Bakı, 5 mart, Ülviyyə Məmmədli, AZƏRTAC

Xəzər dənizinin hüquqi statusu ilə bağlı danışıqların hazırkı mərhələsi yekun mərhələnin başlanğıcı kimi qiymətləndirilə bilər.

Bu fikri Azərbaycanın xarici işlər nazirinin müavini Xələf Xələfov Xəzər dənizinin hüquqi statusunun müəyyənləşdirilməsinə dair Konvensiyanın hazırlanması ilə bağlı Xəzəryanı dövlətlərin xarici işlər nazirlərinin müavinləri səviyyəsində xüsusi işçi qrupunun Bakıda keçirilən 39-cu iclasının nəticələri barədə keçirilən mətbuat konfransında söyləyib.

Nazir müavini konvensiya layihəsi üzrə geniş müzakirələrin aparıldığını bildirib. “Nəzərə alsaq ki, bu, Həştərxan sammitindən sonra işçi qrupunun ilk görüşü idi, təbii ki, gündəlikdə olan əsas məsələ həmin sammitin nəticələri, dövlət başçıları tərəfindən əldə olunmuş razılaşmalar və qərarların həyata keçiriləsi idi. Bildiyiniz kimi, Həştərxan sammitində dövlət başçılarının qəbul olunmuş Birgə Bəyannaməsində Xəzər dənizinin bir çox prinsipial məsələlərinə dair vacib razılaşmalar əldə olunub və biz bu razılaşmaların konvensiya layihəsinin müvafiq müddəalarında əksini tapması üçün tədbirlər görmüşük. Bugünkü nəticələr bütün xəzəryanı dövlətlərin nümayəndələri tərəfindən müsbət qiymətləndirilib. Konvensiya layihəsində vacib əhəmiyyət kəsb edən bir çox müddəalar üzrə razılaşmalar bütün nümayəndələr tərəfindən təsdiq olunub və bunlar konvensiya layihəsində əksini tapıb”, - deyə X.Xələfov əlavə edib.

Bildirilib ki, həm Bakı, həm Həştərxan sammitlərindən sonra Xəzər dənizinin hüquqi statusuna dair bir çox vacib məsələlər öz həllini tapıb. Bunların içərisində su səthinin bölünməsi, hüquqi rejimlərin razılaşdırılması, təhlükəsizliyə, gəmiçiliyə aid məsələlər, bioloji resursların qorunması və istifadə olunması, fövqəladə hallar, hidrometereologiya ilə bağlı məsələlər həm konvensiya layihəsi, həm də imzalanmış bir çox sazişlər vasitəsilə xəzəryanı ölkələrin əməkdaşlığını və fəaliyyətini təmin edir və tənzimləyir.

Hazırkı mərhələ yekun mərhələnin başlanğıcı kimi qiymətləndirilə bilər. Əldə edilən razılaşmalar onu deməyə imkan verir ki, biz yaxın zamanda statusla bağlı məsələləri demək olar ki, bütün xəzəryanı dövlətlər arasında razılaşdırıb başa çatdırmağa nail olacağıq. Həştərxan sammitində dövlət başçıları xüsusi qeyd etmişdilər ki, növbəti sammitə, yəni 2016-cı ildə Astanada keçiriləcək sammitə qədər konvensiya layihəsinin bütün maddələri tam razılaşdırılıb başa çatdırılsın və layihə bütün dövlətlər tərəfindən imzalansın.

Xəzər dənizinin hüquqi statusu ilə bağlı məsələlər, xəzəryanı ölkələrin bu dənizdə fəaliyyəti və qarşılıqlı əməkdaşlıq məsələlərinin tənzimlənməsi bütün dövlətlər üçün əhəmiyyətlidir. Ona görə də bütün müzakirələrimizdə xəzəryanı dövlətlərin buna səy göstərdiklərinin şahidi oluruq. Budəfəki müzakirələrin nəticəsi də bunu bir daha sübut etdi.

Diqqətə çatdırılıb ki, işçi qrupunun növbəti görüşü Tehranda keçiriləcək.

Nazir müavini deyib ki, artıq 20 il ərzində aparılan müzakirələr yaxın zamanda yekun razılığın əldə olunmasına münbit şərait yaradacaq. Xəzərin hüquqi statusu ilə bağlı Konvensiyanın əksər maddələri, demək olar ki, ümumilikdə 80 faizə qədəri razılaşdırılıb. Bəzi maddələr üzrə detalların razılaşdırılması üçün də Astana sammitinə qədər işçi qrupunun görüşləri davam etdiriləcək.

Təhlükəsizlik məsələləri də vacibdir. Xəzər dənizində qarşılıqlı etimadın, bütün ölkələrin təhlükəsizlik məsələlərində imkanlarının artırılması, dövlətlər arasında əməkdaşlığın möhkəmlənməsi istiqamətində bir çox müddəalar layihədə öz əksini tapıb. Əlbəttə, tam razılaşmanın əldə olunması üçün növbəti görüşlərdə də bu məsələlər diqqət mərkəzində olacaq.

İranın xarici işlər nazirinin müavini İbrahim Rəhimpur, Rusiya Prezidentinin dövlət sərhədlərinin delimitasiya və demarkasiyası üzrə xüsusi nümayəndəsi, xüsusi tapşırıqlar üzrə səfir İqor Bratçikov, Türkmənistan Prezidenti yanında Xəzər məsələləri üzrə dövlət müəssisəsinin rəhbəri Murad Atacanov, Qazaxıstan Xarici İşlər Nazirliyinin xüsusi tapşırıqlar üzrə səfiri Zülfiyə Amanjolova  işçi qrupunun iki gündür Bakıda keçirilən iclasında bir sıra irəliləyişlərə nail olunduğunu söyləyiblər. Bildiriblər ki, aparılan müzakirələr yaxın zamanlarda yekun razılaşmanın əldə olunmasına şərait yaradacaq.