Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi

MƏDƏNİYYƏT

İki Qobustan

Bakı, 19 iyul, AZƏRTAC

Azərbaycanda turistlər üçün eyni dərəcədə cəlbedici olan Qobustan adlı iki gözəl bölgə var. Birincisi inzibati mərkəzi qədim Mərəzə şəhəri olan Qobustan rayonudur, ikincisi isə qayaüstü rəsmləri – petroqlifləri ilə bütün dünyada məşhur olan Qobustan qoruğudur. Hər iki Qobustan ayrıca söhbətin mövzusu olmağa layiq unikal görməli yerləri ilə seçilir. Biz hər ikisi barədə yalnız əsas faktları sizə təqdim etməyə çalışmışıq.

Qobustan rayonu qədim Şirvanın sərhədidir

Bakı-Şamaxı yolunun 90 kilometrliyində paytaxta ən yaxın bölgələrdən biri, inzibati mərkəzi Mərəzə şəhəri olan Qobustan rayonu yerləşir. Mərəzə yaxın keçmişdə - 1990-cı ildə Qobustan rayonu yaradılana qədər Şamaxı rayonunun tərkibinə daxil olub.

Qədim Şirvan torpağı məhz bu dağlıq yerdən başlayır. VIII-XVI əsrlərdə bu yerlərdə paytaxtı Şamaxı şəhəri olmaqla qüdrətli Şirvanşahlar dövləti yerləşib. Azərbaycan dilində “qobu” sözü kiçik dərə mənasını verir. Ərazinin relyefi – dərələr, yarğanlar, qayalar bu toponimdə əksini tapıb. Baharda bu yerlər gül-çiçəyə, yaşıllığa bürünür.

Rayonda xeyli təbiət abidələri və tarixi abidələr var. Şəhərin lap yaxınlığında, Sündü kəndi ərazisindəki dərədə yerləşən mağaralar labirinti turistləri ən çox cəlb edən özünəməxsus təbiət abidəsidir.

Labirintlər Azərbaycanda daxili çəkişmələrin və xarici düşmənlərin hücumlarının səngimədiyi orta əsrlər dövründə yaşayış üçün genişləndirilən və uyğunlaşdırılan təbii qalereya və zağalar sistemindən ibarətdir. Burada xalq arasında “Ağlayan qaya” adlandırılan orijinal təbiət abidəsini görmək olar. Əfsanəyə görə, qayadan axan su bu yerlərdə həlak olmuş qəhrəman oğullara anaların axıtdığı göz yaşlarıdır. Mərəzə ətrafında acıtəhər duzlu suyu olan mineral bulaq var. Deyilənə görə, bu bulağın suyu bəzi mədə-bağırsaq xəstəliklərini müalicə edir.

Amma Qobustan rayonun ən məşhur görməli yeri - XV əsrin (1402-ci il) unikal abidəsi olan Diri Baba məqbərəsi Mərəzə ətrafında yerləşir. Yerli sakinlərin inancına görə, bu ikimərtəbəli məqbərədə Şirvanşah I İbrahimin sarayının azançısı - Diri Baba adlı müqəddəs insan dəfn olunub və deyilənə görə, onun meyiti çürüməyib. Qayaların fonunda məqbərənin dəqiq memarlıq formaları seçilir.

Qədim zamanlarda bu diyarda xalçaçılıq sənəti geniş yayılıb. Yerli xalıların naxışları “Mərəzə”, “Çuxanlı”, “Cemcemli” adları ilə dünyada məşhurdur. Nabur kəndində isə eyniadlı xalçaları bu günə qədər əllə toxuyurlar.

Qobustan rayonunun inzibati mərkəzi Mərəzə kiçik də olsa, çox koloritlidir və şübhəsiz ki, diqqətəlayiq yerdir.

Qobustan. Paleolit dövrünün şahidi

Qobustan Dövlət Tarixi-Bədii Qoruğu Bakıya daha yaxın məkanda - 60 kilometr cənubda Qaradağ və Abşeron rayonlarının ərazisində yerləşir.

Ümumi sahəsi 537 hektar olan qoruğun ərazisində dünyanın ən qədim qayaüstü rəsmlərindən ibarət kolleksiya toplanıb: burada 4 mindən çox petroqlif var. Dünya miqyaslı bu unikal abidə 2007-ci ildə UNESCO-nun Dünya İrsi siyahısına daxil edilib. Qobustan Dövlət Tarixi-Bədii Qoruğunda ilk insan düşərgələrini, tarixdən əvvəlki kromlex qalıqlarını, habelə Daş dövrünün və digər dövrlərin sakinlərinin digər şəhadətlərini görmək olar.

Tanınmış Norveç alimi və səyyahı Tur Heyerdal Qobustan petroqliflərini dəfələrlə tədqiq edərək, buradakı qayaüstü qayıq təsvirlərini dünyada ən qədim qayıq təsviri olduğunu etiraf edib. Qədim Skandinaviya gəmilərinə oxşayan bu qayıqlar alimi norveçlilər ilə azərbaycanlıların qohumluğu haqqında sensasiyalı fərziyyə irəli sürməyə sövq edib. Tur Heyerdal bu qənaətə gəlib ki, skandinaviyalıların əcdadları Azərbaycan ərazisindən gəliblər.

Üzərində latın yazısı olan daş kitabə də turistlər üçün böyük maraq doğurur. Eramızdan əvvəl I əsrə aid olan bu kitabədə İmperator Domisianın XII Roma legionunun burada olmasını təsdiq edən sözlər yazılıb.

Qobustana ekskursiya bir qayda olaraq zəngin interaktiv muzeydən başlayır.

Yüksək texnologiyaların təntənəsi

Qobustan Dövlət Tarixi-Bədii Qoruğunun muzeyi əsaslı təmirdən sonra 2011-ci ildə açılıb. Bu gün o, fondunda 100 mindən çox arxeoloji materiallar toplanan müasir interaktiv muzey kompleksidir.

2013-cü ildə Qobustan Dövlət Tarix-Bədii Qoruğunun muzeyi Avropa Muzey Forumu (European Museum Forum) tərəfindən təşkil edilən və bu sahədə dünyanın ən nüfuzlu müsabiqələrindən biri olan “İlin ən yaxşı Avropa muzeyi” müsabiqəsinin qalibləri sırasına daxil olub.

Girişdə qonaqlar Azərbaycan xalq rəqsi “Yallı”ya bənzər petroqliflərlə qarşılaşırlar. Muzeyin informasiya mərkəzində bura gələnlər sensorlu displeydən istifadə etməklə müxtəlif dillərdə Qobustan qoruğu, tematik bölmələri olan muzeyin quruluşu haqqında ətraflı məlumat əldə edə bilərlər.

Muzeyin sərgi hissəsi bir neçə zaldan ibarətdir: “Qobustan: UNESCO-nun Dünya Mədəni İrsi”, “Qobustanın təbii mühiti”, “Zamanda səyahət”, “Qobustanda arxeoloji kəşflər”, “Qədim dövr insanlarının həyatı”, “Qədim dövr incəsənəti”, “Petroqliflərin mənası”, “Qobustanın qədim dövrünün rəssamları”, “Əsrlərdən gələn petroqliflər”, “Heyvanlar və ovçular”, “Qobustan qayaüstü sənətinin mədəni landşaftı”. Bu adların sadəcə sadalanması muzey ekspozisiyasının nə qədər müxtəlif olduğu haqqında təsəvvür yaradır.

Bir çox unikal artefaktlar, paleolit, mezolit və neolit dövrlərinə aid alətlər, animasiya təqdimatı, video materiallar turistlərə erkən dövrdən başlayaraq Qobustanda baş verən hadisələrin miqyasını, təbii dəyişiklikləri, insan məskənlərinin coğrafiyasını görməyə, qədim insanların mədəniyyəti və təsəvvürləri ilə tanış olmağa imkanı verir.

Muzeydə həmçinin 45 tamaşaçı üçün nəzərdə tutulan kinozal fəaliyyət göstərir. Burada 3D formatında qoruq ərazisində virtual uçuş həyata keçirmək mümkündür. İnteraktiv stendlər, maarifləndirici və əyləncəli oyunlar, habelə kitabxana qonaqların ixtiyarındadır. Həmçinin 283 kvadrat metr sahəsi olan və iki teleskopun quraşdırıldığı müşahidə meydançasına qalxmaq olar.

Kompleksdəki konfrans zalında müxtəlif yerli və beynəlxalq əhəmiyyətli tədbirlər keçirmək olar.

Bir sözlə, muzeydə darıxmayacaqsınız. Qobustanda keçirilən gün qonaqların yadında həmişəlik qalacaq və təbiətşünaslıqla maraqlanan hər kəsə öz bilik boğçasını zənginləşdirməyə imkan verəcək.

Emil Eyyubov

Materialın hazırlanması zamanı Azərbaycanın rəsmi turizm portalı “azerbaijan.travel”in informasiyasından istifadə olunub.

Xəbəri sosial şəbəkələrdə paylaşın

Bizi sosial şəbəkələrdə izləyin

DİN: Martın 18-də aşkarlanan silah və sursatların sayı acıqlanıb

Fransuaza Jilonun rəssamlıq irsi Pikasso Muzeyində

Novruz bayramı ilə əlaqədar yanğın təhlükəsizliyi qaydalarına dair Fövqəladə Hallar Nazirliyi əhaliyə müraciət edib

Kəngərli rayonunun yaradılmasının 20 illiyinə həsr olunan virtual sərgi təqdim edilib

Bakının abad məhəllələrində Novruz şənlikləri davam edir

Hərbi Prokurorluq işçiləri Müdafiə Nazirliyinin yüksəkrütbəli vəzifəli şəxsləri ilə birgə Novruz bayramı ərəfəsində hərbi hissələrdə olublar

® Monteneqronun sabiq prezidenti Milo Cukanoviç “Azərbaycanın dostu” qızıl ordeni ilə təltif olunub

Dünya Bankı Misirə 6 milyard dollar yardım edəcək

Baş Dövlət Yol Polisi İdarəsi qeyri-iş günlərində səfərə hazırlaşan sürücülərə müraciət edib

Aİ Şurası Ukraynaya yeni yardım fondunu təsdiqləyib

Folklorşünas alim: Torpaq çərşənbəsi insanın təbiətlə həmrəy olması bayramıdır

Türkiyədə fəlakət zonasındakı sakinlər hər ay 15 min evlə təmin ediləcək

DİN: Martın 19-da ölkə üzrə 40 cinayətin açılması təmin olunub

Ölkənin əksər bölgələrinə yağış, dağlıq rayonlara qar yağıb

Dünya birjalarında neft ucuzlaşıb

Zabrat qəsəbəsindəki marketdə baş verən yanğın söndürülüb

Naxçıvanın kəndlərinin içməli su təminatı yaxşılaşdırılır

MDU-da tərəfdaş universitetlərlə birlikdə Çanaqqala Zəfərinin ildönümü qeyd edilib

Azərbaycan nefti bahalaşıb

Azərbaycanın Birinci vitse-prezidenti Mehriban Əliyeva İlaxır çərşənbə ilə bağlı paylaşım edib

® GL 2023-cü ildə neft hasilatı artımına nail olub

Sabahdan Azərbaycanda 7 günlük Novruz tətili başlayır

Bakının bəzi yollarında sıxlıq müşahidə olunur SİYAHI

Mövcud hava şəraiti ilə bağlı sürücülərə müraciət edilib

Ukraynanın Krivoy-Roq şəhərində Novruz bayramı ilə bağlı konsert təşkil edilib

Saatlıda narkokuryerlik edən şəxs saxlanılıb

Hüquq müdafiəçisi: Azərbaycan NATO-nun uzunmüddətli tərəfdaşıdır

Türkiyə tədqiqatçıları stressin beyində “zamanın qavranılmasını” pozduğunu müəyyənləşdiriblər

Daşkəsəndə narkotik vasitələr satan şəxs saxlanılıb

Avstraliya məhkəməsi “Uber”i böyük məbləğdə təzminat ödəməyə məcbur edib

Yanlış ayaqqabı uşağın sağlamlığına zərər verə bilər - Mütəxəssis rəyi

Anaklia limanının dəniz infrastrukturunun tikintisi üçün beynəlxalq tender elan edilib

Süni intellekt və lazer əsaslı sensorla mədədəki xəstəliklər müəyyən ediləcək

Braziliyada hiss edilən temperatur 62 dərəcə Selsini keçib

Yaponiyada yaşlı insanlar əməyə cəlb edilir

İraq neft ixracını azaldacaq

Ümumdünya Buxara Yəhudiləri Konqresinin nümayəndə heyəti Qırmızı qəsəbəyə səfər edib

Budapeştdə biznes forumda Azərbaycandakı investisiya imkanlarından danışılıb

Gürcüstanın Təhsil və Elm Nazirliyinin Marneuli İctimai Kollecində təntənəli Novruz şənliyi keçirilib

Azərbaycanın Qırğızıstandakı səfirliyində Novruz bayramı qeyd edilib

Bu gün Torpaq çərşənbəsidir

Şabranda minik avtomobilləri toqquşub, yaralananlar var

“Robotexnika Klubu”nun üzvləri Türkiyədə keçiriləcək “Texnofest”ə layihə təqdim ediblər

Kəngərli rayonunun yaradılmasının 20 illiyi qeyd olunub

Türkiyə və Rusiya prezidentləri arasında telefon danışığı olub

Dövlət Komitəsində Yaponiyada yaşayan azərbaycanlı pianoçu ilə görüş olub

Amur vilayətindəki filiz mədənində qəza baş verib, dağıntılar altında qalanlar var

Media əməkdaşları arasında atıcılıq yarışının qalibləri bəlli olub

Türkiyə Prezidenti: Bu yay İraq sərhədimizin təhlükəsizliyini tam təmin edəcəyik

Naxçıvan ŞİH: Möminə Xatun türbəsinin ətrafındakı tikili ilə bağlı yayılanlar həqiqəti əks etdirmir

Azərbaycanın güləş millisi “Çempionlar” turnirini 10 medalla başa vurub

YAP Səbail rayon təşkilatında Novruz bayramı qeyd edilib

Nigeriyada daha yüz adam oğurlanıb

Azərbaycan-İraq əlaqələrinin inkişaf perspektivləri müzakirə olunub

Bakı Ali Neft Məktəbində “Huawei” şirkətinin laboratoriyası fəaliyyətə başlayıb

Nazirlik: Hərbi hissələrdə bayram tədbirləri qapalı şəraitdə keçirilir

Azərbaycan atıcıları Almaniyada qızıl medal qazanıblar

Bakı Dövlət Universitetində Novruz şənliyi

Yens Stoltenberq: NATO ilə Azərbaycan arasında əməkdaşlıq üçün yeni çərçivə sənədinin razılaşdırılması üzərində iş aparırıq VİDEO

Beynəlxalq mətbuat Azərbaycan Prezidentinin NATO-nun Baş katibi ilə görüşündən yazır

“Ailəm könüllüləri” proqramının könüllüləri mükafatlandırılıb

Nobel sülh mükafatı laureatı Məhəmməd Yunus BAMF-da olub

Azərbaycan icması Böyük Britaniya Parlamentinə etiraz məktubu göndərib

Müdafiə naziri Novruz bayramı münasibətilə Azərbaycan Ordusunun şəxsi heyətini təbrik edib

Unudulmaz bəstəkar Şəfiqə Axundovanın 100 illik yubileyi qeyd olunub

Hikmət Hacıyev: Azərbaycan ilə Çin arasında ənənəvi dostluq və tərəfdaşlıq münasibətləri var VİDEO

Xüsusi təyinatlı təhsil müəssisələrində Çanaqqala zəfərinin 109-cu ildönümü qeyd edilib VİDEO

Ağdamda Bahar bayramı şənliyi keçirilib

Bakının Dəmir yolu vağzalında keçirilən oftalmoloji aksiya zamanı 120 nəfər müayinə olunub 

Monitorinq Mərkəzi Almaniyada “Avropada dilimizin bu günü və sabahı” adlı tədbir keçirib

M.F.Axundzadənin “Müsyö Jordan və dərviş Məstəli şah” əsəri İstanbulda səhnələşdiriləcək

Dövlət qulluğunda inzibati icraçı vəzifələr üzrə test imtahanına qeydiyyat elan edilib

Azərbaycan səfiri Çanaqqala Zəfərinin 109-cu ildönümü münasibətilə təşkil olunan tədbirdə iştirak edib

İsveçrənin ölkəmizdəki səfiri ilə COP29 ətrafında fikir mübadiləsi aparılıb

Avropa dövlətləri Şimal-Cənub Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizinin dəmir yolu hissəsinin işə salınmasında maraqlıdırlar

Milli Kitabxanada “Tale şairi: Məmməd İsmayıl” adlı kitabın təqdimat mərasimi olub

® “Beyin ölümü diaqnozunun təyininə multidisiplinar yanaşma” mövzusunda seminar keçiriləcək

Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2019-cu il 25 dekabr tarixli 503 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Dərman vasitələrinin farmakonəzarət Qaydası”nda dəyişiklik edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

Xocavəndlilər baharın gəlişini yüksək əhvali-ruhiyyə ilə qeyd edirlər

“Beynəlxalq Münasibətlərin Təhlili Mərkəzinin işçilərinin say həddinin təsdiq edilməsi və əməkhaqqı fondunun müəyyən edilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2019-cu il 15 iyul tarixli 309 nömrəli Qərarında dəyişiklik edilməsi barədə
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

QAÇQINKOM-un sədri Siyəzəndə vətəndaşların müraciətlərini dinləyib

Bakı Kitab Mərkəzi xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşaqlar üçün Novruz şənliyi təşkil edib

“İnternet informasiya ehtiyatı vasitəsilə elektron ticarəti həyata keçirən qeyri-rezidentin elektron qaydada vergi uçotuna alınması, yenidən uçota alınması və uçotdan çıxarılması Qaydası”nın təsdiq edilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2023-cü il 30 oktyabr tarixli 387 nömrəli Qərarında dəyişiklik edilməsi barədə
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

Daha bir neçə müntəzəm avtobus marşrutu müsabiqəyə çıxarılır

“Müntəzəm beynəlxalq, şəhərlərarası (rayonlararası) və şəhərdaxili (rayondaxili) sərnişin daşımalarının yerinə yetirilməsi ilə bağlı sifarişçinin keçirdiyi müsabiqədə iştiraka görə ödənişin məbləği”nin təsdiq edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

“Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 1998-ci il 21 avqust tarixli 175 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasında telekommunikasiya vasitələri və qurğularının sertifikatlaşdırılması Qaydaları”nda dəyişiklik edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

Beynəlxalq müsabiqədə qalib gələn tələbələrə diplomlar təqdim edilib

Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2021-ci il 10 sentyabr tarixli 256 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədindən buraxılış məntəqələrinin sayı və yerləşdiyi ərazilərin siyahısı”nda dəyişiklik edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

UNEC kollektivi bu il də Novruz bayramını ahıl sakinlərlə qeyd etdi

Hakim partiyaların fəal dialoqu Azərbaycan-Çin münasibətlərinin inkişafına böyük töhfələr verir

“Daşkəsən rayonunda kartofçuluq təsərrüfatının inkişafına dəstək” layihəsinin icrasına başlanılıb

Azərbaycanda “Elektron kommunikasiya haqqında” qanun layihəsi hazırlanır

Abşeronda Novruz bayramı böyük izdihamla qeyd olunub

MEK Özbəkistanda türkdilli xalqlara həsr edilmiş beynəlxalq konfransda təmsil olunub

“Həvəsləndirmə və Biznes mükafatları” müsabiqəsi barədə məlumatlandırma görüşü keçirilib

Şəhid övladı Novruz tonqalını alovlandırdı

COP29 və elmi-texniki tərəqqi

Özbəkistan istehsal etdiyi yaşıl enerjini Azərbaycan üzərindən ixrac edəcək

Abşeronda Çanaqqala Zəfərinin 109–cu ildönümü qeyd olunub

Yens Stoltenberqin Bakı səfəri NATO-Azərbaycan münasibətlərinə töhfə verəcək – AÇIQLAMA