REGİONLAR
Mütəxəssis: Pambıqçılığın inkişaf strukturu klasterlər əsasında qurulmalıdır
Bakı, 23 yanvar, AZƏRTAC
Ölkəmizdə pambıqçılığın inkişaf strukturunun klasterlər əsasında qurulması öz həllini tapmalıdır. Bu baxımdan müştərək sənaye sahələri - emal, əyiricilik, toxuculuq və tikiş müəssisələri yaradıla bilər.
Bu fikirləri AZƏRTAC-a müsahibəsində Bitki Mühafizə və Texniki Bitkilər Elmi Tədqiqat İnstitutunun direktor müavini, professor Həsənəli Aslanov deyib.
Klasterlərin yaradılmasının vacibliyinə diqqət çəkən professor qeyd edib ki, pambıq respublikamızda son məhsula qədər emal olunmalıdır. Xaricə xammal deyil, hazır məhsul satılmalıdır. Bunun üçün imkanlar da var. Əgər belə struktur formalaşarsa, respublika büdcəsinə pambıqçılıqdan milyardlarla manat vəsait daxil olar.
Ötən il 52 min hektar sahədə pambıq əkilmişdi. Bu il isə iki dəfədən çox - 120 min hektarda pambıq əkini planlaşdırılır. Bu barədə danışan Həsənəli Aslanov bildirib ki, son 20 ildə respublikamızda yüksək potensiallı, xəstəliyə davamlı, tez yetişən pambıq sortları yaradılıb. Məhsuldarlıq potensialı 50-55 sentner/hektar olan 8 yeni pambıq sortu (“AzNİXİ-195”, “Gəncə-2”, “Gəncə-8”, “Gəncə-78”, “Gəncə-80”, “Gəncə-103”, “Gəncə-110”, “Gəncə-114”, “Gəncə-160”) rayonlaşdırılıb və bu sortların ilkin toxumçuluq işləri qurulub. Rayonlaşma ərəfəsində həmin sortların Mil, Muğan və Mərkəzi Aran rayonlarının fermer təsərrüfatlarındakı sınaq əkinlərindən hektardan 45-55 sentner məhsul götürülüb. Hazırda pambıqçılıq rayonlarında eyni sortlardan normal aqrotexniki şəraitdə hektardan 40-45 sentner məhsul yığılır. Dövlət Sort Sınaq Komissiyasında hazırda 15-dən çox belə sort var. Buna görə də ölkəmizdə pambıq əkini zamanı yerli sortlara üstünlük verilməlidir.
Bu istiqamətdə toxumçuluq təsərrüfatlarının yaradılmasının önəminə diqqət çəkən institutun direktor müavini deyib: “Bu gün elit toxumçuluq təsərrüfatları, birinci, ikinci reproduksiyalı toxumluq pambıq istehsal edən təsərrüfatlar yaranmalıdır. Hazırda kiçik kəndli-fermer təsərrüfatlarında suya, yanacağa qənaət etməklə yüksək pambıq yetişdirilməsinə imkan verən mütərəqqi becərmə texnologiyaları, torpaqların münbitliyinin qorunub saxlanması üçün qısa rotasiyalı (3 tarlalı) növbəli əkin sxemi işlənib hazırlanıb”.
Pambıqçılığın inkişafına dövlət tərəfindən lazımi diqqət və qayğı göstərildiyini vurğulayan H.Aslanov qeyd edib ki, yaxın gələcəkdə pambıq istehsalçılarının kooperasiyası, həmçinin pambıq emalı zavodları və pilot pambıqçılıq təsərrüfatları yaradılmalıdır. Eyni zamanda, irriqasiya sistemləri yenidən qurulmalı, torpaqların münbitliyini və məhsuldarlığını artırmaq üçün pambıq-yonca-taxıl növbəli əkin sisteminə keçilməli, aqrokimyəvi xidmətlərdən geniş istifadə edilməlidir.
Prezident İlham Əliyevin pambıqçılığın inkişafı ilə bağlı qarşıya qoyduğu vəzifələrdən danışan Həsənəli Aslanov qeyd edib ki, dövlətimizin başçısı bu il üçün nəzərdə tutulan planların Dövlət İnvestisiya Proqramında öz əksini tapacağını bildirib. Prezident İlham Əliyev Nazirlər Kabinetinin 2016-cı ilin sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına və qarşıda duran vəzifələrə həsr olunan iclasında bu barədə danışarkən deyib: “Biz bu il pambıq sahələrini yenə də artırmalıyıq. Əgər keçən il 51 min hektarda pambıq əkilibsə, bu il ən azı 120 min hektarda pambıq əkilməlidir. Yəni, bu, real rəqəmdir, bir qədər az, bir qədər çox ola bilər, amma biz işimizi təxminən bu rəqəmlər ətrafında qurmalıyıq”. Göründüyü kimi, dövlətimizin başçısı pambıqçılığın dirçəldilməsinə xüsusi diqqət ayırır.
“Azərbaycanda pambıqçılığın inkişafı insanların, xüsusilə kənd əhalisinin daimi işlə təmin olunmasında, heyvandarlığın yem bazasının möhkəmləndirilməsində də əhəmiyyətli rol oynaya bilər”, - deyə Həsənəli Aslanov vurğulayıb.