Bakı, 3 oktyabr, AZƏRTAC

Oktyabrın 9-11-də Beynəlxalq Valyuta Fondunun (BVF) və Dünya Bankının illik toplantısı ərəfəsində BVF-nin icraçı direktoru Kristin Leqardın dünya iqtisadiyyatının mövcud durumu və cari il üçün gözlənilən yekun göstəricilər barədə səsləndirdiyi fikirlər bir daha göstərir ki, dünya iqtisadiyyatı çox ciddi böhranla üz-üzə qalıb.

Bunu AZƏRTAC-a “Ekonomiks” Beynəlxalq İqtisadi Araşdırmalar Birliyinin sədri, iqtisad elmləri doktoru, professor Fikrət Yusifov dünya maliyyə institutları tərəfindən qlobal iqtisadi böhranının ayrı-ayrı əlamətlərinə dair verilən bəyanatları şərh edərkən deyib. İqtisadçı alim BVF-nin icraçı direktoru K.Leqardın son açıqlamasına münasibət bildirərkən qeyd edib ki, onun “ABŞ-da faiz dərəcələrinin qaldırılması perspektivləri, Çində iqtisadi artım tempinin zəifləməsi, dünya ticarətində kəskin azalma, birjalarda qiymətlərin sürətlə aşağı düşməsi qlobal qeyri-müəyyənliyi daha da dərinləşdirir” deməsi, bir çox mətləblərdən xəbər verir. Dünyanın 182 dövlətinin üzv olduğu ən mötəbər maliyyə qurumunun başında dayanan peşəkar mütəxəssisin dünya iqtisadiyyatının mövcud durumuna verdiyi bu qiymətlə “iqtisadi böhran təkcə Azərbaycan və onun kimi bir neçə neft ölkəsini əhatə edir” deyən “mütəxəssislər” də tanış olsalar, heç də pis olmaz. Bununla ən azı dünyada gedən iqtisadi proseslərə obyektiv qiymət verməyə bir qədər yaxınlaşa bilərlər.

F.Yusifov qeyd edib ki, dünyanı bürümüş iqtisadi, maliyyə təlatümlərinin Azərbaycana ciddi təsirlər göstərib-göstərmədiyini müəyyən etmək üçün 2015-ci ilin 8 ayının yekunlarını xarakterizə edən bəzi makroiqtisadi və digər göstəricilərə diqqət yetirmək kifayətdir. Azərbaycan iqtisadiyyatının mövcud durumunu belə xarakterizə etmək olar: neft və qaz hasilatı sahəsindəki azalmalar istisna olmaqla, demək olar ki, qalan bütün sahələrdə keçən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə müsbət nəticələr əldə olunub. Cari ilin 8 ayında keçən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə Azərbaycanda ümumi daxili məhsulun həcmi 4,2 faiz, qeyri-neft sektorunda isə 7,3 faiz artıb. Qeyri-neft sənayesi sahəsində artım daha da yüksələrək 11,3 faiz təşkil edib. 2015-ci ilin yanvar-avqust aylarında əsas kapitala 10550,1 milyon manat məbləğində, yaxud əvvəlki ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 1,7 faiz çox vəsait yönəldilib. Bu dövrdə bitkiçilik məhsulları istehsalının 12,3 faiz, heyvandarlıq məhsulları istehsalının 2,2 faiz artması nəticəsində kənd təsərrüfatının ümumi məhsulu üzrə artım tempi əvvəlki ilin yanvar-avqust ayları ilə müqayisədə 7,4 faiz təşkil edib.

2014-cu ilin səkkiz ayı ilə müqayisədə informasiya və rabitə xidmətlərinin həcmi 10,8 faiz, əmtəə dövriyyəsi 11,3 faiz, pullu xidmətlərin həcmi 6,2 faiz, xarici ticarət dövriyyəsinin həcmi 4,0 faiz, o cümlədən ixrac 2,7 faiz, idxal isə 7,7 faiz artıb.

Yanvar-avqust aylarında qeyri-neft məhsullarının ixracı əvvəlki ilin eyni dövrünün göstəricisini 12 faizədək üstələyərək 1 milyard 29 milyon dollar təşkil edib. Beləliklə, ümumi ixracımızda qeyri-neft sektorundan ixracın xüsusi çəkisi keçən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 70 faizdən çox artıb.

Ötən yeddi ayda muzdla işləyənlərin orta aylıq nominal əmək haqqı 2014-cü ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 4,1 faiz artaraq 458,9 manat təşkil edib. 2015-ci ilin yanvar-avqust aylarında əhalinin nominal gəlirləri 5,9 faiz artaraq 26,7 milyard manata çatıb.

Əhalinin banklardakı əmanətlərinin manat ekvivalentində məbləği əvvəlki ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 9,6 faiz artaraq 2015-ci il avqustun 1-nə 7,6 milyard manat təşkil edib.

İqtisadçı alim hesab edir ki, bütün bu göstəricilər Azərbaycanın neft ölkəsi olmasına baxmayaraq neftin qiymətlərinin dünya bazarında kəskin aşağı düşməsi fonunda çox dəqiq alternativ iqtisadi inkişaf yolunu müəyyənləşdirdiyini göstərir.