Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi

REGİONLAR

Bakıdakı qanlı faciənin Gəncədə də təkrarlanması planlaşdırılmışdı

Gəncə, 20 yanvar, Rauf Hacıyev, AZƏRTAC

1990-cı ilin yanvarında Azərbaycanın digər bölgələrində olduğu kimi, Gəncədə də siyasi vəziyyət gərgin idi. Qanlı Yanvara qədər şəhərdə baş verən hadisələri, bu faciəni doğuran səbəbləri və törədilən qanlı qırğını isə həmin dövrün şahidləri belə xatırlayırlar.

1990-cı ilin şaxtalı yanvar günü: Gəncəbasar eli ilk şəhidlərini son mənzilə yola salır

Məhəmməd Qasımov: “1990-cı ilin şaxtalı yanvarı yenicə başlamışdı. Çaykənd, Azad və Kamo kəndlərindən bir-birinin ardınca həyəcanlı xəbərlər gəlirdi. Hacıkənd-Göygöl yolu, demək olar, kəsilmişdi. Burada yuva salan ermənilər Azərbaycan kəndlərinə soxulur, silahlanmış erməni saqqallıları pusqular qurur, yoldan ötənlərə basqın edir, qonşu kəndlərə atəş açırdılar. Toqquşma, tələfat ara vermirdi. Bir həftə içində onlarla dinc sakin müxtəlif odlu silahlardan yara almışdı. Ermənistandan saqqallılar üçün müxtəlif silah, partlayıcı maddələr daşıyırdılar. Gəncəbasar od içində idi. Respublikanın o vaxtkı rəhbərliyi isə heç bir əməli iş görmürdü. Belə bir gərgin vaxtda yuxarıdan əmr gözləməyin, əli qoynunda durub baxmağın zamanı deyildi. Xalqın qeyrətli, cəsarətli oğulları nizamlı-nizamsız dəstələr düzəltdilər. Gəncəbasarda könüllülərdən ibarət bir neçə dəstə yarandı: “Boz qurd”, “Oğuz”, “Qatır Məmməd”...

“Boz qurd”a qardaşım leytenant Rüzigar Qasımov başçılıq edirdi. Onlar 12 nəfər idilər. Əsasən Nüvədidə, Todanda və Çaykənd ətrafında vuruşurdular. Həmin dövrdə Çaykənd ermənilərin istehkamına çevrilirdi və Gəncənin başı üzərində dayanan təhlükə mənbəyi idi. Oradan şəhərə hər an hücum edilə və ya sadəcə, artilleriya atəşi yağdırıla bilərdi. Odur ki, Çaykəndin ermənilərdən təmizlənməsi nəinki Gəncə, eləcə də bütün Azərbaycan üçün ən önəmli məsələlərdən idi. Çünki o vaxtlar hələ “münaqişə zonaları” adlandırılan rayon və kəndlərə aparan yollar Gəncədən keçirdi. Həmin zonalarda insanlara edilən yardımlar, silah-sursat təminatı əsasən Gəncədə təşkilatlanıb göndərilirdi. Qardaşım Rüzigar və yoldaşları düşmənin məkrli planını alt-üst etdilər. Əbəs yerə deyil ki, todanlılar və nüvədililər Rüzigarla Abbasqulunu özlərinə fəxri vətəndaş seçmişdilər”.

Həmin çətin günlərdən danışan Məhəmməd deyir ki, o günlərdə Rüzigarın düz-əməlli üzünü görmədik. Xəbər aldıq ki, ermənilər Todana hərbi qüvvə gətiriblər. Bunu eşidən qardaşım birbaşa Todana yollandı. Yanvarın 12-si idi. Axşamüstü acı xəbər bütün Gəncəni sarsıtdı. Qardaşım Rüzigar Qasımov və yoldaşları Abbasqulu Məmmədov, Bəxtiyar Əliyev qəhrəmancasına həlak olmuşdular.

Beləcə, Gəncəbasar elinə ilk şəhid yaraları vuruldu və yanvarın 14-də Gəncə öz igid oğullarını izdihamla son mənzilə yola saldı. Bakıdakı qanlı yanvara isə bir həftədən də az vaxt qalırdı.

“Lazım gələrsə, Gəncədə fövqəladə vəziyyət elan edilsin...”

Həmin dövrün sənədləri, faktları ilə tanış olduqda, aydınlaşır ki, əslində, analoji faciə Gəncəni də gözləyirdi: dinc əhalinin kütləvi surətdə qırılması, vəhşiliklər, “su yerinə axan qan” Gəncə üçün də planlaşdırılmışdı. SSRİ prezidentinin 1990-cı il 15 yanvar tarixli fərmanında deyilir: “...Qarabağda, Bakıda və lazım gələrsə, Gəncədə fövqəladə vəziyyət elan edilsin...” Qarabağda, Bakıda gec də olsa, fövqəladə vəziyyət tətbiq edildi, nəticələri isə artıq hər kəsə məlumdur. Bəs, Gəncə bu bəladan necə xilas ola bildi?

Hadisələrin şahidi Gəncə Dövlət Universitetinin professoru, tarixçi-alim Həsənbala Sadıqov həmin günləri belə xatırlayır: “Yanvarın 17-də şəhərimizdəki 38-ci hərbi şəhərciyə gedərkən, orada gördüklərimiz vəziyyətin kəskinləşməsi demək idi. Şəhərin arxasında vertolyot meydançası vardı. Bura vertolyotlarla, yəqin ki, orduya heç bir aidiyyəti olmayan, saqqallı, “kirli-paslı” “döyüşçülər” gətirilmişdi. Onlara təzə əsgər paltarları, şinellər və silah paylanılırdı. Bu barədə şəhər rəhbərliyinə xəbər verildi. Operativ tədbirlər görülməyə başlandı. Strateji obyektlər, o cümlədən aeroport, hərbi aerodrom mühasirəyə alındı, xeyli sayda insan uçuş xəttinin üzərində düzüldü və hərbi təyyarələrin enməsinə imkan verilmədi”.

Barrikadalar SSRİ rəhbərliyinin şəhərə ordu yeritmək əmri verməsi üçün bəhanə ola bilərdi

Hadisələrin digər şahidi Arif Salahov isə deyir: “Yanvarın 17-də Şəhər Partiya Komitəsinin I katibini və məni Bakıya, Mərkəzi Komitəyə çağırdılar. Biz oraya çatanda Primakov, Qirenko, Vəzirov və digər “rəhbərlər” xəritə üzərində işləyirdilər. Məlum oldu ki, Gəncədə fövqəladə vəziyyət tətbiq etmək istəyirlər. Təbii ki, ciddi etirazımızı bildirdik. Hətta iş o yerə gəlib çatdı ki, Gəncə şəhər Partiya Komitəsinin I katibi Süleyman Məmmədov “Gəncədə fövqəladə vəziyyətə yol verməyəcəyik” deyə qışqırmağa başladı. Beləcə, vəziyyətin həddən artıq təhlükəli olduğunu görüb, tez Gəncəyə qayıtdıq. Şəhərdə artıq xalq hərəkatının fəalları, şəhər rəhbərliyinin bir sıra əməkdaşları, ziyalılar, sadə gəncəlilər – bir sözlə, hamı gözlənilən təhlükənin qarşısını almaq üçün birlikdə fəaliyyətə başlamışdılar. 

Gəncədəki sovet ordusunun generalı Şatalinlə birlikdə şəhəri gəzib insanlara vəziyyətin ciddiliyi barədə məlumat verərək, təxribatlardan çəkinmələrini tapşırdıq və barrikadaların yığışdırılmasına başladıq. Axı, tankın, BMP-nin qabağında taxtadan, ev əşyalarından düzəldilmiş barrikadanın nə köməyi ola bilərdi. Əksinə, həmin barrikadalar SSRİ rəhbərliyinin şəhərə ordu yeritmək əmri verməsi üçün bəhanə ola bilərdi. Deməli, belə məqamda əsas məsələ təxribata yol verməmək, şəhərdə sabitliyi saxlamaq idi. Gəncədə buna nail ola bildik. Təəssüf ki, Bakıda bunun əksi oldu. Sovet əsgərləri qoca-cavan demədən ürəkləri azadlıq eşqi ilə döyünən əliyalın insanları gülləbaran etdilər”.

Xəbəri sosial şəbəkələrdə paylaşın

Bizi sosial şəbəkələrdə izləyin

Sabahdan Azərbaycanda 7 günlük Novruz tətili başlayır

Bakının bəzi yollarında sıxlıq müşahidə olunur SİYAHI

Mövcud hava şəraiti ilə bağlı sürücülərə müraciət edilib

Ukraynanın Krivoy-Roq şəhərində Novruz bayramı ilə bağlı konsert təşkil edilib

Saatlıda narkokuryerlik edən şəxs saxlanılıb

Hüquq müdafiəçisi: Azərbaycan NATO-nun uzunmüddətli tərəfdaşıdır

Türkiyə tədqiqatçıları stressin beyində “zamanın qavranılmasını” pozduğunu müəyyənləşdiriblər

Daşkəsəndə narkotik vasitələr satan şəxs saxlanılıb

Avstraliya məhkəməsi “Uber”i böyük məbləğdə təzminat ödəməyə məcbur edib

Yanlış ayaqqabı uşağın sağlamlığına zərər verə bilər - Mütəxəssis rəyi

Anaklia limanının dəniz infrastrukturunun tikintisi üçün beynəlxalq tender elan edilib

Süni intellekt və lazer əsaslı sensorla mədədəki xəstəliklər müəyyən ediləcək

Braziliyada hiss edilən temperatur 62 dərəcə Selsini keçib

Yaponiyada yaşlı insanlar əməyə cəlb edilir

İraq neft ixracını azaldacaq

Ümumdünya Buxara Yəhudiləri Konqresinin nümayəndə heyəti Qırmızı qəsəbəyə səfər edib

Budapeştdə biznes forumda Azərbaycandakı investisiya imkanlarından danışılıb

Gürcüstanın Təhsil və Elm Nazirliyinin Marneuli İctimai Kollecində təntənəli Novruz şənliyi keçirilib

Azərbaycanın Qırğızıstandakı səfirliyində Novruz bayramı qeyd edilib

Bu gün Torpaq çərşənbəsidir

Şabranda minik avtomobilləri toqquşub, yaralananlar var

“Robotexnika Klubu”nun üzvləri Türkiyədə keçiriləcək “Texnofest”ə layihə təqdim ediblər

Kəngərli rayonunun yaradılmasının 20 illiyi qeyd olunub

Türkiyə və Rusiya prezidentləri arasında telefon danışığı olub

Dövlət Komitəsində Yaponiyada yaşayan azərbaycanlı pianoçu ilə görüş olub

Amur vilayətindəki filiz mədənində qəza baş verib, dağıntılar altında qalanlar var

Media əməkdaşları arasında atıcılıq yarışının qalibləri bəlli olub

Türkiyə Prezidenti: Bu yay İraq sərhədimizin təhlükəsizliyini tam təmin edəcəyik

Naxçıvan ŞİH: Möminə Xatun türbəsinin ətrafındakı tikili ilə bağlı yayılanlar həqiqəti əks etdirmir

Azərbaycanın güləş millisi “Çempionlar” turnirini 10 medalla başa vurub

YAP Səbail rayon təşkilatında Novruz bayramı qeyd edilib

Nigeriyada daha yüz adam oğurlanıb

Azərbaycan-İraq əlaqələrinin inkişaf perspektivləri müzakirə olunub

Bakı Ali Neft Məktəbində “Huawei” şirkətinin laboratoriyası fəaliyyətə başlayıb

Nazirlik: Hərbi hissələrdə bayram tədbirləri qapalı şəraitdə keçirilir

Azərbaycan atıcıları Almaniyada qızıl medal qazanıblar

Bakı Dövlət Universitetində Novruz şənliyi

Yens Stoltenberq: NATO ilə Azərbaycan arasında əməkdaşlıq üçün yeni çərçivə sənədinin razılaşdırılması üzərində iş aparırıq VİDEO

Beynəlxalq mətbuat Azərbaycan Prezidentinin NATO-nun Baş katibi ilə görüşündən yazır

“Ailəm könüllüləri” proqramının könüllüləri mükafatlandırılıb

Nobel sülh mükafatı laureatı Məhəmməd Yunus BAMF-da olub

Azərbaycan icması Böyük Britaniya Parlamentinə etiraz məktubu göndərib

Müdafiə naziri Novruz bayramı münasibətilə Azərbaycan Ordusunun şəxsi heyətini təbrik edib

Unudulmaz bəstəkar Şəfiqə Axundovanın 100 illik yubileyi qeyd olunub

Hikmət Hacıyev: Azərbaycan ilə Çin arasında ənənəvi dostluq və tərəfdaşlıq münasibətləri var VİDEO

Xüsusi təyinatlı təhsil müəssisələrində Çanaqqala zəfərinin 109-cu ildönümü qeyd edilib VİDEO

Ağdamda Bahar bayramı şənliyi keçirilib

Bakının Dəmir yolu vağzalında keçirilən oftalmoloji aksiya zamanı 120 nəfər müayinə olunub 

Monitorinq Mərkəzi Almaniyada “Avropada dilimizin bu günü və sabahı” adlı tədbir keçirib

M.F.Axundzadənin “Müsyö Jordan və dərviş Məstəli şah” əsəri İstanbulda səhnələşdiriləcək

Dövlət qulluğunda inzibati icraçı vəzifələr üzrə test imtahanına qeydiyyat elan edilib

Azərbaycan səfiri Çanaqqala Zəfərinin 109-cu ildönümü münasibətilə təşkil olunan tədbirdə iştirak edib

İsveçrənin ölkəmizdəki səfiri ilə COP29 ətrafında fikir mübadiləsi aparılıb

Avropa dövlətləri Şimal-Cənub Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizinin dəmir yolu hissəsinin işə salınmasında maraqlıdırlar

Milli Kitabxanada “Tale şairi: Məmməd İsmayıl” adlı kitabın təqdimat mərasimi olub

® “Beyin ölümü diaqnozunun təyininə multidisiplinar yanaşma” mövzusunda seminar keçiriləcək

Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2019-cu il 25 dekabr tarixli 503 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Dərman vasitələrinin farmakonəzarət Qaydası”nda dəyişiklik edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

Xocavəndlilər baharın gəlişini yüksək əhvali-ruhiyyə ilə qeyd edirlər

“Beynəlxalq Münasibətlərin Təhlili Mərkəzinin işçilərinin say həddinin təsdiq edilməsi və əməkhaqqı fondunun müəyyən edilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2019-cu il 15 iyul tarixli 309 nömrəli Qərarında dəyişiklik edilməsi barədə
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

QAÇQINKOM-un sədri Siyəzəndə vətəndaşların müraciətlərini dinləyib

Bakı Kitab Mərkəzi xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşaqlar üçün Novruz şənliyi təşkil edib

“İnternet informasiya ehtiyatı vasitəsilə elektron ticarəti həyata keçirən qeyri-rezidentin elektron qaydada vergi uçotuna alınması, yenidən uçota alınması və uçotdan çıxarılması Qaydası”nın təsdiq edilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2023-cü il 30 oktyabr tarixli 387 nömrəli Qərarında dəyişiklik edilməsi barədə
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

Daha bir neçə müntəzəm avtobus marşrutu müsabiqəyə çıxarılır

“Müntəzəm beynəlxalq, şəhərlərarası (rayonlararası) və şəhərdaxili (rayondaxili) sərnişin daşımalarının yerinə yetirilməsi ilə bağlı sifarişçinin keçirdiyi müsabiqədə iştiraka görə ödənişin məbləği”nin təsdiq edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

“Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 1998-ci il 21 avqust tarixli 175 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasında telekommunikasiya vasitələri və qurğularının sertifikatlaşdırılması Qaydaları”nda dəyişiklik edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

Beynəlxalq müsabiqədə qalib gələn tələbələrə diplomlar təqdim edilib

Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2021-ci il 10 sentyabr tarixli 256 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədindən buraxılış məntəqələrinin sayı və yerləşdiyi ərazilərin siyahısı”nda dəyişiklik edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

UNEC kollektivi bu il də Novruz bayramını ahıl sakinlərlə qeyd etdi

Hakim partiyaların fəal dialoqu Azərbaycan-Çin münasibətlərinin inkişafına böyük töhfələr verir

“Daşkəsən rayonunda kartofçuluq təsərrüfatının inkişafına dəstək” layihəsinin icrasına başlanılıb

Azərbaycanda “Elektron kommunikasiya haqqında” qanun layihəsi hazırlanır

Abşeronda Novruz bayramı böyük izdihamla qeyd olunub

MEK Özbəkistanda türkdilli xalqlara həsr edilmiş beynəlxalq konfransda təmsil olunub

“Həvəsləndirmə və Biznes mükafatları” müsabiqəsi barədə məlumatlandırma görüşü keçirilib

Şəhid övladı Novruz tonqalını alovlandırdı

COP29 və elmi-texniki tərəqqi

Özbəkistan istehsal etdiyi yaşıl enerjini Azərbaycan üzərindən ixrac edəcək

Abşeronda Çanaqqala Zəfərinin 109–cu ildönümü qeyd olunub

Yens Stoltenberqin Bakı səfəri NATO-Azərbaycan münasibətlərinə töhfə verəcək – AÇIQLAMA

Qubada qaçış marafonunun qalibləri mükafatlandırılıb

Azərbaycan Kanoe və Avarçəkmə Federasiyası COP29-a dəstək xarakterli təmizlik aksiyası keçirib

ANAMA: Ötən həftə 202 partlamamış hərbi sursat zərərsizləşdirilib

“İnformasiya müharibəsində qələbə-Müzəffər Ali Baş Komandan cənab İlham Əliyev” adlı kitabın təqdimatı olub VİDEO

Mirzə Uluqbəy adına Füzuli şəhər tam orta məktəbdə Novruz şənliyi

Gəncədə görmə əlilliyi olan 18 yaşına çatmayan uşaqlar üçün Novruz şənliyi keçirilib

“Sumqayıt”ın legioneri: Mövsümü ikinci yerdə bitirə bilərik

Bakı hava limanı ərazisi Novruz dekorları ilə bəzədilib

Paytaxtda ödəmə terminalı və avtomobillərdən oğurluq edən şəxs saxlanılıb VİDEO

Lənkəranda yeni penitensiar kompleks cəzaçəkmə müəssisələrində sıxlığı aradan qaldırmağa xidmət edir

Bu günədək 31 mindən çox tələbə təhsil krediti alıb

Sosial Xidmətlər Agentliyi ilə Penitensiar xidmət məhkumların cəmiyyətə inteqrasiyası ilə əlaqədar əməkdaşlıq edəcəklər

“Türk sivilizasiyasının dirçəlişi” beynəlxalq elmi konfransı işə başlayıb

Naxçıvan Qida Təhlükəsizliyi İnstitutu yaradılıb

Baş konsul: Türkiyə hər zaman Azərbaycanın yanındadır

Misirdə 2500 il əvvələ aid “Zəbur” kitabı nümayiş etdirilir

Şəhid ailələri və müharibə ilə əlaqədar əlilliyi olan şəxslərə bu il daha 1500 mənzil və fərdi ev veriləcək

ADAU-da "Qadının cəmiyyətdəki rolu" mövzusunda forum keçirilib

Yeni Azərbaycan Partiyasının İdarə Heyətinin iclası keçirilib

Ukrayna hökuməti PUA alınmasına 130 milyon dollar ayırıb

"Qlobal Təkrar Emal Günü”ndə “Təmiz Şəhər” ASC-nin təsərrüfat sahələrinə məlumat turu təşkil olunub VİDEO