Bakı, 28 iyul, AZƏRTAC

Bazar iqtisadiyyatı şəraitində sahibkarlıq subyekti üçün müsbət imic formalaşdırılması və istehlakçı rəğbətinin qazanılması həyati əhəmiyyətli məsələlərdəndir. Belə ki, istehsalçının perspektiv inkişafı məhz istehsal etdiyi malların böyük istehlakçı kütləsinin rəğbətini qazanmasından asılıdır. Hər hansı bir malın rəğbət qazanmasında isə onun keyfiyyəti ən önəmli amildir. Məhz istehsal etdiyi məhsulların keyfiyyətini daim yüksəldən istehsalçılar alıcıların rəğbətini qazanır və bu onların fəaliyyətində daha böyük uğurlar əldə etməsinə imkanlar yaradır.

İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Antiinhisar Siyasəti və İstehlakçıların Hüquqlarının Müdafiəsi Dövlət Xidmətindən AZƏRTAC-a bildiriblər ki, belə bir imicin formalaşdırılması üçün hər bir sahibkar malların istehsalı, qablaşdırılması, etiketlənməsi, daşınması, saxlanması və satışı mərhələlərində onların keyfiyyətinə və təhlükəsizliyinə olan texniki, sanitariya, ekoloji, baytarlıq və fitosanitar standartları, normaları və digər tələbləri təmin etməlidir. İstehsal müəssisələri müasir texnoloji avadanlıqlarla təchiz edilməli, ticarət obyektləri isə öz növbəsində malların lazımi şəraitdə saxlanmasını, satışa qoyulmasını və digər məsələləri sivil formada təmin etməlidir.

Məlum olduğu kimi, keyfiyyətli və təhlükəsiz mal istehsal edilməsi ilə bağlı qanunvericilikdə bir sıra tələblər mövcuddur. Belə ki, yeyinti məhsullarının standartların və digər normativ-texniki sənədlərin tələblərinə uyğunluğu müvafiq icra hakimiyyəti orqanları tərəfindən sertifikatlaşdırılmalıdır. Mövcud qanunvericiliyə görə ölkədə istehsal edilən və respublikaya idxal olunan yeyinti məhsullarını uyğunluq və gigiyenik sertifikatı, heyvan mənşəli məhsullar üçün baytarlıq şəhadətnaməsi, bitki mənşəli yeyinti məhsulları üçün isə fitosanitar sertifikatı müşayiət etməlidir. Dövlət gigiyena qeydiyyatına alınmamış, keyfiyyətinə və təhlükəsizliyinə dair daha əvvəl qeyd olunan sertifikatları, eləcə də malın mənşəyini təsdiq edən sənədləri olmayan, yararlılıq müddəti ötmüş malların qəbulu, saxlanması və satışı qadağandır.

Digər tərəfdən təcrübə göstərir ki, keyfiyyətli və təhlükəsiz məhsulun istehsalı, o cümlədən istehlakçı rəğbətinin qazanılması istehsal və emal müəssisələrində, yeyinti məhsullarının satışını həyata keçirən ticarət obyektlərində, ictimai iaşə müəssisələrində beynəlxalq qida təhlükəsizliyinin idarə edilməsi sistemləri kimi tanınan HACCP, İSO və s. sistemlərin tətbiqi ilə bilavasitə bağlıdır. Məhz bu sistemlərin tətbiqi sayəsində xammalın daxil olmasından hazır məhsulun istehlakçıya çatdırılmasına kimi olan bütün mərhələlərdə onların keyfiyyətinə və təhlükəsizliyinə effektiv nəzarəti həyata keçirmək mümkündür və bu istehlakçı inamının qazanılmasında əsas faktorlardandır.

Lakin keyfiyyətli malın istehsal olunması hələ onun istehlakçı rəğbəti qazanması demək deyil. Necə deyərlər hər marka bir məhsuldur, amma hər məhsul marka deyil. Yalnız istehsal etdiyiniz keyfiyyətli malın zövqlə qablaşdırılması, düzgün markalanması və s. kimi məsələlər təmin olunduqdan sonra nəyəsə ümid etmək olar.

İstehlakçının rəğbətini qazanmaq üçün istehsalçılar keyfiyyətli və təhlükəsiz mal istehsal etməklə yanaşı, mal haqqında istehlakçıya dolğun və düzgün məlumat verilməsini təmin etməli, malların saxlanması və daşınmasında qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydalara və tələblərə riayət etməli, qüsuru olan mal satıldıqda istehlakçının hüquqlarını təmin etməlidir. Qeyd olunan bu vacib şərtlərə əməl olunması üçün istehsalçı təbii ki, qanunvericiliklə müəyyənləşdirilmiş aşağıdakı tələblərə əməl etməyə borcludur.

Belə ki, istehsalçı istehsal etdiyi malın üzərində istehlakçını maraqlandıran məlumatları (adı və ünvanı, mənşəyi, tərkibi, istehsal tarixi, saxlanma şəraiti və müddəti, çəkisi, qida dəyərliliyi, təminat ohdəlikləri, malın işlədilməsi və təhlükəsiz istifadə qaydaları, malın hazırlanmasında istinad olunan normativ-texniki sənəd və s.) yerləşdirilməlidir. Bu məlumatların mal üzərində əks olunması alıcıda istehsalçının özünə əminliyi barədə rəy və həmin sahibkarın istehsal etdiyi mallara rəğbət yarada bilər.

Malların saxlanması və daşınmasında qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydalara və tələblərə riayət edilməsi də onların keyfiyyətinin və təhlükəsizliyinin təmin olunması, eyni zamanda istehlakçı rəğbətinin qazanılması baxımından vacib amillərdən sayılır. Bu sahədəki öhdəliklərin yerinə yetirilməsi üçün istehsalçılar məhsulların anbarda saxlanma qaydalarına və temperatur rejiminə düzgün əməl etməklə çeşidlər üzrə və partiya nömrələri nəzərə alınaraq yığılmasını təmin etməlidir. Qabı xarab olmuş, cırılmış, istehsal tarixi, partiya nömrəsi yazılmayan, etiketsiz məhsullar realizə ediləcək məhsullarla bir yerdə saxlanmamalıdır. Hər bir istehsalçı məhsullarını ticarət obyektlərinə müvafiq temperatur rejimini tənzimləyən zəruri avadanlıqlarla təchiz olunmuş avtonəqliyyat vasitələrində daşınmasını təmin etməlidir. Həmçinin, mallar anbardan alıcılara buraxılarkən onların düzgün qablaşdırıldığına və etiketləndiyinə, yeyinti məhsullarında üzərində saxlanma və yararlılıq müddətlərinin göstərilib-göstərilmədiyinə və ya saxlanma və yararlılıq müddətlərinin ötmədiyinə diqqət etmək vacibdir.

İstehlakçı rəğbətini qazanmaq üçün həmçinin ticarət obyektlərinin üzərinə də bir sıra vəzifələr düşür. Ticarət obyektləri müştəri məmnuniyyətini təmin etmək üçün obyekti zəruri olan cihaz və avadanlıqlarla təchiz edilməli, malların saxlanması, daşınması və satışa qoyulması tələblərinə əməl edilməli, qüsuru olan mal satıldıqda istehlakçının hüquqları təmin edilməlidir.

Bir məqamı da unutmaq olmaz ki, bu kimi tələblərin pozulması halları ilə rastlaşan istehlakçılar öz narazılıqlarını heç də həmişə açıq şəkildə bildirmirlər. Lakin, bu kimi narazılıqlar sahibkarın biznesini məhv edə bilər. Əgər sahibkar müştərilərinin narazılıqlarını eşitməyi öyrənsə, problemlər əmələ gəldikdə onları vaxtında və effektli şəkildə dəf edə bilsə bu onun biznesinin inkişafı və potensial imkanlarını daha da genişləndirə bilər. Bəlkə də çoxları istehlakçı rəğbətinin qazanılmasında davranışın əhəmiyyətli amil olmasını qəbul etmir. Ancaq əminliklə demək olar ki, adi bir satıcının davranışı və punktuallığı uğurun vacib elementi ola bilər. Unutmayın ki, ilk baxışdan istehlakçıların çoxu istehsalçının təklif etdiyi malın keyfiyyətli olub-olması barədə qəti qərara gələ bilmirlər.

İstehlakçı öz seçimini edərkən hər hansı mala (xidmətə) üstünlük verməsi malın keyfiyyəti ilə yanaşı, malın təqdim edilməsindən, satıcı tərəfindən tam və düzgün məlumat verilməsindən, bu malın istifadəsi zamanı satıcı və istehsalçı tərəfindən götürülən öhdəliklər barədə dürüst informasiyanın çatdırılmasından, problemlər yarandığı təqdirdə həmin öhdəliklərin vaxtında və nəzarət qaydalarına əməl edilməklə yerinə yetirilməsindən, alıcı ilə satıcı arasında səmimi və etibarlı münasibətlərin yaranmasından asılıdır və bunlar həmin alıcının daimi müştəriyə çevrilməsinə ciddi təsir göstərən amillərdəndir və bazar iqtisadiyyatı şəraitində inkişafın əsas prinsiplərindən sayılır. Bir sözlə istehsalda tələblərə daimi əməl olunması və keyfiyyətin müntəzəm olaraq nəzarətdə saxlanması və yaxşılaşdırılması bu münasibətləri daha da möhkəmləndirə bilər.

Ona görə istehlakçı öz qərarlarında qiymətləndirə bildikləri şeylərə məsələn, satıcının nə dərəcədə nəzakətli olmasına əsaslanırlar. Sadalananlar onu göstərir ki, müştəri rəğbətini qazanmaq üçün həm də bu amilə xüsusi fikir vermək tələb olunur.