Bakı, 3 mart, Ceyhun Alışlı, AZƏRTAC

Məna və məzmun baxımından fərqli repertuarları ilə tamaşaçı ruhunun dərin qatlarına nüfuz edən Azərbaycan Dövlət “Yuğ” Teatrının səhnəsi hər zaman aktyorları ilə tamaşaçıları arasında məlum ünsiyyətə zəmin yaradıb. Kodlarla ötürmək istədiyi informasiyanı peşəkar heyətin səhnə hərəkətləri ilə təqdim edən “Yuğ”, tamaşaçıya həm ruhi, həm də mənəvi və psixi keyfiyyətlər aşılayır. Bu sənət ocağı peşəkar aktyor heyətinin fəaliyyəti ilə 28 il ərzində milli mədəniyyətimizin inkişafına özünəməxsus töhfələr bəxş edib. “Yuğ” ailəsinin üzvlərindən biri - tanınmış aktrisa Yaqut Paşazadənin də o töhfələrdə əməyi var. Hər zaman peşəkar sənət adamlarının yaradıcılığı ilə yaxından maraqlanan AZƏRTAC bu dəfə də ənənəsinə sadiqdir. Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin baş müəllimi, Əməkdar Artist Yaqut Paşazadə ilə müsahibəni təqdim edirik:

-Yaqut xanım, sizin Dövlət “Yuğ” Teatrı ilə 25 illik yoldaşlığınız var. Hazırda bu sənət ocağının ali dərəcəli aktrisasısınız. Əvvəlcə sizi “Yuğ”a gətirən yollara nəzər salaq...

-Məni “Yuğ”a gətirən yolların başlanğıcı tələbəlik illərimə gedib çıxır. Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin “Dram Teatrı və Kino aktyoru” fakültəsində oxuduğum zaman kurs rəhbərimiz unudulmaz sənətkarlarımız - Həsən Turabov və Vaqif İbrahimoğlu idi. Hər iki sənət adamı ilə sıx ünsiyyət qurmuşduq. Daha çox Vaqif müəllimlə təmasda olurduq. O vaxt müxtəlif çətinliklərə baxmayaraq, müəllimimizin dəstəyini üzərimizdə hiss edirdik. Üçüncü kursda oxuyanda Vaqif müəllim tələbələrinin “Yuğ”da işləmələri məsələsini qaldırdı. Qısa zaman kəsiyində bizim “Yuğ” Teatrı ilə ünsiyyətimiz yarandı. Getdikcə bütün dərslərimizi Vaqif müəllimin rəhbərliyi ilə teatrda keçməli olduq. Bundan sonra teatr bizim evimizə çevrildi. Təbii ki, bu mühiti Vaqif İbrahimoğlu yaratmışdı. O vaxtdan bu günədək biz “Yuğ” yolunda addımlayırıq.

-Kifayət qədər peşəkar sənət fəaliyyətiniz var. Hər zaman yeni yaradıcılıq axtarışları ilə gündəmdə qalan aktrisalardansınız. Maraqlıdır, sənət sizi nə vaxt seçdi?

-Onu deyim ki, bu sənətdə olmağım mənim yaşam şərtimdir. İlk vaxtlarda insan bir az iddialı olur. Sənətdə birinci şəxsiyyət olmaq lazımdır. Vaqif İbrahimoğlu tələbələrinə hər zaman tövsiyə edirdi ki, birinci şəxsiyyət olmaq lazımdır, sonra sənətkar. Belə olduqda sənət sənətkarı rahatlıqla seçir. 21 il Vaqif müəllimlə bir yerdə işləmişik. Şəxsiyyət ilə sənəti vəhdət təşkil etmiş bir sənətkarı tanıdığım üçün çox xoşbəxtəm. Tələbələrimə də ondan öyrəndiklərimi təlqin edirəm. Düşünürəm ki, Vaqif İbrahimoğlunu tanıyanda artıq sənət məni seçmişdi. Əminliklə deyə bilərəm ki, mənim həyat yolum və sənətim bu şəxsiyyətlə bağlıdır.

-“Yuğ” Teatrında səhnəyə qoyulan bütün tamaşaların məzmun planı ruhi prosesdən keçir. Ruhunuz “Yuğ”un ruhu ilə üst-üstə düşürmü?

-Sözsüz ki, eynidir. Eyni olmasaydı, mən “Yuğ”da olmazdım. Biz hansısa əsərə müraciət edəndə onun bazisinə varmaqla yanaşı, həm də obrazın ruhi qatında baş verən prosesləri tamaşa vasitəsilə çatdırmağa çalışırıq. Təqdim etdiyimiz tamaşaların mətləbinin altında dərin məna var. Çünki bu sənət ocağının “psixasov poetikası” belə qurulub. Açığını deyim ki, başqa teatrda özümü görə bilmirəm. Mənə digər sənət ocaqlarından təkliflər gəlir. Amma qəbul etmirəm. Ona görə yox ki, bəyənmirəm, əsla, bu, belə deyil. Mənim üçün dərin keyfiyyətlər daha vacibdir. Bizim tamaşa hazırlamaq prosesimiz tamaşa oynamaq prosesindən qat-qat maraqlıdır. Burada əsərin nəzəriyyəsindən müəllifin psixobioqrafiyasınadək hər şey öyrənilir. Sanki insan kəşf edirsən, prosesdə var olursan və ən vacibi tamaşanı oynamaqdan zövq alırsan.

-Dünyanın bir çox ölkələrində keçirilən beynəlxalq teatr festivallarında ölkəmizi uğurla təmsil etmisiniz. Çıxışlarınızda sənət təəssübkeşliyini əsas götürmüşünüz, yoxsa vətəndaşlıq təəssübkeşliyi hər şeyi üstələyib?

-Səmimi deyim ki, ölkə daxilində özümü o qədər də patriot adam hesab etmirəm. Ancaq Azərbaycandan kənara çıxanda dəhşətli dərəcədə patriot vətəndaş oluram. 2007-ci ildə Norveçdə keçirilən beynəlxalq teatr festivalına dəvət almışdım. Səhnədə təqdim edəcəyim monotamaşanı ana dilimizdə səsləndirdim. Məndən başqa festivala qatılmış 28 ölkənin təmsilçiləri öz çıxışlarını ingilis dilində etdilər. Onlardan fərqli olaraq çıxışım effektli alındı və alqışlarla qarşılandı. Çünki o çıxışımda millilik var idi. Onda anladım ki, sənət üçün sərhəd yoxdur. Hər zaman beynəlxalq teatr festivallarında doğma dilimizdə ifaçılığa üstünlük verirəm.

-Teatr aktrisası kimi tanınmağınıza baxmayaraq, məhdud sayda filmlərə də çəkilmisiniz. Hətta sonuncu dəfə 2013-cü ildə ekranlaşdırılan “Çaqqal nəfəsi” serialında Fəridə obrazının ifaçısı kimi yadda qalmısınız. Ümumiyyətlə, filmlərdə az-az görünməyiniz nə ilə bağlıdır?

- İndiki seriallara və filmlərə çəkilmək üçün şərtlər çox məhduddur. Yəni aktyorun şərtləri çox çətinliklə qəbul edilir. Aktyora yaxşı qiymət veriləndə o çalışır ki, daha keyfiyyətli nələrsə ortaya qoysun. Seriyalarda çəkilmək üçün təkliflər gələndə əvvəlcə şərtlərlə tanış oluram. Əgər şərtlər mənim subordinasiyam xaricindədirsə bu, tərəfimdən qəbul olunmur. Qəbul olunmayan şərtlər müəyyən qədər də maliyyə məsələləri ilə bağlıdır. Bir az eqoist səslənməsin, aktyor özünün dəyərini, qiymətini biləndə daha qiymətli olur. Bir sözlə, bu məsələdə statusuma, baryerimə və istəyimə uyğun olmayan şərtləri qəbul etmirəm.

-Həyat yoldaşınız Tərlan Rəsulov çalışdığınız Dövlət “Yuğ” Teatrına rəhbərlik etməklə yanaşı, həm də rejissor kimi fəaliyyət göstərir. Onun quruluş verdiyi tamaşalarda rol almaq sizin üzərinizə nə kimi vəzifələr qoyur?

-Onu deyim ki, bizim üçün teatr və ev məfhumu yoxdur. Teatr bizim iş yerimizdir, işgüzar münasibətdəyik, evdə də ailə münasibətindəyik. Ümumilikdə “Yuğ” bizim üçün bir evdir. Bir yerdə olmağımız ailə və iş münasibətimizdə heç bir dəyişiklik yaratmır. Tərlan Rəsulovun hazırladığı “Boy” tamaşasında mən də rol almışam. Tamaşanın səhnə məşqləri gedəndə bəlkə də orada ən qəddar, ipə-sapa yatmayan aktrisa mən idim. Yəni ki, tələb edirdim, bu, niyə belədir və ya bu, belə olmalıdır. İkimiz bir yerdə işləyəndə bir-birimizə güzəştə getmirik. Çünki o, öz tələbkarlığında qalır, mən öz tələbkarlığımda.

-Dərs dediyiniz ailə təhsil ocağında tələbələrin sənətə marağı hansı səviyyədədir. Onlara necə köməklik göstərirsiniz?

-Əminliklə deyə bilərəm ki, hazırda çox istedadlı və tələbkar tələbələrimiz var. Hər zaman müəllim kimi onlara dəstək göstərməyi özümə borc bilirəm. Biz tələbələrə ilk növbədə teatr metodikasını öyrədirik. Universitetdə fərqli tədris yoxdur, ümumi tədris var. Hər kəs burada aktyor kimi böyüdülür. Sənətə gələn insanların hamısı dahi ola bilməz. Bu sənəti sevgi ilə qazanmaq lazımdır. Universitet tələbəyə “nəyi necə öyrənirlər” və “necə aktyor olmaq olar” - onu öyrədir. Sevindirici haldır ki, bu gün teatrlarda heç bir təmənna güdmədən çalışan tələbələrimiz var. Bu baxımdan gələcəkdə onların sənətdə müvəffəqiyyət qazanacağına, özlərini sənətkar kimi təsdiq edəcəklərinə ümidlərim böyükdür.

-Hazırda hansı işlər üzərində çalışırsınız?

-Hesab edirəm ki, sənət adamının hər zaman müəyyən planları olmalıdır. Hazırda iki yeni səhnə əsəri üzərində işləyirik. Çox güman ki, mövsümün sonunda həmin tamaşaların premyerasını ictimaiyyətə təqdim edəcəyik. Bundan başqa, pedaqoji planlarımız da var. Onların da tədricən həyata keçməsinə çalışıram.

-"Yuğ" ailəsinə qoşulmaq istəyənlərə tövsiyəniz?

- Düşünürəm ki, bizim ailəyə qoşulmaq istəyən sənət adamının individual mənəvi dəyərləri “Yuğ”un dəyərləri ilə üst-üstə düşməlidir. Çünki “Yuğ” hamıya açıq olduğu qədər sözügedən dəyərlərə ciddi riayət olunan bir məkan, sənət ocağıdır.

Tövsiyələrimiz isə artıq ailəyə qəbul olunduqdan sonra başlayır. Bir sözlə, istedadlı və ruhu sənətlə dolu olan insan çox asanlıqla bu ailəyə qoşula bilir.

-Maraqlı müsahibə üçün çox sağ olun.