi işdir. Ölkəmizin uğurlarını gözü götürməyən qüvvələrin dezinformasiya yaydıqları bir dövrdə bu tədqiqat işinin əhəmiyyəti olduqca böyükdür. Tədqiqat işində müəllif konkret faktlara istinad edərək Azərbaycanın etnik-mədəni müxtəlifliyə malik tolerant ölkə olduğunu, ermənilərin Dağlıq Qarabağ münaqişəsindən sonra da ölkəmizdə yaşadıqlarını, Ermənistanın Azərbaycan ərazilərinin 20 faizini işğal etdiyini, Xocalıda soyqırımı törətdiyini və bir çox həqiqətləri göstərib. Villi Fautre yazır ki, etnik-mədəni müxtəlifliyə malik olan ölkələr bu müxtəliflik zəminində qarşıdurmaların, münaqişələrin qarşısını almaq üçün Azərbaycanın təcrübəsini öyrənməlidir. Sözsüz ki, Azərbaycan haqqında bu fikirlərin avropalı müəllif tərəfindən Avropada təqdim olunması böyük praktiki əhəmiyyət daşıyır.

Müəllifin gəldiyi nəticələri tezislər şəklində qısaca olaraq aşağıdakı kimi ifadə etmək olar: Azərbaycan tarixən etnik-mədəni müxtəlifliyə malik tolerant bir ölkə olub və hazırda da belədir; Azərbaycanda multikulturalizm siyasətinin həyata keçirilməsi üçün əlverişli şərait var; Azərbaycanın müasir tarixində, xüsusilə ötən əsrin 90-cı illərində etnik və dini zəmində baş verən problemlərin səbəbləri dövlət idarəçiliyinin səmərəsizliyində deyil, ölkəmizə düşmən olan qüvvələrin müdaxiləsi ilə bağlıdır; Azərbaycan dövlətinin etnik və etnik-dini müxtəlifliyi səmərəli idarəetmə təcrübəsini digər çoxmillətli, çoxkonfessiyalı dövlətlər öyrənməlidir.

- Sizcə, müəllif bu nəticələri necə və hansı metodlarla əldə edib?

- Müəllif həmin nəticələri üç əsas mənbədən əldə edib. İlk növbədə o, Azərbaycanın tarixinə müraciət edir və ölkəmizin tarixən multikultural bir ölkə olduğunu göstərib. İkincisi, müəllif empirik materiallardan geniş istifadə edib. Daha konkret desək, o, müasir dövrdə ölkəmizdə yaşayan etnik azlıq qrupları tədqiq edib. Üçüncüsü, müəllif Azərbaycanda etnik-mədəni müxtəlifliyin idarə olunmasında dövlət siyasətinin təhlilini aparıb. Bu isə müasir Azərbaycanda multikulturalizm siyasətinin həyata keçirilməsində dövlətin aparıcı rol oynadığını göstərir.

- Bu tədbir Azərbaycanın tolerant, multikultural ölkə olması haqqında həqiqətləri bir daha diqqətə çatdırmaq üçün əlverişli fürsət idi...

- Doğrudur, mən də çıxışımda bu məsələlərdən danışdım. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin dəfələrlə qeyd etdiyi “Multikulturalizm Azərbaycan Respublikasının dövlət siyasətidir” fikrini diqqətə çatdırdım. Dedim ki, Prezident İlham Əliyevin 2014-cü il 28 fevral tarixli Sərəncamı ilə Azərbaycan Respublikasının millətlərarası, multikulturalizm və dini məsələlər üzrə Dövlət müşavirinin xidmətinin yaradılması Azərbaycan dövlətinin multikulturalizm siyasətinə xüsusi önəm verməsinin bariz göstəricisidir. Mən xidmətin qısa müddət ərzində yerinə yetirdiyi və hazırda üzərində çalışdığı layihələr haqqında məlumat verdim. Bildirdim ki, bu istiqamətdə həyata keçirilən növbəti mühüm addımlardan biri də Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 2014-cü il 15 may tarixli Fərmanı ilə Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzinin yaradılmasıdır. Diqqətə çatdırdım ki, bu nadir Mərkəz fəaliyyətini Azərbaycanı dünyada multikulturalizm mərkəzi kimi tanıtmağa və mütərəqqi multikulturalizm modellərini tədqiq və təşviq etməyə yönəldib.

Auditoriyanın suallarının böyük əksəriyyəti də Azərbaycan Respublikasının millətlərarası, multikulturalizm və dini məsələlər üzrə Dövlət müşavirinin xidmətinin və Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzinin fəaliyyəti barədə oldu. Bu, beynəlxalq aləmdə Azərbaycanın multikulturalizmi inkişaf etdirmək siyasətinə böyük marağın olduğunu sübut edir. Bunu tədbirin Avropanın bir sıra KİV-lərində verilmiş “Yeni elmi tədqiqat göstərir ki, Azərbaycan tolerantlığın modelidir”, “Multietnik müxtəlifliyi düzgün idarə etmək üçün Azərbaycan modelindən öyrənmək lazımdır” və s. sərlövhəli yazılar da təsdiqləyir.