Göygöl, 30 avqust, Sabir Əliyev, AZƏRTAC

Dövlətimizin aqrar siyasətində əsas hədəf ölkə əhalisinin ərzaq təhlükəsizliyini təmin etməkdir. Ət və süd məhsullarına olan tələbatı daxili istehsal hesabına ödəmək üçün dövlət bu sahəyə sərmayə qoyuluşunu ildən-ilə artırır. Bu, xüsusilə ölkə başçısının “Kənd təsərrüfatı ili” elan etdiyi 2015-ci ildə daha geniş vüsət alıb. Aqrolizinq yolu ilə xarici ölkələrdən məhsuldarlığı ilə seçilən cins inəklərin alınıb respublikaya gətirilməsi və güzəştli şərtlərlə fermerlərə satılması dövlətin konkret qayğısı kimi yüksək qiymətləndirilir. Lakin mütəxəssislər xaricdən cins mal-qaranın gətirilməsinin müvəqqəti olduğunu qeyd edirlər. Onların fikrincə ölkəmizdə süni mayalama inkişaf etdikcə, bu proses tədricən aradan qalxacaq.

Azərbaycanda bu sahənin inkişafı və mövcud vəziyyəti öyrənmək məqsədilə AZƏRTAC-ın əməkdaşı Göygöl rayonundakı Respublika Süni Mayalama Mərkəzində olub. Görülən işlərlə əlaqədar mərkəzin direktoru Ramiq Abbasov deyib:

- Bilirik ki, respublikamızda heyvandarlığın cins tərkibinin yaxşılaşdırılması üçün süni mayalama tədbirlərinə başlamaq və onu genişləndirmək məqsədilə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev bir neçə sərəncam imzalayıb. Nazirlər Kabineti isə “Azərbaycan Respublikasında heyvandarlığın inkişaf etdirilməsinə dair əlavə tədbirlər haqqında” 2006-cı il 14 fevral tarixli qərar qəbul etdikdən sonra Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi tərəfindən Respublika Süni Mayalama Mərkəzi yaradılıb. Göygöl rayonunun ərazisində yerləşən Azərbaycan Elmi-Tədqiqat Heyvandarlıq İnstitutu nəzdində yaradılan mərkəz artıq 6 ildir ki, fəaliyyət göstərir. Türkiyə modelindən istifadə olunmaqla mərkəz üçün bina tikilərək istifadəyə verilib. İlk növbədə törədici heyvanların saxlandığı tövlə, törədici heyvanlardan toxum almaq üçün manej və hazır toxumu saxlamaq üçün bank yaradılıb. Mərkəzin laboratoriyası üçün Fransadan ən müasir avadanlıqlar gətirilib. Rusiyadan, Almaniyadan və Avstriyadan 21 baş törədici buğa, 6 baş isə damazlıq düyə alınıb. Qeyd edim ki, hazırda həmin düyələrin sayı 35 başa çatdırılıb.

Heyvanların yem bazası da yaradılib. 2007-2010-cu illərdə mərkəzin nəzdində süni mayalama texnikləri hazırlayan kurslar təşkil edilib və bu kurslarda 425 nəfər süni mayalama texniki hazırlanıb. Onların hər biri ilə müqavilələr bağlanıb ki, həmin müqaviləyə əsasən fəaliyyətə başladıqları birinci ildə onların hər birinə əmək haqqı, daimi istifadə etmək üçün süni mayalama avadanlığı, 168 doza heyvan toxumu, 224 litr maye azot verilib. Bundan başqa, mərkəz rayonlara maye azot və heyvan toxumu daşımaq üçün avtomaşınla da təchiz olunub. Bu avtomaşın vasitəsilə məhsullar qəsəbə və kəndlərdə fəaliyyət göstərən süni mayalama texniklərinə çatdırılır.

Hazırda mərkəzdə 33 nəfər çalışır. Onların köməyi ilə burada heyvanlardan toxum alınır, duruldulur və qablaşdırıldıqdan sonra bankda saxlanılır. Yerlərdə heyvanların süni mayalanması işini təşkil etmək üçün zona baytarlıq laboratoriyaları, şəhər və rayon baytarlıq diaqnostik kabinetləri, kənd və qəsəbə baytarlıq məntəqələri nəzdində regional süni mayalama məntəqələri yaradılıb. Bir sözlə respublika ərazisində heyvanlar arasında süni mayalama aparmaq üçün mükəmməl bir sistem yaradılıb.

Doğrudur, ilk günlər bu yenilik heyvandarlar tərəfindən o qədər də müsbət qarşılanmırdı. İllər keçdikcə, insanlar onun müsbət tərəflərini gördülər və bu işə maraqları artdı. Təkcə bir neçə rəqəmi diqqətə çatdırmaq istəyirəm. Məsələn, 2014-cü ildə mərkəz tərəfindən 100 min baş düyə süni yolla mayalandırılıb ki, ondan da 72 min bala alınıb. 2015-ci ilin 7 ayında isə bu rəqəm 48 min baş olub. Göründüyü kimi, insanlar artıq yeni texnologiyaya inanırlar. Bu da o deməkdir ki, Azərbaycan yaxın illərdə nəinki daxili tələbatı tam ödəyəcək, eyni zamanda, xarici ölkələrə də heyvandarlıq məhsulları ixrac edəcək. Söz yox ki, bütün bunlar ölkə başçısının bu sahənin sürətlə inkişaf etdirilməsinə göstərdiyi diqqət və qayğının nəticəsidir. Hazırda mərkəz üçün ən müasir binanın inşası sürətlə davam etdirilir. İkimərtəbəli binada bütün lazımi şərait nəzərə alınıb. Əlbəttə, biz göstərilən etimadı doğrultmaq üçün yeni axtarışlar aparacaq, ölkəmizdə heyvandarlığın intensiv inkişafı üçün əlimizdən gələni əsirgəməyəcəyik.