Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi

QAN YADDAŞI

Dmitri Savelyev: Xocalı faciəsi təkrarlanmamalıdır

Dmitri Savelyev: Xocalı faciəsi təkrarlanmamalıdır

Moskva, 23 fevral, AZƏRTAC 

İyirmi beş il əvvəl Azərbaycanın Xocalı şəhərində dəhşətli faciə baş verib: 613 nəfər – bu, təxminən şəhər əhalisinin hər on nəfərindən biridir – vəhşicəsinə öldürülüb, Xocalının əsir götürülmüş 1275 sakinindən 150-sinin taleyi məlum deyil. Faciənin mənbəyi və bəşəriyyət üçün dərsi barədə Rusiya Federasiyası Dövlət Dumasının deputatı, Rusiya-Azərbaycan Parlamentlərarası dostluq qrupunun sədri Dmitri Savelyevlə söhbət edirik.

- Dmitri İvanoviç, necə düşünürsünüz, Xocalı faciəsindən prinsip etibarilə qaçmaq olardımı?

- Tarixdə çoxlu nümunələr var ki, bütöv xalqlar kütləvi şəkildə mərhəmət hissini itirəndə müharibə etməyə, şəhərləri dağıtmağa, uşaqları, qadınları və qocaları öldürməyə başlayırdılar. Adama elə gəlirdi ki, böyük müharibədə faşizmə qələbə çalan bəşəriyyət bu cür ağılsızlıqdan “peyvənd olunub”. Xüsusilə inanmaq olmurdu ki, oxşar hadisə bizim ölkədə baş verə bilər, axı SSRİ xalqları dostcasına yaşayır, ümumi gələcək qururdular. Lakin Sovet İttifaqının dağılması millətlərarası əlaqələrin qırılmasına gətirib çıxardı, mağara instinktlərini və kinli instinktləri oyatdı, bir xalqı başqasının haqqında “biz daha yaxşıyıq, siz isə bizdən aşağı və pissiniz” deməyə sövq etdi. Baş vermiş faciənin mənbəyi bundadır. Çünki kimsə özünə taleyi barədə istədiyi kimi sərəncam verməyi rəva bildi...

- Bəşəriyyət Xocalı faciəsindən gələcək üçün ibrət götürdümü?

- Təəssüf ki, baş verəni tam dərk etməyə hələ çox var. 2002-ci ildən başlayaraq Xocalıdan olan qaçqınlar BMT-yə, Avropa Şurasına və ATƏT-ə müraciət edir, Xocalı faciəsini soyqırımı aktı və bəşəriyyətə qarşı cinayət kimi tanımağa çağırırlar. Lakin insan haqları barədə danışmağı sevən bu strukturlar indiyədək müvafiq sənəd qəbul etməyiblər. Mən Xocalı hadisələrinin soyqırımı kimi tanınması istiqamətində böyük iş aparan Azərbaycan rəhbərliyinə və bir çox ictimai təşkilatlara haqq qazandırıram: bu cür faciələrin təkrarlanmasının qarşısını yalnız beynəlxalq miqyasda mühakimə ala bilər. Su daşı dələr: İslam Əməkdaşlıq Təşkilatının Parlament İttifaqının iclasında 54 ölkədən parlament nümayəndələri qətnamə qəbul edərək “Xocalıya ədalət!” beynəlxalq məlumatlandırma kampaniyasına dəstək ifadə ediblər və soyqırımı törədənlərin məsuliyyətə cəlb olunmasına çağırıblar. Bütün xalqlar faciələri bütün mümkün vasitələrlə yadda saxlamalıdır. Buna nümunələr də var: keçən il israillilər öz ölkələrində Xocalı faciəsi qurbanlarının sayı qədər - 613 ağac əkiblər. Əminəm ki, bəşəriyyət faciə qurbanları haqqında yaddaşı özündən sonrakı nəsillərə ötürməklə bu cür cinayətlərə qarşı dayana bilər.

- Bu baxımdan Azərbaycanın səylərini necə qiymətləndirərdiniz?

- Azərbaycanın paytaxtında mənə 1990-cı ildə Bakıda törədilmiş Qanlı Yanvar faciəsi qurbanlarının və Dağlıq Qarabağ münaqişəsində həlak olan azərbaycanlıların uyuduqları Şəhidlər xiyabanına getmək qismət olub. Şəhidlər xiyabanı xarici nümayəndə heyətlərinin ziyarət proqramına daxildir və bunun böyük mənası var: azərbaycanlılar dövlətin müstəqilliyi və ərazi bütövlüyü uğrunda həlak olanların xatirəsini əziz tutur. Mən görürəm ki, Azərbaycan xalqı tarixi yaddaşını əsaslı surətdə qoruyub saxlayır, onu yaxşı və pisə dəqiq ayırır. Unutmaq olmaz ki indiyədək Cənubi Qafqazın açıq yarası kimi qalan Dağlıq Qarabağ münaqişəsi olmasaydı, Xocalı faciəsi də baş verməzdi. “Human Rights Watch” beynəlxalq hüquq müdafiəsi təşkilatı Xocalı faciəsini Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ərzində ən qanlı hadisə hesab edir.

- Siz bu regiondakı mövcud vəziyyət barədə nə deyə bilərsiniz?

- Əminəm ki, Dağlıq Qarabağ problemi münaqişənin hər iki tərəfinə nə siyasi, nə də iqtisadi dividend gətirir. Gəlin vəziyyətə ayıq başla nəzər salaq. Dağlıq Qarabağda mədəniyyət abidələri, qəbiristanlıqlar və məscidlər məhv edilir, Füzuli, Kəlbəcər, Şuşa, Zəngilan, Cəbrayıl, Ağdam və digər yaşayış məntəqələri böyük dağıntılara məruz qalıb. Dağlıq Qarabağ münaqişəsi Ermənistanı faktiki olaraq xarici aləmdən təcrid edib ki, bu da həmin ölkənin iqtisadiyyatına olduqca mənfi təsir göstərir. BMT Təhlükəsizlik Şurasının qətnamələrinə əsasən, erməni silahlı birləşmələri Azərbaycanın işğal olunmuş əzəli torpaqlarını boşaltmalıdır. Eyni zamanda, Azərbaycanda Dağlıq Qarabağdan olan məcburi köçkünlərin tarixi vətənə qayıtması, infrastrukturun bərpası, evlərin, tibb və uşaq müəssisələrinin tikilməsindən tutmuş, Azərbaycanın ərazi bütövlüyü çərçivəsində Dağlıq Qarabağa muxtariyyət statusu verilməsinədək dəqiq proqram var. Ona görə də silahlı münaqişənin eskalasiyası deyil, Dağlıq Qarabağ probleminin beynəlxalq hüquq çərçivəsində sülh yolu ilə həlli barədə söhbət aparmaq lazımdır. Barışmazlıq və düşmənçilik mühitini qızışdırmağı davam etdirməklə yaralar sağalmır. Düşünürəm ki, nə Azərbaycan, nə Ermənistan istəmir ki, yenidən qan tökülsün və Xocalıya bənzər faciələr baş versin.

- Düşmənçilik edən tərəflərin barışdılmasında Rusiyanın səylərini necə qiymətləndirirsiniz?

- Ölkəmiz hər an kəskinləşə bilən, Rusiya sərhədi yaxınlığında tammiqyaslı müharibəyə çevrilə bilən silahlı münaqişədə maraqlı deyil. Buna görə də ATƏT-in Minsk qrupunda məhz Rusiya Dağlıq Qarabağ probleminin sülh yolu ilə həllində yüksək fəallıq göstərir. Təbii ki, Azərbaycan ilə Ermənistan arasında etimad, dözümlülük və mehriban qonşuluq böyük iş nəticəsində əldə edilə bilər, bu da bizim hamımız üçün tarixi zərurətdir.

Fəridə Abdullayeva

AZƏRTAC-ın xüsusi müxbiri

Moskva

Xəbəri sosial şəbəkələrdə paylaşın

Bizi sosial şəbəkələrdə izləyin

Hərbi Prokurorluq işçiləri Müdafiə Nazirliyinin yüksək rütbəli vəzifəli şəxsləri ilə birgə Novruz bayramı ərəfəsində hərbi hissələrdə olublar

® Monteneqronun sabiq prezidenti Milo Cukanoviç “Azərbaycanın dostu” qızıl ordeni ilə təltif olunub

Dünya Bankı Misirə 6 milyard dollar yardım edəcək

Baş Dövlət Yol Polisi İdarəsi qeyri-iş günlərində səfərə hazırlaşan sürücülərə müraciət edib

Aİ Şurası Ukraynaya yeni yardım fondunu təsdiqləyib

Folklorşünas alim: Torpaq çərşənbəsi insanın təbiətlə həmrəy olması bayramıdır

Türkiyədə fəlakət zonasındakı sakinlər hər ay 15 min evlə təmin ediləcək

DİN: Martın 19-da ölkə üzrə 40 cinayətin açılması təmin olunub

Ölkənin əksər bölgələrinə yağış, dağlıq rayonlara qar yağıb

Dünya birjalarında neft ucuzlaşıb

Zabrat qəsəbəsindəki marketdə baş verən yanğın söndürülüb

Naxçıvanın kəndlərinin içməli su təminatı yaxşılaşdırılır

MDU-da tərəfdaş universitetlərlə birlikdə Çanaqqala Zəfərinin ildönümü qeyd edilib

Azərbaycan nefti bahalaşıb

Azərbaycanın Birinci vitse-prezidenti Mehriban Əliyeva İlaxır çərşənbə ilə bağlı paylaşım edib

® GL 2023-cü ildə neft hasilatı artımına nail olub

Sabahdan Azərbaycanda 7 günlük Novruz tətili başlayır

Bakının bəzi yollarında sıxlıq müşahidə olunur SİYAHI

Mövcud hava şəraiti ilə bağlı sürücülərə müraciət edilib

Ukraynanın Krivoy-Roq şəhərində Novruz bayramı ilə bağlı konsert təşkil edilib

Saatlıda narkokuryerlik edən şəxs saxlanılıb

Hüquq müdafiəçisi: Azərbaycan NATO-nun uzunmüddətli tərəfdaşıdır

Türkiyə tədqiqatçıları stressin beyində “zamanın qavranılmasını” pozduğunu müəyyənləşdiriblər

Daşkəsəndə narkotik vasitələr satan şəxs saxlanılıb

Avstraliya məhkəməsi “Uber”i böyük məbləğdə təzminat ödəməyə məcbur edib

Yanlış ayaqqabı uşağın sağlamlığına zərər verə bilər - Mütəxəssis rəyi

Anaklia limanının dəniz infrastrukturunun tikintisi üçün beynəlxalq tender elan edilib

Süni intellekt və lazer əsaslı sensorla mədədəki xəstəliklər müəyyən ediləcək

Braziliyada hiss edilən temperatur 62 dərəcə Selsini keçib

Yaponiyada yaşlı insanlar əməyə cəlb edilir

İraq neft ixracını azaldacaq

Ümumdünya Buxara Yəhudiləri Konqresinin nümayəndə heyəti Qırmızı qəsəbəyə səfər edib

Budapeştdə biznes forumda Azərbaycandakı investisiya imkanlarından danışılıb

Gürcüstanın Təhsil və Elm Nazirliyinin Marneuli İctimai Kollecində təntənəli Novruz şənliyi keçirilib

Azərbaycanın Qırğızıstandakı səfirliyində Novruz bayramı qeyd edilib

Bu gün Torpaq çərşənbəsidir

Şabranda minik avtomobilləri toqquşub, yaralananlar var

“Robotexnika Klubu”nun üzvləri Türkiyədə keçiriləcək “Texnofest”ə layihə təqdim ediblər

Kəngərli rayonunun yaradılmasının 20 illiyi qeyd olunub

Türkiyə və Rusiya prezidentləri arasında telefon danışığı olub

Dövlət Komitəsində Yaponiyada yaşayan azərbaycanlı pianoçu ilə görüş olub

Amur vilayətindəki filiz mədənində qəza baş verib, dağıntılar altında qalanlar var

Media əməkdaşları arasında atıcılıq yarışının qalibləri bəlli olub

Türkiyə Prezidenti: Bu yay İraq sərhədimizin təhlükəsizliyini tam təmin edəcəyik

Naxçıvan ŞİH: Möminə Xatun türbəsinin ətrafındakı tikili ilə bağlı yayılanlar həqiqəti əks etdirmir

Azərbaycanın güləş millisi “Çempionlar” turnirini 10 medalla başa vurub

YAP Səbail rayon təşkilatında Novruz bayramı qeyd edilib

Nigeriyada daha yüz adam oğurlanıb

Azərbaycan-İraq əlaqələrinin inkişaf perspektivləri müzakirə olunub

Bakı Ali Neft Məktəbində “Huawei” şirkətinin laboratoriyası fəaliyyətə başlayıb

Nazirlik: Hərbi hissələrdə bayram tədbirləri qapalı şəraitdə keçirilir

Azərbaycan atıcıları Almaniyada qızıl medal qazanıblar

Bakı Dövlət Universitetində Novruz şənliyi

Yens Stoltenberq: NATO ilə Azərbaycan arasında əməkdaşlıq üçün yeni çərçivə sənədinin razılaşdırılması üzərində iş aparırıq VİDEO

Beynəlxalq mətbuat Azərbaycan Prezidentinin NATO-nun Baş katibi ilə görüşündən yazır

“Ailəm könüllüləri” proqramının könüllüləri mükafatlandırılıb

Nobel sülh mükafatı laureatı Məhəmməd Yunus BAMF-da olub

Azərbaycan icması Böyük Britaniya Parlamentinə etiraz məktubu göndərib

Müdafiə naziri Novruz bayramı münasibətilə Azərbaycan Ordusunun şəxsi heyətini təbrik edib

Unudulmaz bəstəkar Şəfiqə Axundovanın 100 illik yubileyi qeyd olunub

Hikmət Hacıyev: Azərbaycan ilə Çin arasında ənənəvi dostluq və tərəfdaşlıq münasibətləri var VİDEO

Xüsusi təyinatlı təhsil müəssisələrində Çanaqqala zəfərinin 109-cu ildönümü qeyd edilib VİDEO

Ağdamda Bahar bayramı şənliyi keçirilib

Bakının Dəmir yolu vağzalında keçirilən oftalmoloji aksiya zamanı 120 nəfər müayinə olunub 

Monitorinq Mərkəzi Almaniyada “Avropada dilimizin bu günü və sabahı” adlı tədbir keçirib

M.F.Axundzadənin “Müsyö Jordan və dərviş Məstəli şah” əsəri İstanbulda səhnələşdiriləcək

Dövlət qulluğunda inzibati icraçı vəzifələr üzrə test imtahanına qeydiyyat elan edilib

Azərbaycan səfiri Çanaqqala Zəfərinin 109-cu ildönümü münasibətilə təşkil olunan tədbirdə iştirak edib

İsveçrənin ölkəmizdəki səfiri ilə COP29 ətrafında fikir mübadiləsi aparılıb

Avropa dövlətləri Şimal-Cənub Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizinin dəmir yolu hissəsinin işə salınmasında maraqlıdırlar

Milli Kitabxanada “Tale şairi: Məmməd İsmayıl” adlı kitabın təqdimat mərasimi olub

® “Beyin ölümü diaqnozunun təyininə multidisiplinar yanaşma” mövzusunda seminar keçiriləcək

Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2019-cu il 25 dekabr tarixli 503 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Dərman vasitələrinin farmakonəzarət Qaydası”nda dəyişiklik edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

Xocavəndlilər baharın gəlişini yüksək əhvali-ruhiyyə ilə qeyd edirlər

“Beynəlxalq Münasibətlərin Təhlili Mərkəzinin işçilərinin say həddinin təsdiq edilməsi və əməkhaqqı fondunun müəyyən edilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2019-cu il 15 iyul tarixli 309 nömrəli Qərarında dəyişiklik edilməsi barədə
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

QAÇQINKOM-un sədri Siyəzəndə vətəndaşların müraciətlərini dinləyib

Bakı Kitab Mərkəzi xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşaqlar üçün Novruz şənliyi təşkil edib

“İnternet informasiya ehtiyatı vasitəsilə elektron ticarəti həyata keçirən qeyri-rezidentin elektron qaydada vergi uçotuna alınması, yenidən uçota alınması və uçotdan çıxarılması Qaydası”nın təsdiq edilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2023-cü il 30 oktyabr tarixli 387 nömrəli Qərarında dəyişiklik edilməsi barədə
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

Daha bir neçə müntəzəm avtobus marşrutu müsabiqəyə çıxarılır

“Müntəzəm beynəlxalq, şəhərlərarası (rayonlararası) və şəhərdaxili (rayondaxili) sərnişin daşımalarının yerinə yetirilməsi ilə bağlı sifarişçinin keçirdiyi müsabiqədə iştiraka görə ödənişin məbləği”nin təsdiq edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

“Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 1998-ci il 21 avqust tarixli 175 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasında telekommunikasiya vasitələri və qurğularının sertifikatlaşdırılması Qaydaları”nda dəyişiklik edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

Beynəlxalq müsabiqədə qalib gələn tələbələrə diplomlar təqdim edilib

Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2021-ci il 10 sentyabr tarixli 256 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədindən buraxılış məntəqələrinin sayı və yerləşdiyi ərazilərin siyahısı”nda dəyişiklik edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

UNEC kollektivi bu il də Novruz bayramını ahıl sakinlərlə qeyd etdi

Hakim partiyaların fəal dialoqu Azərbaycan-Çin münasibətlərinin inkişafına böyük töhfələr verir

“Daşkəsən rayonunda kartofçuluq təsərrüfatının inkişafına dəstək” layihəsinin icrasına başlanılıb

Azərbaycanda “Elektron kommunikasiya haqqında” qanun layihəsi hazırlanır

Abşeronda Novruz bayramı böyük izdihamla qeyd olunub

MEK Özbəkistanda türkdilli xalqlara həsr edilmiş beynəlxalq konfransda təmsil olunub

“Həvəsləndirmə və Biznes mükafatları” müsabiqəsi barədə məlumatlandırma görüşü keçirilib

Şəhid övladı Novruz tonqalını alovlandırdı

COP29 və elmi-texniki tərəqqi

Özbəkistan istehsal etdiyi yaşıl enerjini Azərbaycan üzərindən ixrac edəcək

Abşeronda Çanaqqala Zəfərinin 109–cu ildönümü qeyd olunub

Yens Stoltenberqin Bakı səfəri NATO-Azərbaycan münasibətlərinə töhfə verəcək – AÇIQLAMA

Qubada qaçış marafonunun qalibləri mükafatlandırılıb

Azərbaycan Kanoe və Avarçəkmə Federasiyası COP29-a dəstək xarakterli təmizlik aksiyası keçirib

ANAMA: Ötən həftə 202 partlamamış hərbi sursat zərərsizləşdirilib

“İnformasiya müharibəsində qələbə-Müzəffər Ali Baş Komandan cənab İlham Əliyev” adlı kitabın təqdimatı olub VİDEO

Mirzə Uluqbəy adına Füzuli şəhər tam orta məktəbdə Novruz şənliyi