REGİONLAR
Yeni müəssisələr tikilməsi Sumqayıtı regionun əsas sənaye mərkəzlərindən birinə çevirəcək
Sumqayıt, 6 yanvar, Ə.Rzayeva, AZƏRTAC
Son on ildə Azərbaycanda iqtisadiyyatın qeyri-neft sektoru davamlı inkişaf edir. Özəl sektorun inkişafı buna şərait yaradan əsas amillərdən biridir. Təsadüfi deyil ki, məhz özəl sektorun hərtərəfli dəstəklənməsi, əlverişli biznes mühitinin yaradılması, bu sahədə müxtəlif dəstək və təşviq mexanizmlərinin yaradılması dövlətimizin iqtisadi siyasətinin əsas istiqamətlərindən biridir. Bütün bunlar dünyada maliyyə-iqtisadi böhranın davam etdiyi bir vaxtda Azərbaycan iqtisadiyyatının dinamik inkişafı üçün geniş imkanlar yaradır.
AZƏRTAC xəbər verir ki, Abşeron yarımadasında yerləşən, əhalisi 400 mindən çox olan Sumqayıt şəhərində onlarla neft-kimya, metallurgiya, yeyinti sənayesi və yüngül sənaye müəssisələri fəaliyyət göstərir. Sumqayıtın paytaxta yaxınlığı, habelə burada kifayət qədər yüksək ixtisaslı mütəxəssislərin olması onun intensiv inkişaf edən müasir sənaye mərkəzinə çevrilməsi üçün zəruri şərait yaradır.
Məlum olduğu kimi, SUmqayıt Cənubi Qafqazda Bakıdan sonra ikinci iri sənaye şəhəridir. Lap əvvəldən sənaye şəhəri kimi yaradılan Sumqayıt hazırda müasir sənaye mərkəzinə çevrilməkdədir. Regionların intensiv inkişafı ölkənin iqtisadi qüdrətinin rəhnidir. Heç də təsadüfi deyil ki, Azərbaycan hökuməti ölkədə ilk texnoloji parkın məhz Sumqayıtda yaradılmasını qərara alıb. Ümumiyyətlə, bu regiona Azərbaycanın əsas sənaye mərkəzi kimi münasibət bəslənir.
2006-cı ildə yaradılmış Sumqayıt Texnologiya Parkı (STP) bu qəbildən ilk iri istehsal-sənaye kompleksidir. Şəhərdə ixrac yönümlü yüksək texnologiyalara əsaslanan sənaye sürətlə formalaşmaqdadır. Bu gün texnoparkda 17 zavod işləyir, daha beşi tikilir. STP-nin yeni obyektlərindən biri Mis Emalı zavodudur. Burada elektroliz üsulu ilə misdən hazırlanan katod lövhələrinin, habelə hazır mis məhsulların istehsalı təşkil edilib. Məşhur şirkətlərin yüksək texnoloji avadanlığı ilə təchiz olunmuş müəssisə elektroliz, misin qəbulu, əridilməsi və şaquli tökmə sahələrindən ibarətdir. Təkrar mis xammalından istifadə edilən bu istehsalatda ay ərzində orta hesabla 500 tona qədər tullantı qəbul edilir, həmin tullantılardan 450 ton anod xammalı alınır, daha sonra ilkin xammalın kimyəvi təmizlik dərəcəsi 99,99 faizə qədər olan mis katod lövhələr hazırlanır. Mis xammalın emalı və yarımfabrikatlar istehsalı prosesi tamamilə avtomatlaşdırılıb. Bu, hazır məhsulun yüksək keyfiyyətini təmin edir. Müasir texnologiyalar misin tərkibində oksigenin miqdarını minimuma endirməyə imkan verir, bu isə mis naqillərin elektrik keçiriciliyini nəzərəçarpacaq dərəcədə artırır.
Bu yarımfabrikatların sifarişçiləri STP zonasında yerləşən kabel zavodlarıdır. Həmin zavodların məhsuluna həm daxili bazarda, həm də dünya bazarında böyük tələbat var. Yeni zavod işə düşəndən sonra mis xammal idxalına ehtiyac qalmayacaq. Bundan əlavə, təkrar xammaldan istifadə edilməsi ekoloji şəraiti yaxşılaşdırmağa imkan verir.
“Azərsun Sənaye Parkı” deyilən sahədə daha iki müəssisə - Yağ Fabriki və Kağız-Karton Kombinatı yaradılıb. Müasir texnologiyalarla təchiz edilmiş Yağ Fabriki “Azərsun Holdinq” MMC-nin xüsusi vəsaitləri və Sahibkarlığa Kömək Milli Fondu tərəfindən verilmiş güzəştli kredit hesabına inşa olunub. Müəssisədə emal edilməmiş yağın qəbulu, təmizlənməsi, şokolad istehsalı üzrə bir neçə istehsal xətti, habelə marqarinin, bitki yağının, əridilmiş yağın qablaşdırılması, o cümlədən həmin yağların metal qablara doldurulması üzrə sahələr fəaliyyət göstərir. Emal edilməmiş yağın təmizlənməsi üçün yaradılmış bölmədə xammal separasiya edilir və fiziki-kimyəvi üsulla təmizlənir. Fabrikdə hər gün 270 ton yağ məhsulları, o cümlədən qarğıdalı, günəbaxan yağları, əridilmiş yağ və şokolad yağı, marqarin və mayonezlər istehsal ediləcək. Burada müasir texnologiyalar sayəsində istehsal edilən ekoloji təmiz və rəqabət qabiliyyətli məhsulları Gürcüstana, İraqa, Tacikistana, Qazaxıstana, Türkmənistana və regionun digər ölkələrinə ixrac etmək nəzərdə tutulur. Fabrikdə 250 yeni iş yeri yaradılıb. Yaxın vaxtlarda ştat vahidlərinin sayını 700-ə çatdırmaq planlaşdırılır.
İkinci müəssisə - “Azərsun Holdinq” MMC-nin və Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun maliyyə dəstəyi ilə tikilmiş Kağız-Karton İstehsalı Kombinatıdır. Bu kombinat da tamamilə avtomatlaşdırılmış, yüksək texnoloji istehsal xətləri ilə təchiz olunub. O, Cənubi Qafqazda bu profilli yeganə müəssisədir. Kombinatın emal gücü ildə 50 min tona çatır. Müəssisənin xammala tələbatının 90 faizi kağız tullantılar hesabına təmin ediləcək. Kombinatın özündə 150 əməkdaş çalışır. Müəssisənin xammal ilə təmin edilməsi üçün respublikanın regionlarında yüzlərlə tədarük məntəqəsi yaradılması planlaşdırılır. Nəqliyyat loqistikasını da nəzərə alsaq, həmin məntəqələrdə 1000 nəfərdən çox işçi çalışacaq.
İstehsal proseslərində kağız tullantılarından təkrar istifadə edilməsi ətraf mühitin qorunmasına real şərait yaradacaq. Aparılmış hesablamalara görə, bu müəssisənin fəaliyyəti nəticəsində ildə 850 min iynəyarpaqlı ağacın kəsilməsinin, habelə makulaturanın yandırılması zamanı atmosferə külli miqdarda zərərli maddələr atılmasının qarşısı alınacaq. “Azərsun Holdinq” şirkəti Xırdalanda Karton Fabriki tikib istifadəyə verib. Sumqayıtdakı kombinatla bu fabrik birlikdə ölkənin kartona, kağıza və sellülozdan hazırlanan qablaşdırma materiallarına tələbatını tamamilə təmin edə biləcək. Perspektivdə “Azərsun Sənaye Parkı” nəzdində loqistika mərkəzi, plastik kütlə və xüsusi karton məmulatlar üzrə müəssisələr yaradılacaq.
Xatırladaq ki, bu müəssisələrin maliyyələşdirilməsi qismən güzəştli dövlət kreditləri hesabına həyata keçirilib. Ötən illər ərzində Sumqayıtda Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun xətti ilə 318-ə yaxın investisiya layihəsinin həyata keçirilməsi üçün təqribən 90 milyon manat vəsait ayrılıb.
Bununla paralel olaraq Sumqayıt sənaye zonasında 200 hektar sahədə kimya sənayesi parkı yaradılır. Burada ilk müəssisə - “Azərtexnolayn” MMC-nin polad borular istehsalı zavodu artıq işə salınıb. Daha iki zavodun tikintisi başlanıb. 2016-cı ildə “SOCAR Polimer” MMC məhsul istehsalına başlayacaq. Beləliklə, yaxın illərdə parkın ərazisində iri sənaye kompleksi yaradılacaq.
Bu layihələrin həyata keçirilməsi həm Sumqayıtın sosial-iqtisadi inkişafı, həm də bütün ölkə əhalisinin məşğulluğunun təmin edilməsi baxımından çox vacibdir. Təkcə 2014-cü ildə Sumqayıtda 3600 yeni iş yeri yaradılıb.
Bir sözlə, Sumqayıt müasir sənaye şəhəri kimi ölkəmizin iqtisadi potensialının inkişafında mühüm rol oynayır. Sumqayıtda sosial infrastruktur yaradılmasına xüsusi diqqət yetirilir. Yeni müəssisələrin açılış mərasimində Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin qeyd etdiyi kimi, qeyri-neft sektorunun inkişafı dövlət siyasətinin uzunmüddətli trendidir. Ölkənin sənayeləşdirilməsi üzrə yeni strategiyanın ən mühüm hissəsi kimi, Cənubi Qafqazda Bakıdan sonra ikinci iri sənaye mərkəzi olan Sumqayıtda yeni sənaye zonasının yaradılması və burada rəqabət qabiliyyətli, ixrac yönümlü məhsul istehsalı seçilib.
Ətraf mühitin qorunması məsələsinə böyük diqqət yetirilir. Bu gün Sumqayıtda fəaliyyətə başlayan bütün sənaye müəssisələri ən yüksək ekoloji standartlara uyğundur. Hədəf belədir: təkcə Sumqayıtda deyil, bütün Azərbaycanda fəaliyyət göstərən zavodlar ən yüksək ekoloji standartlar səviyyəsində olmalıdır.
Vaxtilə Sumqayıtın ekoloji şəraiti ilə bağlı problemlər var idi. Bu gün həmin problemlər, demək olar ki, aradan qaldırılıb. Sumqayıtda sənayenin uğurlu inkişafı işsizliyi və yoxsulluğu azaltmağa şərait yaradır, müasir sosial infrastrukturun formalaşmasına kömək edir. Kimyaçılar şəhəri abadlaşır, parklar və yaşıllıqlar şəhərinə çevrilir. Burada yeni xiyabanlar salınır, binalar təmir edilir, yeni məktəblər və xəstəxanalar tikilir. Bir sözlə, vətəndaşların əməyi və istirahəti üçün rahat şərait yaradılır.