Şəki, 24 dekabr, Mustafa Dadaşov, AZƏRTAC

Şəkidə el sənətkarlarının ənənələrini davam etdirənlərdən biri də papaqçı Aqil Kərimovdur. O, 23 ildir ki, bu sənətlə məşğuldur, Şəkidə tanınan sənətkarlardandır. Aqil usta şəhərin M.F.Axundzadə prospektində, “Yuxarı Karvansaray” mehmanxana kompleksindəki dükanlardan birində yerləşən kiçik emalatxanasında ata-babalarından miras qalan bu qədim el sənətini böyük sevgi ilə yaşadır.

AZƏRTAC-ın müxbiri A.Kərimovla öz emalatxanasında görüşüb. Sənətkarın dediyinə görə, papaqçılıq onun ata-baba sənətidir. Babası İsmayıl kişi vaxtilə Qori seminariyasını bitirsə də, sonralar papaqçılıq sənəti ilə məşğul olmağa başlayıb. Şəkidə tanınan sənətkarlardan biri olub. Aqil usta sənətin sirlərini atası Qurbanəli kişidən öyrənib. Atası indi də bu sənətlə məşğuldur. Ata və oğul hazırda Şəkidə papaqçılıqla məşğul olan ən yaxşı sənətkarlar hesab olunurlar.

Ustanın bildirdiyinə görə, Azərbaycanda papaqçılıq sənətinin çox qədim tarixi var. Vaxtilə Azərbaycanda 650-yə yaxın papaqçı olub. Onların 250 nəfəri Şəkidə fəaliyyət göstərib. Papaqçılıq Şəkidə ən hörmətli sənət növlərindən sayılıb.

Papağın kişilik, qeyrət rəmzi olduğunu vurğulayan Aqil usta deyib ki, papaq həm də milli dəyərlərimizdən biridir, bu geyim növünə həmişə böyük hörmət-izzət olub. Qədim dövrlərdə kişinin başında papaq olması bir şərt idi. Məhkəmələrdə başında papağı olmayanları şahid saymırdılar.

Usta qeyd edir ki, yaxşı papaqçı olmaq üçün həyatını bu sənətə həsr etmək lazımdır. Papaqçılıq sənəti yarımçıqlıq sevmir.

Papağın hazırlanma texnologiyası barədə danışan Aqil usta deyib: “Ən yaxşı papaqlar əsasən “qaragül” cinsli quzuların dərisindən hazırlanır. Ölkəmizdə belə quzular olmadığından xammal üçün lazım olan dəriləri Özbəkistandan gətiririk. Əsas odur ki, quzunun dərisinin üzərindəki düyünlər açılmasın. Yoxsa elə dəridən papaq tikmək olmaz”. Onun sözlərinə görə, bu cür papaqlar tikmək o qədər də sərfəli deyil. Çünki bir papaq hazırlamaq üçün üç quzunun dərisi lazımdır. Ona görə də “qaragül” papaqların qiymətləri baha olur.

Papaqların qiymətləri ilə maraqlandıq. Həmsöhbətimiz bildirdi ki, qiymətlər materialdan asılı olaraq dəyişir. Süni dəridən olan papaqlar 25 manata satılır. Təbii dəridən hazırlanan papaqların qiymətləri isə 60 manatdan 350-400 manatadəkdir. Ən bahalı papaqlar gümüşü rəngdə olan əntiq dəridən hazırlanır. Milli papaqları (Şəkidə ona “daqqa” papaq da deyirlər) bir-iki günə tikib hazırlamaq mümkündür. Qulaqlı papaqlar isə bir həftəyə ərsəyə gəlir.

Bir çox tanınmış insanın ondan papaq aldığını deyən Aqil usta qeyd edib ki, tikdiyi ən bahalı papağı 500 manata satıb. Papaq əntiq dəridən hazırlanmışdı.

Ustanın müştəriləri müxtəlif təbəqələrə aid insanlardır. Yaşlı da, cavan da, ziyalı da ondan papaq alır. Hətta qadın müştəriləri də var. Onlar zövqlərinə uyğun sifarış verirlər. Yayda müştəriləri daha çox olur. Çünki turistlər Şəkiyə əsasən yay aylarında gəlirlər. Turistlər daha çox milli və ağ rəngli çoban papaqları ilə maraqlanırlar. Bu papaqların qiyməti isə 20-40 manat arasında dəyişir.

Aqil ustadan sənəti ilə bağlı başına gələn maraqlı əhvalatlarla da maraqlandıq. Şəkili olasan, baməzə söhbətlərin olmaya?

O, gülümsəyərək deyir ki, bir gün emalatxanamda oturub papaq tikirdim. İçəri bir nəfər yaşlı kişi daxil oldu. Divardakı hazır papaqlara baxdı, sonra da stolun üstünə pul qoyub çıxmaq istədi. Soruşdum ki, bu nə puldur? Cavab verdi ki, bura muzey deyil? Bilet puludur da.

Papaqçı Aqil Kərimov dəfələrlə respublikamızda keçirilən müxtəlif sərgilərdə, o cümlədən Novruz bayramı günlərində Bakıda, Dənizkənarı Milli Parkda təşkil olunan sərgilərdə iştirak edib. Onun hazırladığı papaq nümunələri “Bakı-2015” birinci Avropa Oyunları zamanı paytaxtda təşkil olunan sərgidə də nümayiş etdirilib.

Şəkili papaqçı bildirib ki, bu sənət, həm də onun ailəsinin qazanc mənbəyidir. Üç övladından ortancıl oğlu Elvinə də papaqçılığın sirlərini öyrətməyi düşünür. İstəyir ki, ata-babalarından yadigar qalan papaqçılıq sənəti ölməsin, davam etdirilsin.

Mustafa Dadaşov

AZƏRTAC-ın müxbiri