CƏMİYYƏT
Çəkilən sonuncu siqaret...
Bakı, 24 may, Süleyman Qaradağlı, AZƏRTAC
Bər-bəzəkli qutuların üzərində yazılmış "Siqaret çəkmək sağlamlığa ziyandır" xəbərdarlığına baxmayaraq acı tütün tüstüsünü ciyərlərinə sümürənlər xoşagəlməz bəlanın girdabından qurtula bilmirlər. Son vaxtlar tütünlə mübarizə tədbirləri barədə ən yüksək dairələrdə aparılan müzakirə və qəbul edilən qanunlar da həmin narahatlıq hissindən yaranıb. AZƏRTAC xəbər verir ki, hər il mayın 31-nin Dünya tütünsüz gün keçirilməsi də onunla mübarizənin necə əhəmiyyətli və vacib məsələ olduğunu ortaya qoyur.
Tütün və tütün tüstüsü 3 min kimyəvi birləşmədən ibarətdir və onlardan 60-dan çoxu kanserogen maddələrdir. Tədqiqatlar sübut edib ki, kanserogen birləşmələr hüceyrələri genetik səviyyədə zədələyir, şişlərin yaranmasına səbəb olur. Siqaret çəkmək tənəffüs orqanlarının xəstəliyinə- pnevmoniya, xroniki bronxit və emfizemaya aparıb çıxarır. Kliniki araşdırmalar onu göstərir ki, siqaret çəkənlərin dərisi çəkməyənlərə nisbətən daha tez qocalır, hətta 40 yaşlı siqaret çəkənlə 70 yaşlı siqaret çəkməyənin dərisi eyni struktura malik olur. Tütünün tərkibində olan karbonmonooksid, nikotin, qətran kimi maddələr ağciyərlərin fəaliyyətini pozur, oksigen çatışmazlığı nəticəsində ürək tutması ehtimalını artırır. Ağzı qoxusu, diş əti xəstəlikləri, dad hissiyyatı və yaddaş zəifliyi, ruhi gərginlik, yuxusuzluq, xroniki baş ağrıları, katarakta, korluq və digər xəstəliklər məhz siqaretə olan aludəçilikdən yaranır.
Sağlamlığa ciddi ziyan vuran siqaretdən imtina etmək barədə müxtəlif yollar var. Məsələn, Amerika mütəxəssisləri gənc astronavtlar üçün 5 gün ərzində siqaretdən imtina etmək üsulu hazırlayıblar. Onların təklif etdiyi üsulla dörd gün ərzində qida rejiminə əməl olunur, beşinci gün siqaret çəkmək həvəsi itir.
Alman mütəxəssisləri isə bu sahədə bir sıra məsləhətlər verirlər. Onların tövsiyələri daha çox siqareti az çəkməyə və tədricən zərərli vərdişdən uzaqlaşmağa yönəldilib. Həmin məsləhətlər sırasında üstündə kibrit və ya alışqan gəzdirməmək, siqareti göz qabağından uzaq qoymaq, siqaret çəkəndən sonra külqabını gizlətmək, ilk tüstüdən sonra söndürməyi bacarmaq, hər tüstüdən sonra siqareti külqabına qoymaq, çəkilən siqaretlər arasında vaxtı uzatmaq və digər təkliflər yer alır.
Məşhur rus professoru Vladimir Filatov öz təcrübəsində siqaretdən imtina üçün belə bir üsuldan istifadə edib: 1 xörək qaşığı evkalipt yarpaqları üzərinə yarım litr qaynar su tökülərək 1 saat dəmlənilir, dəmləməyə 1 xörək qaşığı qliserin və 1 xörək qaşığı təbii bal əlavə edilir, gündə 7 dəfə dörddəbir stəkan içilir. Müalicə proseduru 1 ay aparılır.
Şübhəsiz ki, təklif olunan üsulların hamısı məqbuldur, lakin ortada iradə və istək olmasa ən gözəl və faydalı üsulun da səmərəsi olmayacaq.
Siqaret zaman və pul itkisidir, ona sərf olunan vaxt və vəsaitə daha faydalı işlər görmək olar. Məsələn, gündə bir qutu, yəni 20 ədəd siqaret çəkən ildə orta hesabla 10-15 sutka itirir. Hər siqaretin çəkilməsi üçün 3 dəqiqə vaxt itirildiyini nəzərə alsaq, bu, ildə 365 saat edir. Vaxt isə çox qiymətlidir. Məşhur Çin filosofu Konfutsi deyirdi ki, pul itirmisənsə, heç nə itirməmisən, vaxt itirmisənsə, çox şey itirmisən, sağlamlığını itirmisənsə, deməli, hər şeyi itirmisən. Hər şeyi itirməmək üçün sonuncu siqaretə son qullabı vurandan sonra onu söndürmək, qutusunu isə əzib zibil qabına atmaq və bütün iradəni toplayaraq ona "əlvida" demək lazımdır.
Elə bu gündən, bu dəqiqədən, bu andan...