Bakı, 10 mart, AZƏRTAC 

Nizami Gəncəvi Beynəlxalq Mərkəzinin təşkilatçılığı ilə keçirilən “Çoxqütblü dünyaya doğru” mövzusunda IV Qlobal Bakı Forumunun ikinci sessiyasında “Suriya naminə qlobal məsuliyyət: fəaliyyət planına doğru” mövzusu ətrafında geniş müzakirələr aparılıb.

Heydər Əliyev Fondunun vitse-prezidenti, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı Gənclər Forumunun baş əlaqələndiricisi Leyla Əliyeva aparılan müzakirələri dinləyib.

İsveçin Suriyadakı səfiri Piter Semnebinin moderatorluğu ilə keçirilən sessiyada İtaliyanın Beynəlxalq Təşkilatlar üzrə Cəmiyyətinin prezidenti, bu ölkənin sabiq xarici işlər naziri Franko Frattini Avropa İttifaqının Suriyadakı problemin həlli yollarının axtarışına çalışdığını qeyd etdi.

Dəhşətli böhranın mənbəyinin bütövlükdə Avropanı narahat etdiyini bildirən F.Frattini İtaliyanın müxtəlif qruplaşmaların əlindəki silahların onlardan alınaraq baş verə biləcək terrorun qarşısına sədd çəkilməsinə çalışdığını söyləyərək dedi: “Biz silahlandırmanın əleyhinəyik. Biz Avropa müdafiə siyasətinin tərəfdarıyıq. Qaçqınların vəziyyətindən istifadə edərək insan alveri ilə məşğul olan cinayətkar dəstələrin qarşısını almaq üçün səylərimizi birləşdirməliyik”.

Ölkəsinin 25 mindən çox qaçqın qəbul etdiyini söyləyən Kanadanın sabiq Baş naziri Jan Çretien bunun humanitar cəhətdən müsbət hal olduğunu, mənəvi dəyərlərin təbliğinə xidmət etdiyini vurğuladı. Hər hansı bir fərdin terror törətmək niyyəti varsa, qaçqın olmadan da digər vasitələrlə ölkəyə daxil ola biləcəyini diqqətə çatdıran J.Çretien bu cür əməllərinin qarşısının BMT-nin himayəsi altında alınmasının vacibliyini bildirdi. Əməkdaşlığın inkişafının önəminə toxunan Kanadanın sabiq Baş naziri müharibədən sonrakı dövrdə insanların üzləşdiyi işsizlik, aclıq və digər böhranların aradan qaldırılması üçün birgə çalışmağın əhəmiyyətini qeyd etdi.

Xorvatiyanın sabiq Prezidenti Stepan Mesiç ölkəsinin uzun illər münaqişələrdən əziyyət çəkdiyini, o dövrdə beynəlxalq yardımın məhdud səviyyədə olduğunu söylədi. Suriya məsələsinin müzakirəyə ehtiyacı olduğunu deyən S.Mesiç bu böhranın həllində NATO-nun motivlərindən istifadə edilməsinin vacibliyinə toxundu. Bu problemin həlli üçün böyük dövlətlərin bir araya gələrək səyləri birləşdirməsinin önəmini qeyd edən sabiq Prezident dedi: “Yekun olaraq təfərrüatları nəzərdən keçirməliyik. Suriyada əsrlər boyu multikulturalizm və bütün dinlərin azadlığı mövcud olub. Əfsuslar olsun ki, hazırda bu millətlər təqibə məruz qalırlar. Avropa Suriyadakı böhranın həlli üçün strateji məqamları nəzərə almalıdır”.

Suriyada çoxlu sayda nümayişlərin, etiraz aksiyalarının keçirildiyini deyən Livanın sabiq Prezidenti Amine Gemayel bu narazılıqlar nəticəsində əhalinin ölkəni tərk edərək Avropaya üz tutduğunu, bunun getdikcə böyüyən qlobal problemə çevrildiyini bildirərək dedi: “Bu, böyük fəlakətdir. Bu problem iqtisadi, sosial baxımdan gündən-günə çətinləşir. Dini zəmində münaqişələrin şahidi oluruq. Bu ölkələrdə icmalar arasında fərqlər ciddi problemlər yaradır. İcmalarda olan fanatiklərin hərəkətə keçməsi inqilabların baş verməsinə gətirib çıxarır. Livanda qaçqınların işlə təmin olunması yerli əhalinin işsiz qalmasına səbəb olur. Bu da cəmiyyətdə növbəti problemlər yaradır”.

IV Qlobal Bakı Forumunun təşkilatçılarına təşəkkürünü bildirən Türkiyənin sabiq xarici işlər naziri Hikmət Çetin Azərbaycan paytaxtının inkişafının onda xoş təəssürat yaratdığını, bu cür tədbirlərin müzakirəyə ehtiyacı olan məsələlərin həlli baxımından əhəmiyyətini qeyd etdi. Forumun əlverişli platformaya çevrildiyini vurğulayan H.Çetin müstəqilliyin bərpasından sonra Azərbaycana səfər edən ilk xarici işlər naziri olaraq ölkəmizin ötən müddətdə inanılmaz inkişafa nail olduğunu deyib. “Soyuq müharibə” başa çatdıqdan sonra bir çox yeni problemlərin yarandığını qeyd edən H.Çetin Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin və digər münaqişələrin həll edilməməsinin beynəlxalq ictimaiyyətin bu məsələlərdən bir qədər kənarda qalması ilə səciyyələndirərək dedi: “Biz münaqişələri həll edə bilmirik və problemlər getdikcə dondurulmuş münaqişəyə çevrilir. Beynəlxalq ictimaiyyət, əsas dövlətlər bu məsələlərə soyuq yanaşırlar. Demokratiyanı kənardan ölkəyə gətirmək mümkün deyil. Bəzi ölkələrdə bunu tətbiq etməyə çalışsalar da, bu, daha böyük böhrana səbəb olur”.