Bakı, 27 yanvar, Xatirə Cəfərova, AZƏRTAC

Prezident İlham Əliyevin 2016-cı il 8 noyabr tarixli Sərəncamı ilə “Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası (AMEA) Yüksək Texnologiyalar Parkı” yaradılıb. Yüksək Texnologiyalar Parkının (YTP) direktoru, aqrar elmlər üzrə fəlsəfə doktoru Vüqar Babayev AZƏRTAC-a müsahibəsində bu qurumun fəaliyyətinin əsas istiqamətləri barədə məlumat verib.

V.Babayev bildirib ki, Azərbaycan Prezidentinin müvafiq Sərəncamı AMEA-nın tarixində yeni bir səhifə açıb. Bu sənəd AMEA-ya imkan yaradır ki, burada aparılan elmi tədqiqat işlərinin nəticələri, ixtiralar, alimlərimizin innovativ layihə və təklifləri sahibkarlıq subyektləri ilə birgə kommersiyalaşdırıla bilsin. Burada vacib məqamlardan biri də odur ki, elmin istehsal prosesində iştirakı hər zaman riskli məsələ sayılır. Buna görə də elmtutumlu fəaliyyətin rəqabətli olması üçün ona müvafiq imtiyazlar vermək lazımdır. YTP-nin ərazisi AMEA-nın və ümumiyyətlə Azərbaycan alimlərinin, yaradıcı şəxslərin innovativ layihələrinin biznes sektoru nümayəndələrinin iştirakı ilə güzəştli şərtlərlə tətbiqinə şərait yaradır.

Direktor deyib ki, hazırda YTP-nin təşkilatlanma prosesi gedir. Mərkəzi icra hakimiyyəti orqanları ilə YTP-nin birgə fəaliyyəti təşkil edilir. Ümid edirəm ki, bu ilin sonunadək həm elmi ictimaiyyət, həm sahibkarlıq sektorunun nümayəndələri, həm də maliyyə qurumları AMEA ilə birgə YTP-də uğurlu nəticələrin iştirakçısı və şahidi olacaqlar.

YTP-yə artıq ardıcıl olaraq həm sahibkarların, həm də investorların müraciət etdiyini bildirən V.Babayev deyib ki, onlar ixracyönümlü, idxaləvəzedici və rəqabətədavamlı məhsulların istehsalında maraqlıdırlar. Sahibkarlar hər hansı bir elmi ixtiranın nəticəsini tətbiq etmək və onu istehsala ötürmək istəyirlərsə yaradılmış ekspertiza şurası müvafiq kriteriyalar üzrə onların təkliflərini nəzərdən keçirib müzakirə edərək yekun qərarlarını bildirirlər. Qərar müsbət olduğu halda sahibkara və yaxud investorun maliyyələşdirdiyi layihənin icraçısına rezident şəhadətnaməsi verilir, YTP-da müvafiq yer ayrılır və təklif edilən biznes plan təsdiqlənir. Bu proseslərə AMEA-da yaradılmış “AMEA YTP MMC” operatoru rəhbərlik edir. “AMEA YTP MMC” biznes plana uyğun layihənin icrasına nəzarət edir. Həmin sahibkarlıq subyekti üçün şərait yaradılır, infrastruktur təklif edilır, müxtəlif xidmətlər göstərilir və biznes planın iş qrafikinə uyğun işlər icra edilir. Burada müxtəlif xidmətlər - hüquq, mühasibat, marketinq, ketrinq, mühafizə və digərləri təklif olunur.

İnstitusional inkişafla yanaşı, YTP-də müxtəlif ölkələrdə ayrı-ayrı sahələr üzrə fəaliyyət göstərən görkəmli alimlərimizlə əlaqə saxlanılır. Onlar Vətənə dəvət edilərək tətbiqi xarakterli layihələr işlənilir və qarşılıqlı maraqlar əsasında beynəlxalq əməkdaşlıq təşviq olunur. Yalnız Azərbaycanda deyil, eyni zamanda, ölkəmizdən kənarda yaşayan alimlərimizin ixtiraları, yenilikləri, innovativ təklifləri diqqətdə saxlanılır.

Sərəncamda nəzərdə tutulduğu kimi, YTP-nin məkanı AMEA Təcrübə Sənaye Zavodunun (TSZ) ərazisidir. YTP-nin direktoru son iki ildə bu zavodda aparılan yenidənqurma işləri barədə danışıb.

Qeyd edilib ki, 1974-cü ildə yaradılan TSZ sovet dövründə AMEA-nın tərkibində fəaliyyət göstərən Neft-Kimya Prosesləri İnstitutuna (NKPİ) xidmət edib. Bu istehsal sahəsi NKPİ-nin tətbiqi və sınaq işləri üçün nəzərdə tutulmuşdu. İlkin təcrübələr - sürtkü yağları, qatqılar, xüsusi maddələr, qurğular orada sınaqdan keçirildikdən və öz təsdiqini tapdıqdan sonra böyük həcmdə kütləvi istehsala ötürülürdü. AMEA-nın rəhbərliyi tərəfindən 2013-cü ildə TSZ-nin imkanlarından, potensialından digər institutların da istifadə etməsi barədə qərar qəbul olunub. Dəqiq elmlər sahəsinə aid institutlar da öz elmi-tədqiqat işlərinin nəticələrini, ixtiralarını, kəşflərini TSZ-də tətbiq edib sınaqdan keçirə bilərlər. Artıq zavodda 60-dan çox çeşiddə məhsul istehsal olunur. Bu məhsullar həm daxili bazar üçün, həm də xarici bazar üçün nəzərdə tutulub. Ötən il TSZ Keyfiyyətin Idarəetmə Sistemi standartları üzrə beynəlxalq İSO sertifikatına layiq görülüb. Zavodda istehsal olunan məhsullar beynəlxalq standartlara uyğundur. Bunlar əsasən sürtkü yağları, müxtəlif maddələr və qatqılardır. Qısa bir müddətdə dövlət müəssisələri və özəl şirkətlər tərəfindən sifarişlər verilib. Artıq yerli tələbat ödənilir. TSZ artıq öz brendi ilə tanınır, bazarda özünə yer tutub. Həm fərdi alıcılar, həm də dövlət müəssisələri tərəfindən etibar qazanıb. Hazırda istehsal genişlənməkdə davam edir, yeni istehsal sahələri yaradılır.

V.Babayev müharibə şəraitində olan ölkəmizin müdafiə qüdrətinin gücləndirilməsi üçün AMEA-da icra olunan layihələrin TSZ-nin ərazisində həyata keçirildiyini və artıq hazır məhsulların olduğunu bildirib. Vurğulanıb ki, TSZ-nin ərazisi YTP elan edildikdən sonra, növbəti mərhələdə TSZ YTP-nin rezidentlərindən biri olacaq. TSZ da digər sahibkarlıq subyektləri kimi bərabərhüquqlu müəssisə olaraq rezident şəhadətnaməsi almaqla fəaliyyətini davam etdirəcək. Bu isə hazırda qazanılan uğura böyük dəstək olacaq. Hazırda istehsal olunan məhsulların maya dəyəri aşağı düşəcək, “Made in Azerbaijan” brendi ilə yerli məhsullarımız xarici bazara çıxarılacaq.