İQTİSADİYYAT
Azərbaycan qısa müddət ərzində polad məhsulları idxal edən ölkədən ixracatçı ölkəyə çevriləcək
Bakı, 30 iyun, AZƏRTAC
“Azərbaycan Polad İstehsalı Kompleksi” QSC-nin (ASPC) fəaliyyət istiqamətləri - Daşkəsən Filizsaflaşdırma Kombinatının fəaliyyətinin səmərəliliyini təmin edərək istehsal olunan dəmir filizinin keyfiyyətinin və həcminin artırılması, həmçinin də Gəncə şəhəri ərazisində Polad İstehsalı Kompleksinin yaradılmasıdır.
ASPC-dən AZƏRTAC-a bildirilib ki, Daşkəsən qrupu yataqlarında isbat edilmiş 270 milyon ton filiz ehtiyatı var. Filizin tərkibinin orta hesabla 40 faizi dəmirdir. Bu da 100 milyon ton dəmir ehtiyatının olduğu deməkdir. Çıxarılma nisbətini və ehtiyatların təbii artım əmsalını nəzərə almaqla, ölkənin 80-100 illik dəmir ehtiyatı mövcuddur.
ASPC qısa vaxt ərzində struktur vahidi olan “Daşkəsən Filizsaflaşdırma” ASC-də təxirəsalınmaz tədbirlər görüb, yeni texnika və avadanlıqlar alaraq fasiləsiz istehsalatı təmin edib, istehsalat avadanlıqlarının əsaslı yenilənməsinə başlayıb.
Kombinatda aparılan yenidənqurma işləri nəticəsində həm istehsal həcmi yüksəlib, həm də dəmir filizi konsentratının keyfiyyəti tarixində ilk dəfə olaraq 65 faizə yüksəldilib. Hazırda kombinatın istehsal gücü illik 350 min tondur. İstehsalın həcmi mərhələli şəkildə aparılmaqla ilin sonuna qədər 750 min tona çatdırılması planlaşdırılır. 2018-ci ildə isə Polad İstehsalı Kompleksi zavodlarının tikintisi başa çatdıqda lazım olan 1,7 milyon ton dəmir filizi konsentratı istehsalı hədəflənir.
Hazırda istehsal olunan məhsulun daxili bazarda satışı, habelə xarici ölkələrə ixracatı həyata keçirilir. 2014-cü ildən başlayaraq dəmir filizi məhsulunun dünya bazarındakı qiymətləri 2,5 dəfə aşağı düşüb. Lakin ASPC-nin həyata keçirdiyi effektiv marketinq siyasəti nəticəsində satışların həcmi artırılıb, satış qiymətləri əvvəlki illərə nisbətən 6 faiz yüksək olub.
Azərbaycanda polad istehsalı kompleksinin yaradılması məqsədilə Gəncə şəhərinin ərazisində 140 hektar ərazi ASPC-nin sərəncamına verilib. Ötən müddət ərzində ölkənin polad məhsulları bazarı öyrənilib, daxili tələb ölçülüb və istehsal meyarları müəyyən olunub. Dövlət Statistika Komitəsi və Dövlət Gömrük Komitəsinin rəsmi statistikasına əsasən ölkəmizə illik orta hesabla 1,2-1,3 milyard dollar həcmində polad və polad məhsulları idxal olunur.
Gəncə şəhərində yaradılacaq Polad İstehsal Kompleksinin ən qabaqcıl standartlara uyğun qurulması, yüksək avtomatlaşma səviyyəsi ilə və ən yeni texnoloji avadanlıqlarla təchiz olunması nəzərdə tutulur. Zavodlarda bütün avadanlıqların Yaponiya və Avropa istehsalı olması planlaşdırılır. İllik 1,5 milyon ton istehsal gücü olan zavodlarda hazırlanan polad məhsulları yüksək keyfiyyət standartlarına uyğun olacaq və ilkin mərhələdə daxili bazarın müxtəlif seqmentlərinin (tikinti, gəmiqayırma, neft-qaz, müdafiə sənayesi və s.) tələblərini tam ödənməsinə istiqamətləndiriləcək. İstehsal olunacaq məhsulların çeşidliliyi və rəqabətə davamlı olması onların daxili bazarla yanaşı xarici bazarlara da çıxışını təmin edəcək. Beləliklə, Azərbaycanın qısa müddət ərzində polad məhsulları idxal edən ölkədən ixracatçı ölkəyə çevrilməsi nəzərdə tutulur.
Kompleksdə qurulacaq “Dənəvər Zavodunun”, “Birbaşa Reduksiya Zavodunun”, “Polad və polad məhsulları istehsalı Zavodunun” mühəndis layihəsinin, istehsalat prosesi üçün zəruri olan yan istehsalat zavodlarının mühəndis layihəsinin hazırlanması, Kompleksin qurulmasının hər bir mərhələsinə müəllif və texniki nəzarətin təşkili, texniki tapşırıq sənədlərinin hazırlanması prosesində iştirak edən baş layihəçi şirkəti ilə ilkin razılaşma əldə olunub. Bununla yanaşı SMS Group (Almaniya), Primetals (Yaponiya-Avstriya), Kobe Steel (Yaponiya), Nippon Steel (Yaponiya), Midrex (ABŞ) və metallurgiya sahəsində tanınmış digər bir sıra şirkətlərdən texniki təkliflər alınıb, geniş müzakirələr aparılıb.
Azərbaycanın dəmir filizi, təbii qaz, elektrik enerjisi ilə zəngin olması ölkədə polad və polad məhsullarınin istehsalı üçün münbit şərait yaradır. Qurulacaq Kompleksdə Yaponiya, Almaniya, ABŞ kimi dövlətlərin ən qabaqcıl metallurgiya texnologiyalarının istifadə edilməsi regionda və dünyada ən keyfiyyətli poladın istehsal olunacağına əsas verir. Eyni zamanda, məhsulun maya dəyərinin Türkiyə və Gürcüstan ilə müqayisədə daha ucuz olacağı da şübhə doğurmur. Bundan başqa, istehsal olunan məhsulun satış qiymətləri Rusiya və Ukraynadan ölkəmizə idxal edilən polad məhsullarından ucuz olacağı da birmənalıdır. İnşası tamamlanmaq üzrə olan Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolunun işə düşməsi, Gürcüstan və Türkiyənin şərq bölgəsini bizim ixrac bazarımız halına gətirir.
Xarici və yerli mütəxəssislərlə birgə hazırlanmış Texniki-İqtisadi Əsaslandırma layihəyə cəlb olunacaq cəmi investisiyaların ən konservativ proqnozlarda belə 4 il ərzində tam ödəniləcəyini göstərir. Bu isə yaxın gələcəkdə ölkəyə qeyri-neft sektorundan irihəcmli valyuta gəlirlərinin təmin olunması, habelə idxal-əvəzləyici siyasət nəticəsində ölkənin yüksək keyfiyyətli polad məhsulları ilə özünü tam təmin etməsi deməkdir.
Polad istehsalı kompleksinin inşası və fəaliyyətə başlaması iqtisadi səmərə ilə yanaşı, regionda sosial vəziyyətin daha da yaxşılaşmasına səbəb olacaq. Belə ki, ümumilikdə 5 minə yaxın insan işlə təmin olunacaq, bundan 2500-2700 nəfər daimi işlə təmin ediləcək.
Eyni zamanda, Azərbaycanda dağ-mədən sənayesi, polad istehsalı sahəsində gənc mütəxəssislərin yetişdirilməsi, onların nəzəri və praktiki biliklərə yiyələnməsi, peşəkar və rəqabət qabiliyyətli kadrların hazırlanması da ASPC-nin fəaliyyətinin prioritet istiqamətlərindən biridir. ASPC ilə Təhsil Nazirliyi arasında imzalanan Memorandum çərçivəsində ölkədəki təhsil müəssisələri ilə sıx əməkdaşlıq fəaliyyəti həyata keçirilir, tələbələrin istehsalatda və mədənlərdə təcrübə keçməsi, xarici qabaqcıl universitetlərdə təlimləndirilməsi və gələcəkdə işlə təmin olunması gündəmdə saxlanılır.