Bakı, 19 aprel (AZƏRTAC). Həyat mübarizədir. Lakin bu, heç də təbiət elmlərindən öyrəndiyimiz mübarizə deyil. Şüur və dilin imkanları ilə düşünmək, danışmaq qabiliyyəti olan insan öz ruhu, iradəsi, öz təbiəti ilə də mübarizə apara bilər. İndi nəinki dil, din və irqindən, həm də fiziki imkanları və sosial mənşəyindən asılı olmayaraq, insanın cəmiyyətdə mövqeyi bərabərdir. Bu səbəbdən həyatın hər bir sahəsində olduğu kimi, idmanda da ayrı-seçkilik qətiyyən yolverilməzdir.

İkinci dünya müharibəsindən sonra planetin genişlənən idman hərəkatında, xüsusilə olimpiya ideyalarının qələbə çaldığı dövrdə əlillərin də özünəməxsus yeri formalaşmağa başlamışdır.

Fiziki cəhətdən sağlam insanların həyatında bədən tərbiyəsi və idmanın rolu nə dərəcədə əhəmiyyətlidirsə, fiziki qüsurluların da sağlamlığının bərpasında və mənəvi reabilitasiyasında onun rolu ikiqat vacibdir. Təsadüfi deyildir ki, ikincilərin idman maraqları Beynəlxalq Paralimpiya Komitəsində birləşmişdir. Bu qurum onların bacarıq və qabiliyyətinin hüdudsuzluğunu, qəhrəmanlıqlarının bəzən sərhəd belə tanımadığını göstərir, insan iradəsinin hər şeyə qadir olduğunu əyani sübut edir. Hərəkatın əsasını isə 1948-ci ildə Böyük Britaniyanın Eylesberi şəhərində Stok Mandevil xəstəxanasının neyrocərrahı Lüdviq Qutman qoymuşdur. Həmin il o, Londonda keçirilən Olimpiya Oyunları ilə bərabər Əlillərin Beynəlxalq Oyunlarını təşkil etmişdir. Bu oyunlar rəmzi xarakter daşımış və 1960-cı ilədək onun yenidən keçirilməsinə təşəbbüs göstərilməmişdir. Nəhayət, 1960-ci ildə Roma Yay Olimpiya Oyunlarından bir neçə həftə sonra ilk Paralimpiya Oyunları keçirilmişdir. Həmin vaxtdan bu iki yarış qoşa addımlayır və idman qurğularının inşası və əsaslı təmiri zamanı əlillərin də maraqları nəzərə alınır. Bütün bunlar dünyada sosial bərabərliyin, insanlığın digər mənəvi dəyərlərinin də qələbə anı sayıla bilər.

Ölkəmizdə bu ideyalar məhz cəmiyyətdə sabitlik dövrünün qədəmləri ilə öz yerini tapmışdır. Müstəqilliyin ilk illərindəki hərc-mərclik, qarışıqlıq dövrünü geridə qoyan Azərbaycanda 90-cı illərin ikinci yarısından başlayaraq sosial rifah, tam hüquqlu cəmiyyət quruculuğunun ilk addımları atılmışdır. 1996-cı ilin əvvəlində yaradılan Milli Paralimpiya Komitəsi cəmiyyətin mənəvi dəstəyə ehtiyacı olan təbəqəsinin arzularının tərənnümçüsünə çevrilmişdir.

İdmanın inkişafında ən vacib prinsiplərdən biri güclü maddi-texniki bazanın olmasıdır. Çünki idman nəticələri, əsasən, yaradılan şəraitlə birbaşa bağlıdır. Ölkəmizdə paralimpiya hərəkatının yarandığı ilk gündən idmançıların şəraitinin yaxşılaşdırılması, onların hər cür qayğı ilə əhatə olunması istiqamətində böyük işlər görülməsinə baxmayaraq, onların vahid bir mərkəzinə də ehtiyac duyulurdu. Hələ 2000-ci ildə, paralimpiyaçılarımız ilk uğurlarını qazandıqdan sonra XI Sidney Yay Paralimpiya Oyunlarından qayıtmış idmançılarla görüşmüş dövlət başçısı Heydər Əliyev əlil idmançılar üçün xüsusi kompleksin tikintisi barədə qərar verdi.

Bu qurğunun inşası zəruri idi. Nəhayət, 2008-ci il avqustun 28-də Sumqayıtda Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin xətti ilə inşa edilmiş Paralimpiya İdman Kompleksi açılmışdır. MDB məkanında yeganə olan bu kompleksdə nəinki ölkədaxili, eyni zamanda, beynəlxalq səviyyəli təlim-məşq toplanışlarının təşkili, yarışların keçirilməsi də mümkündür. Bu isə qurğunun əhəmiyyətini göstərməklə yanaşı, ölkədə fiziki cəhətdən qüsurlu insanların idmanla məşğulluğuna, onların sosial rifahına yönəldilən diqqət və qayğının nümunəsidir. Kompleksin açılış mərasimində Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və xanımı Mehriban Əliyeva iştirakı etmişdilər. Bu, ölkədə idmana və ümumiyyətlə, Azərbaycanda əhalinin hər bir təbəqəsinə sosial ədalət prinsiplərinə əsaslanan münasibətin göstəricisi idi. Əlil idmançılar, onların məşqçiləri, eləcə də Paralimpiya Komitəsinin və ölkə idman ictimaiyyəti nümayəndələrinin də iştirakı ilə keçirilən açılış mərasimindən sonra Prezident İlham Əliyev “Azərbaycan dövləti sizin bu səylərinizi çox yüksək qiymətləndirir və qiymətləndirməlidir”, - demişdi. Dövlət başçısının xeyir-duası bu gün də paralimpiyaçıları yeni-yeni qələbələrə ruhlandırır: “Əminəm ki, siz bu idman mərkəzindən çox səmərəli şəkildə istifadə edəcək və öz hazırlıq səviyyənizi daha da yüksəkdə saxlayacaqsınız. Siz də öz həyatınızı idmana həsr etmisiniz. Sizin həyatınızda idman çox böyük yer tutur. Mən çox şadam ki, biz Azərbaycanda belə gözəl mərkəzin yaranmasına nail ola bilmişik”.

Ölkəmizdə paralimpiyaçılara dövlət tərəfindən göstərilən böyük diqqət və qayğı dünya ictimaiyyətinin də diqqətindədir. Təsadüfi deyil ki, 2010-cu ilin avqustunda ölkəmizdə səfərdə olmuş Beynəlxalq Korlar İdmanı Federasiyasının cüdo komitəsinin, Beynəlxalq Paralimpiya Cüdo Federasiyasının prezidenti Jan-Klod Priyer Azərbaycanda gördüklərinə heyranlığını belə ifadə etmişdi: “Azərbaycan idmançılarının bəxti gətirib. Ölkənizdə idmanın inkişafına böyük diqqət yetirilir. Dövlətin xüsusi diqqət və qayğısı idmançıları və məşqçiləri daha səylə çalışmağa, döyüş əzmi göstərməyə və yeni-yeni nailiyyətlərə imza atmağa ruhlandırır”.

“Citius, altius, fortius” – bu gün olimpiya devizi kimi tanıdığımız bu ifadə, əslində, insan sağlamlığının keşiyində dayanmış ilk idman növü olan atletikanın şüarıdır. Onun bugünkü ifadə tərzi belədir: “Güclü olmaq istəyirsənsə, qaç”. Elə buna görədir ki, atletikaya təsadüfən “idmanın kraliçası” deyilmir. Müstəqil Azərbaycanın ilk paralimpiya oyunlarında ən yaxşı nəticəni məhz atletimiz göstərmişdi. Bunadək yenicə qurulan Milli Paralimpiya Komitəsi Moskva marafonunda Aleksandr Antofinin iştirakını təmin etmişdi. Yüz iştirakçı arasında o, 12-ci yeri tutmuşdur. Onunla yanaşı, komandada Zair Abdullayev və İmam Hüseynov da yer almışdılar. Lakin Atlantada A.Antofiyə çıxış etmək icazəsi alındı. Antofi marafonda 5-yeri tutmuşdur.

Cari ildə Londonda keçiriləcək Yay Paralimpiya Oyunlarına 26 lisenziyanın qazanıldığını bildirən Milli Paralimpiya Komitəsinin icraçı direktoru Şaiq Həmidov aprelin sonundan iyunadək idmançılarımızın İngiltərədə təlim-məşq toplanışlarının keçiriləcəyini diqqətə çatdırmışdır. O demişdir: “İdmançılarımızın 2009-2012-ci illərdə iştirak etdikləri qitə və dünya çempionatlarında qazandıqları uğurlar və yüksək əyarlı medallar onların London Yay Paralimpiya Oyunlarında müvəffəqiyyətlə iştirak edəcəklərinə inamı artırır. 2008-ci ildə Pekində keçirilmiş Yay Paralimpiya Oyunlarında qızıl medal qazanmış cüdoçumuz İlham Zəkiyev və atletimiz Oloxan Musayev cari ildə təşkil olunacaq Paralimpiya Oyunlarına da lisenziya qazanmışlar. London Yay Paralimpiya Oyunlarında 5 qızıl medal qazanmağı qarşımıza hədəf qoymuşuq. Ölkəmizdə yaradılan idman infrastrukturu idmançıların beynəlxalq yarışlara rahat hazırlaşmasına və respublikamızda mötəbər yarışların keçirilməsinə imkan verir”.

Müstəqilliyin bərpasından sonra Azərbaycan paralimpiyaçıları 1996-cı ildə ilk dəfə X Atlanta Yay Paralimpiya oyunlarına qatılsalar da, mükafatçılar sırasına düşə bilməmişlər. İdmançılarımızın uğur səhifəsi XI Sidney Yay Paralimpiya Oyunlarından başlamışdır. 2000-ci ildə 3 idman növündə 7 idmançı ilə Paralimpiya Oyunlarında iştirak edən komandamız güllə atıcılığında kiçik çaplı tapançadan 50 metr məsafəyə sərbəst atəş açmada gümüş medal qazanaraq Azərbaycanı 122 ölkə arasında 60-cı etmişdir. Dörd il sonra Afinada keçirilən mötəbər yarışda isə komandamız 2 qızıl, 1 gümüş və 1 bürünc medal ilə Vətənə dönmüşdür. Cüdoçular arasında İlham Zəkiyev, atletikanın uzunluğa tullanma yarışlarında Oleq Panyutin qızıl medala sahib olmuşlar. Atletikanın üçtəkanla uzunluğa tullanma yarışlarında Zeynidin Bilalov gümüş medal əldə etmişdir. Qadınlar arasında pnevmatik tapançadan 10 metr məsafəyə güllə atıcılığı mübarizəsini Yelena Taranova bürünc medalla başa vurmuşdur. Beləliklə, respublikamız 135 ölkə arasında 46-cı yerdə olmuşdur.

Ölkəmizdə geniş vüsət alan Paralimpiya Hərəkatı özünü 2008-ci il Pekin Yay Paralimpiya Oyunlarında yaxşı tərəfdən göstərmişdir. Çinin paytaxtında 4 idman növündən 18 idmançımız medal uğrunda mübarizə aparmışdır. Bu mötəbər yarışda paralimpiyaçılarımız 2 qızıl, 3 gümüş və 5 bürünc medal qazanmışlar. Cüdoçular arasında İlham Zəkiyev qızıl medal qazanaraq, ikiqat paralimpiya çempionu olmuşdur. Ölkəmizin ikinci qızıl mükafatını atletikanın nüvəatma yarışlarında 19 yaşlı Oloxan Musayev əldə etmişdir. Atletlərimizdən üçtəkanla tullanma yarışlarında Zeynidin Bilalov, cüdoçulardan Tofiq Məmmədov və Kərim Sərdarov gümüş medallara sahib çıxmışlar. İki yüz metr məsafəyə qaçan Vüqar Mehdiyev, 400 metr məsafəyə qaçışda Rza Osmanov, uzunluğa tullanan Oleq Panyutin, üç təkanla tullanan Vladimir Zayets və cüdoçumuz Ramin İbrahimov bürünc medal qazanmışlar. Komandamız 146 ölkə arasında 38-ci olmuşdur.

Sadalanan bütün qələbələr bir mənbədən qaynaqlanır. Bu da əsası ümummilli lider Heydər Əliyev tərəfindən qoyulmuş idman siyasətinin və hazırda bu siyasətin Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilməsinin nəticəsidir. Bu qayğının qarşılığında idmançılarımız var gücləri ilə çalışmalı, mötəbər yarışlarda Azərbaycanın üçrəngli bayrağını qaldırmalı və himnimizi səsləndirməlidirlər.

Növbəti hədəf isə 2012-ci il London Yay Paralimpiya Oyunlarıdır. İnanırıq ki, bu dəfə də istək, zəhmət və mübarizə paralimpiyaçılarımızın qələbələrini təmin edəcəkdir.

Səxavət Quliyev

AZƏRTAC-ın müxbiri

AZƏRTAC