SİYASƏT
Milli Məclisdə insan alverinə qarşı mübarizə üzrə milli əlaqələndiricinin illik məlumatı dinlənilib
Bakı, 29 aprel, AZƏRTAC
Aprelin 29-da Milli Məclisin növbəti plenar iclası keçirilib.
AZƏRTAC xəbər verir ki, iclası açan Milli Məclisin sədri Oqtay Əsədov gündəliyi elan edib.
Sonra cari məsələlər müzakirə olunub. Deputatlar cəbhədəki son vəziyyətlə bağlı fikirlərini bildiriblər.
Milli Məclis sədrinin müavini Bahar Muradova deyib ki, Azərbaycan heç kimə sübut etməli deyil bizim nəyə haqqımız var və ya yoxdur. Bunu ancaq beynəlxalq hüquq müəyyən edir. Hər bir ölkənin vəzifə və öhdəlikləri olduğunu deyən Bahar Muradova qeyd edib ki, dövlətin iqtidarının ilk öhdəliyi xalqın təhlükəsizliyini təmin etməkdir. Bu gün Azərbaycan öz vəzifələrini və öhdəliklərini çox gözəl bilir və zamanında bu addımları tarazlaşdırılmış şəkildə atır. Təkcə ölkədə deyil, eləcə də beynəlxalq aləmdə reallıqlar, münasibətlər, yanaşmalar dəyişməkdədir. Bəzi hallarda onun ifadə, təzahür forması bizi qane etməsə də, şüurlarda, düşüncələrdə, yanaşmalarda bu dəyişikliyi hiss etməkdəyik. Bunu bizə iştirak etdiyimiz beynəlxalq təşkilatlarda insanlar deyir. Xalqın özünə qayıtmış inamı, gücü əsas məsələdir. Belə olan halda, qarşıya qoyulan hədəflərə daha asan çatılır. Cəbhədə baş verən son hadisələr zamanı bunu açıq şəkildə görmək olar. Bu, təbii ki, orduya, dövlətə olan inamdır.
Milli Məclis sədrinin müavini qeyd edib ki, Azərbaycandan beynəlxalq təşkilatlara edilən çağırışların ruhu fərqli olmalıdır: “Biz bu gün dünyada əmin-amanlığın, sülhün ədalətli şəkildə təmin olunmasının tərəfdarıyıq. Təbii ki, bunun içərisində Azərbaycanın milli maraqları da var. Biz bu sahədə olan fəaliyyətimizi daha da genişləndirməliyik. Bu məsələdə mətbuatın da üzərinə ciddi vəzifə düşür. Azərbaycan Ordusu, hərbi sursatı ilə bağlı məlumatları və digər xəbərləri yalnız Müdafiə Nazirliyinin rəsmi mövqeyinə istinadən vermək lazımdır”.
Daha sonra insan alverinə qarşı mübarizə üzrə milli əlaqələndiricinin illik məlumatı dinlənilib.
Milli əlaqələndirici, daxili işlər nazirinin birinci müavini, polis general-leytenantı Vilayət Eyvazov bildirib ki, son illər dünyada baş verən iqtisadi böhranın dərinləşməsi, münaqişələrin, silahlı qarşıdurmaların davam etməsi və yeni qarşıdurma ocaqlarının yaranması idarə olunmayan miqrant axınının humanitar faciə həddinə çatmasına səbəb olub. Bütün bunlar, eyni zamanda, insan alverinin miqyasının xeyli dərəcədə genişlənməsinə gətirib çıxarıb. BMT-nın hesabatına əsasən ötən il təxminən 21 milyon nəfər müasir köləliyin qurbanı olub. Bu növ cinayətlərin strukturunda qadınların cinsi istismar məqsədilə alğı-satqısı daha çox nəzərə çarpmaqla xüsusi çəkisi 53 faiz təşkil edib. Məcburi əmək hallarının sayı da təqribən 40 faiz artıb.
İnsan alverinə qarşı mübarizədə mütərəqqi və məqsədyönlü siyasət reallaşdırılan Azərbaycanda müvafiq proqram vəzifələrinin icrası 2015-ci ildə də davam edib. "Azərbaycan Respublikasının insan alverinə qarşı mübarizə üzrə Milli Fəaliyyət Planı (2014-2018-ci illər)"nı rəhbər tutaraq qanunvericiliyin təkmilləşdirilməsi, profilaktik işin gücləndirilməsi, cinayət təqibinin həyata keçirilməsi, qurbanların reabilitasiyası, inteqrasiyası, müdafiəsi, fəaliyyətin əlaqələndirilməsi, beynəlxalq əməkdaşlığın inkişaf etdirilməsi və maarifləndirmə işinin təşkili ilə əlaqədar zəruri tədbirlər görülüb.
Azərbaycanın insan alverinə qarşı mübarizə haqqında Avropa Şurası Konvensiyasından irəli gələn öhdəliklərinin yerinə yetirilməsi məqsədilə qanunvericiliyin təkmilləşdirilməsi təmin edilib. Konkret olaraq Nazirlər Kabinetinin qərarları ilə təsdiq edilmiş beş hüquqi akta qurbanlara yardım üçün ayrılan vəsaitin idarə olunmasında və xərclənməsində şəffaflığın təmini, qurbanlar üçün xüsusi müəssisələrin fəaliyyətinin təşkilinə qeyri-hökumət təşkilatlarının cəlb edilməsi və əməkçi miqrantların müdafiə tədbirləri ilə əhatə olunması məsələlərini təmin edən yeni normalar əlavə olunub. Cinayət, Cinayət-Prosessual, İnzibati Xətalar, Əmək və Miqrasiya məcəllələrinə, bütövlükdə yeddi qanunvericilik aktına dəyişiklik edilməsi ilə bağlı qanun layihələri hazırlanıb hökumətə təqdim edilib.
Bakı şəhəri və respublikanın bölgələri üzrə 58 təhsil müəssisəsində müəllim və tələbələr, 53 şəhər və rayonda isə hüquq mühafizə və yerli icra hakimiyyəti orqanlarının tibb, təhsil, uşaq və gənclər, sosial müdafiə qurumlarının və məşğulluq mərkəzlərinin işçiləri, sahibkarlar və kütləvi informasiya vasitələrinin nümayəndələri ilə görüşlər keçirilib.
Paytaxtın və respublikanın ayrı-ayrı rayonlarında yerləşən tikinti sahələrində, istehsal müəssisələrində keçirilmiş tədbirlərlə 8 əmək məcburi cinayət müəyyən olunub. Dövlət Miqrasiya Xidməti tərəfindən aparılan yoxlamalarla əcnəbilərin və vətəndaşlığı olmayan şəxslərin işə götürülməsi qaydalarının pozulması ilə əlaqədar 159 inzibati xəta aşkarlanıb, əmək qanunvericiliyinin tələblərini pozan 1169 əcnəbi və vətəndaşlığı olmayan şəxs məsuliyyətə cəlb olunub. Ərazi polis orqanları tərəfindən keçirilən reydlər zamanı təkcə ötən il küçə həyatına məruz qalan, o cümlədən dilənçilik edən 450 azyaşlı müəyyən olunub. Müvafiq yoxlamalar zamanı həmin uşaqların insan alverinin və məcburi əməyin qurbanı olmadığı qeyd edilib. Bununla belə, uşaqlara qayğı, yardımların göstərilməsi, sosial problemlərinin həlli ilə əlaqədar yerli icra hakimiyyətləri yanında fəaliyyət göstərən komissiyalara, qəyyumluq və himayədarlıq strukturlarına baxılması üçün 272 material göndərilib. Eləcə də övladlarını pis əməllərə cəlb edən 200-dən artıq valideyn barəsində inzibati məsuliyyət tədbirləri görülüb. Baxımsız və müxtəlif səbəblərdən ailə və pedaqoji təsir vasitələrindən kənarda qalan 120 uşağa və onların valideynlərinə uşaq hüquqları klinikasında, Uşaq və Gənclərin Sosial Reabilitasiya Mərkəzində hüquqi, psixoloji və digər yardımlar göstərilib.
Həyata keçirilən profilaktik tədbirlər nəticəsində 2014-cü illə müqayisədə hesabat dövründə 22 faiz çox və ya 108 insan alveri, 8 məcburi əmək, həmçinin insan alveri məqsədilə qanunsuz hərəkətlərə dair 11 fakt aşkarlanıb. Bu əməllərə görə 38 şəxs cinayət məsuliyyətinə cəlb edilib. İnsan alveri ilə məşğul olan 13 cinayətkar qrup və 1 mütəşəkkil dəstə zərərsizləşdirilib.
Qeyd edilib ki, müvafiq cinayətlərdə təqsirləndirilərək axtarışa verilən 27 şəxsdən 9-u tutularaq istintaq və məhkəmə orqanlarına təhvil verilib. Müəyyənləşən 63 qurbandan 38-i Türkiyəyə, 8-i Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinə, 3-ü Rusiyaya aparılıb, 14 nəfər, o cümlədən 7 əcnəbi ölkə daxilində istismara məruz qalıb. Qurbanlardan 51-i sığınacağa yerləşdirilərək hər birinə zəruri yardımlar edilib və təhlükəsizliyi təmin olunub. Bütövlükdə 63 qurbana birdəfəlik müavinət verilib, 42-nə İnsan Alveri Qurbanlarına Kömək Fondu tərəfindən maddi yardım göstərilib, 22-si işlə təmin edilib, 31-i peşə kurslarına göndərilib.
Həyata keçirilən profilaktik tədbirlərlə 31 qurban ailəsinə qayıdıb, sosial xidmətlə əhatə olunması üçün 51 qurban qeyri-hökumət təşkilatlarına istiqamətləndirilib. 56 qurbana hüquqi və psixoloji yardım, həmçinin 16 qurbana tibbi xidmət göstərilib. 13-ü şəxsiyyəti təsdiq edən sənədlərlə təmin olunub. Qurbanların himayəsində olan 29 azyaşlı uşaq müxtəlif təhsil proqramlarına cəlb edilib, 2 uşağın atalığı müəyyən edilərək alimentlə təmin olunmasında, 11 uşağa doğum şəhadətnaməsinin alınmasında kömək göstərilib, 7-si müvəqqəti sığınacağa yerləşdirilib.
Bildirilib ki, hesabat ili ərzində "Qaynar xətt" telefon xidmətinə daxil olan 13 mindən çox müraciət araşdırılıb və hər biri üzrə qanunla müəyyən edilən tədbirlər görülüb.
Diqqətə çatdırılıb ki, ümumən ölkəmizdə insan alverinin bütün formalarının aradan qaldırılması istiqamətində ən yüksək səviyyədə siyasi iradə mövcuddur. Bu da həm Milli Fəaliyyət Planından irəli gələn tədbirlərin, həm də beynəlxalq təşkilatların tövsiyələrinin məqsədyönlü şəkildə yerinə yetirilməsinə təminat verir.
Müzakirələrdən sonra milli əlaqələndiricinin hesabatı qəbul edilib.
"Uşaq hüquqları haqqında" Qanunda dəyişiklik edilməsi barədə qanun layihəsinə əsasən sənədin 15-ci maddəsinə "Uşaqların sağlamlığına və inkişafına ziyan vuran informasiyadan onların qorunması müvafiq qanunla tənzimlənir" cümləsi əlavə edilir. Dəyişiklik uşaqların sağlamlığına və inkişafına ziyan vuran informasiyadan onların qorunmasının müvafiq qanunla tənzimlənməsini nəzərdə tutur.
"Telekommunikasiya haqqında" Qanunda dəyişiklik edilməsi barədə" qanun layihəsində dəyişikliyə əsasən, "33.1.3-1. abunəçinin müraciəti əsasında uşaqların sağlamlığına və inkişafına ziyan vuran informasiyadan qorunması üçün internet informasiya ehtiyatlarından təhlükəsiz istifadə imkanlarını təmin etmək", "34.1.2-1. uşaqların sağlamlığına və inkişafına ziyan vuran informasiyadan qorunması üçün tədbirlər görülməsini tələb etmək", "40.3.7-1. Bu Qanunun 33.1.3-1.-ci maddəsində göstərilmiş vəzifənin həyata keçirilməsi üçün abunəçinin razılığı (etirazı)" cümlələri əlavə edilir.
Dəyişikliklər telekommunikasiya operatorlarının uşaqların sağlamlığına və inkişafına ziyan vuran informasiyadan qorunması üçün internet informasiya ehtiyatlarından təhlükəsiz istifadə imkanlarını təmin etmək vəzifəsini, eləcə də telekommunikasiya istifadəçilərinin bu cür informasiyadan qorunması məqsədilə müvafiq tədbirlər görülməsini telekommunikasiya operatorlarından tələb etmək hüququnu nəzərdə tutur.
İclasda "Kütləvi informasiya vasitələri haqqında" Qanuna dəyişikliklər edilməsi barədə qanun layihəsi də müzakirə edilib. Nəzərdə tutulan dəyişikliyə əsasən, qanunun 11-ci maddəsinə təklif olunan əlavə bəndə görə, Azərbaycan Respublikasının Cinayət-Prosessual Məcəlləsində nəzərdə tutulmuş qaydada tərtib edilən və "İnformasiya əldə etmək haqqında" Qanuna uyğun olaraq sənədləşdirilmiş informasiya hesab edilən cinayət təqibi üzrə icraat materiallarının surətlərini olduğu kimi yaymağa yol verilməyəcək.
Bildirib ki, maddənin 4-cü bəndi də dəyişdiriləcək. Yeni redaksiyada qeyd olunur ki, yetkinlik yaşına çatmayan şübhəli, təqsirləndirilən və ya zərər çəkmiş şəxslərin şəxsiyyəti barədə hər hansı məlumatların həmin şəxslərin və onların qanuni nümayəndələrinin razılığı olmadan yaymasına yol verilmir. Bəndin hazırda qüvvədə olan variantında isə yalnız cinayət etməkdə təqsirləndirilən yetkinlik yaşına çatmayanların və ya qanuni nümayəndələrinin razılığı olmadan onların şəxsiyyəti barədə hər hansı məlumatın yayılmasına yol verilmir. Qeyd edilib ki, bu dəyişiklik qanunvericiliyin uyğunlaşdırılması məqsədini daşıyır.
"Polis haqqında" Qanunda dəyişikliklər edilməsi barədə qanun layihəsinə əsasən sənədin 23-cü maddəsinin I hissəsinin 3-cü bəndində "əsaslarını" sözü "səbəbini, şübhənin mahiyyətini" sözləri ilə əvəz ediləcək. Həmin bəndə "hüquqlarını" sözündən sonra "ona aydın olan dildə" sözləri əlavə olunacaq.
Dəyişikliklər "Polis haqqında" Qanunu Azərbaycan Respublikasının Cinayət-Prosessual Məcəlləsində dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikasının 2015-cı il 20 oktyabr tarixli Qanununa uyğunlaşdırmaq məqsədilə təklif edilir.
Azərbaycan Respublikasının Cinayət-Prosessual Məcəlləsində dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikasının 2015-cı il 20 oktyabr tarixli Qanununa uyğunlaşdırmaq məqsədilə hazırlanmış "Cinayət işlərinə dair hüquqi yardım haqqında" Qanunda dəyişikliklər edilməsi, "Cinayət törətmiş şəxslərin verilməsi (ekstradisiya) haqqında" Qanunda dəyişikliklər edilməsi barədə qanunun layihələri də müzakirə edilib.
Müzakirələrdən sonra qanun layihələri səsə qoyularaq qəbul olunub.