Zaqatala, 21 noyabr, Mustafa Dadaşov, AZƏRTAC

Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin Elmi-Tədqiqat Əkinçilik İnstitutunun elmi-tədqiqat müəssisəsi olan Zaqatala Bölgə Təcrübə Stansiyası 1924-cü ildən fəaliyyət göstərir. Zaqatala tütün dayaq stansiyasının bazasında yaradılan bu müəssisə 1950-ci ildə Elmi-Tədqiqat Əkinçilik İnstitutunun tabeçiliyinə verilib. Bölgə Təcrübə Stansiyası uzun illərdir ki, dənli və texniki bitkilərdən seçmə yolu ilə daha keyfiyyətli sort və hibridlərinin alınması, yüksək reproduksiyalı toxumların əldə edilməsi və bu sortların özəl fermer təsərrüfatlarına tövsiyə olunması istiqamətində elmi-tədqiqat işləri aparır.

Stansiyanın direktoru Nəbi Kərimov AZƏRTAC-a müsahibəsində müəssisənin fəaliyyət istiqamətləri və “Kənd təsərrüfatı ili”ndə görülən işlər barədə məlumat verib:

- Nəbi müəllim, stansiyada elmi-tədqiqat işləri əsasən hansı sahələri əhatə edir?

Rayonda aqrar sahənin inkişaf etdirilməsində müəssisənin rolu nədən ibarətdir?

- Zaqatala Bölgə Təcrübə Stansiyasında elmi-tədqiqat işləri əsasən 4 istiqamətdə - qarğıdalının seleksiyası və ilkin toxumçuluğu, taxıl bitkilərinin (buğda və arpa) ilkin toxumçuluğu, tütünçülüyün ilkin toxumçuluğu və seleksiyası, həmçinin qarğıdalı, buğda və arpanın becərilmə texnologiyası istiqamətlərində həyata keçirilir. Bu istiqamətlərin hər biri ilə əlaqədar stansiyada müvafiq şöbə fəaliyyət göstərir. Elmi-tədqiqat işləri əsasən rayonun 3 müxtəlif ərazisində aparılır. Bu məqsədlə dəniz səviyyəsindən 500 metr yüksəklikdə dəmyə torpaqlardan ibarət dağətəyi zonada yerləşən Pərzivan və dəniz səviyyəsindən 300 metr yüksəklikdə orta qurşaqda yerləşən Taşançöl sahələri, həmçinin dəniz səviyyəsindən 220 metr yüksəklikdə yerləşən Danaçı Dayaq Məntəqəsinin ərazisi ayrılıb. Qeyd olunan ərazilərdə stansiyanın 142 hektar əkinə yararlı torpaq sahəsi mövcuddur.

Stansiyaya məxsus əkin sahələrində yumşaq buğdanın “Aran” və “Pərzivan-1”, arpanın “Qarabağ-22” sortlarının superelit və elit sortları, həmçinin qarğıdalının “Zaqatala-68”, “Zaqatala-420”, “Zaqatala”, “Qürur”, “Ümid” və digər sortlar becərilir, onların yüksək reproduksiyalı orijinal toxumları istehsal olunur. Diqqətə çatdırım ki, qarğıdalının seleksiyası və ilkin toxumçuluğu Azərbaycanda yalnız bizim stansiyada həyata keçirilir. Bundan əlavə, stansiyada 2014-cü ilədək tütünün toxumçuluğu və seleksiyası üzrə elmi-tədqiqat işləri də aparılıb. Stansiyada “Zaqatala-67”, “Zaqatala iriyarpaqlı”, “Trapezond-1”, “Berley”, “Zaqatala-Dübeki” kimi sortlar becərilərək, əkin üçün fərdi və özəl fermer təsərrüfatlarına tövsiyə edilib.

- Stansiya “Kənd təsərrüfatı ili”nə nə kimi töhfələr verib?

- Prezident İlham Əliyevin müvafiq Sərəncamı ilə 2015-ci ilin ölkəmizdə “Kənd təsərrüfatı ili” elan edilməsi dövlətimizin başçısının aqrar sahənin inkişafına göstərdiyi diqqət və qayğının bariz nümunəsidir. Elmi-tədqiqat müəssisəsi olaraq, biz də çalışmışıq ki, rayonda aqrar sahənin inkişafına azacıq da olsa töhfəmizi verək. Yüksək reproduksiyalı toxum əldə etmək məqsədilə cari ilin məhsulu üçün 100 hektar sahədə dənli bitkilər əkdik və 128,8 ton yüksək keyfiyyətli toxum əldə etdik. Yetişdirdiyimiz toxum dərmanlanaraq səpin üçün hazır vəziyyətə gətirildi və anbara yığıldı. İstehsal etdiyimiz superelit toxumdan yalnız stansiyanın özünün əkinləri üçün istifadə olunur. Elit toxum sortları isə Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin bölgüsünə əsasən kənd təsərrüfatı üzrə dövlət müəssisələrinə və özəl fermer təsərrüfatlarına verilir.

Hazırda stansiya tərəfindən 2016-cı ilin məhsulu üçün 100 hektar sahədə dənli bitkilərin əkini işləri aparılır. Əkin sahələri səpinə yaxşı hazırlanıb, yüksək keyfiyyətli şum aparılıb, lazımi aqrotexniki tədbirlər həyata keçirməklə, hər hektar sahəyə 100 kiloqram amofos gübrəsi verilib. Yaz aylarında isə əkin sahələrinin hər hektarına əlavə olaraq 250 kiloqram azot gübrəsinin verilməsi nəzərdə tutulur.

- Bölgə Təcrübə Stansiyasının maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsi istiqamətində hansı işlər görülür?

- Stansiyanın normal iş şəraitini təmin etmək məqsədi ilə 2013-cü ildə müəssisənin ərazisində xırman, taxıl anbarı və kənd təsərrüfatı texnikasının saxlanması üçün qarajın tikintisinə başlanılıb və tikinti işləri artıq yekunlaşıb. Stansiyanın Elmi Təcrübə Bazası əsaslı təmir olunub. Ərazidə anbar, xırman, qaraj, ofis-laborator binalar, üç otaqlı qonaq evi, 2 ədəd 100 tonluq su anbarı inşa edilərək istifadəyə verilib. Xırman və taxıl anbarında təcrübə məqsədi ilə istehsal olunan taxıl və qarğıdalının yüksək keyfiyyətlə təmizlənməsi və saxlanılması təmin edilir.

Hazırda Zaqatala Bölgə Təcrübə Stansiyasında 29 əməkdaş çalışır. Onlardan 10 nəfəri elmi işçidir. Müəssisə Elmi-Tədqiqat Əkinçilik İnstitutunun tapşırıq və tövsiyələrinə uyğun olaraq, mövcud perspektivli sortların artırılması, yeni, daha yüksək keyfiyyət göstəricilərinə malik sortların yaradılması, məhsul istehsalının artırılması, özəl fermer təsərrüfatlarına yeni məhsuldar sortlar barədə məlumat və tövsiyələrin verilməsi istiqamətində elmi-tədqiqat və təsərrüfat fəaliyyətini davam etdirir.

Mustafa Dadaşov

AZƏRTAC-ın müxbiri

Zaqatala