Bakı, 20 yanvar, Abdulla Suvar, AZƏRTAC

Tariximizin elə səhifələri var ki, illər, qərinələr, əsrlər ötsə də, heç vaxt unudulmur, nəsillərdən-nəsillərə ötürülür. Xalqımızın qan yaddaşına əbədi həkk olunan belə səhifələrdən biri də 1990-cı ilin 20 yanvarıdır...

Hər il olduğu kimi bu il də Bakı Metropoliteninin “20 Yanvar” stansiyasının üzərindəki 20 Yanvar dairəsində şəhidlərin xatirəsinə ucaldılmış abidə kompleksini ziyarətə gələnlərin ardı-arası kəsilmirdi. Ahıl da, cavan da, uşaq da bu abidəni ziyarət etməyi özünə borc bilirdi. Abidənin yaxınlığında səslənən kədərli musiqinin qəlb göynədən ahəngində 27 illik ayrılığın ağrı-acısı boy verirdi. Ziyarətçilərin baxışlarından başımıza gətirilən bu faciənin günahkarlarına lənətlər oxunurdu. Əllərində tər çiçəklər tutmuş adamların düşmənə nifrət dolu baxışlarında həm də qürur, mübarizlik özünü büruzə verirdi.

AZƏRTAC xəbər verir ki, Yasamal rayonunda fəaliyyət göstərən idarə və müəssisələrin kollektivləri, paytaxt ictimaiyyətinin nümayəndələri faciənin 27-ci ildönümü ilə əlaqədar 20 Yanvar meydanındakı abidə kompleksinin önünə əklil qoyub, gül düzüb, şəhidlərin xatirəsini ehtiramla yad ediblər.

Ziyarətə gələnlər arasında faciənin baş verdiyi anı gözləri ilə görən insanlar da az deyildi. Bakı şəhər sakini Kamil Məşədiyev 20 yanvar dairəsində baş verənləri yaxşı xatırlayır. Deyir ki, o müdhiş gecədə qətlə yetirilənlərin çoxu məhz burada düşmən gülləsinə tuş gəlib: “Yanvarın 19-da gecə bu əraziyə çoxlu insan yığılmışdı. Hava çox şaxtalı idi. Bir də gördük yuxarı tərəfdən tanklar insanlara doğru hərəkət edir. Respublika xəstəxanasının yanından insanlara atəş açmağa başladılar. Uşaq, cavan, ahıl demədən, hamıya atəş açırdılar. Ölən və yaralananların sayı çox idi. Biz onları sürüyə-sürüyə kənara çəkirdik. Rus əsgərləri heç kəsə rəhm etmirdilər. Olduqca dəhşətli bir mənzərə idi. Bunu təsəvvür etmək çox çətindir”.

20 Yanvar dairəsində şəhidlərin xatirəsinə ucaldılmış abidə kompleksini ziyarətə gələnlərin sırasında məktəblilər də vardı. Bakıda fəaliyyət göstərən Milli Qəhrəman Tofiq Hüseynov adına Xocalı şəhər 2 nömrəli tam orta məktəbin dördüncü sinif şagirdi Hüseyn İsmayılov deyir ki, dünən ilk dərsləri 20 Yanvar faciəsində xalqımızın başına gətirilən müsibətlərə həsr edilib. 20 Yanvar faciəsinin 27-ci ildönümü ilə bağlı məktəbdə tədbir də keçirilib. “Bizim torpaqlarımız işğal olunub. Tariximizi yaxşı öyrənməliyik, dost və düşmənlərimizi tanımalıyıq. Mən bunları öyrəndikcə düşünürəm ki, gərək mütləq hərbçi olam. Axı mənim atamın, babamın doğulub boya-başa çatdığı torpaqlar düşmən tapdağı altındadır. Ona görə də mütləq hərbi sirləri dərindən öyrənib torpaqlarımızı azad etməliyik. Biz qisasımızı düşməndən almalıyıq”, - deyə bu balaca məktəbli qürurla söyləyir.

20 Yanvar şəhidi Fuad Həsənovun anası Xanım Həsənova da o günləri acı kədər hissi ilə anır: “O gün oğlum Fuad bu ərazidə düşmən gülləsinə tuş gəldi. İllər ötsə də xalqımızın başına gətirilən bu faciəni unuda bilmirəm. XX əsrdə insanlığa qarşı törədilmiş qırğınların, zorakılığın ən dəhşətli səhifələrindən olan 20 Yanvar qətliamı xalqımızın qan yaddaşına əbədi həkk edilib. Ümummilli Liderin 1993-cü ildə siyasi hakimiyyətə qayıdışından sonra 20 Yanvar faciəsinin baş verməsinin səbəblərinin araşdırılması və onu törədənlərin məsuliyyətə cəlb olunması istiqamətində mühüm addımlar atıldı. Qanlı qırğının dünya ictimaiyyətinə çatdırılması istiqamətində mühüm işlər görüldü. Məhz Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə 20 Yanvar faciəsinə dövlət səviyyəsində siyasi-hüquqi qiymət verildi”.

Xanım Həsənova bildirir ki, 20 Yanvar faciəsi Azərbaycan xalqını qorxutmaq, torpaq, Qarabağ və azadlıq uğrunda mübarizə ruhunu məhv etmək məqsədi daşıyan mənfur planın tərkib hissəsi idi. 20 Yanvar sadəcə, ağrı və acı ilə xatırlanan gün deyil, eyni zamanda, şərəf günüdür.

Faciənin 27-ci ildönümü münasibətilə metronun “20 Yanvar” stansiyasında da bir dəqiqəlik sükut elan olunub. Stansiyada qərənfillərdən matəm kompozisiyası qurulub. Ölməz şəhidlərimizin mübarizə, mərdlik və Vətənə sevgi dolu ömür yollarını təcəssüm etdirən bu kompozisiya hər kəsi ayaq saxlamağa, faciə qurbanlarının xatirəsini anmağa səsləyirdi. Təsadüfi deyildi ki, metrodan istifadə edən insanlar bu kompozisiyanın qarşısında dayanır, şəhidlərin xatirəsinə hörmət və ehtiramlarını bildirirdilər.

Bu hadisələrin hər il xatırlanması və kütləvi tədbirlərlə qeyd olunması tam qətiyyətlə deməyə əsas verir ki, Vətən uğrunda canını fəda etmiş şəhidlərimizin xatirəsi Azərbaycan xalqının qəlbində əbədi yaşayacaqdır.