Bakı, 19 iyul, AZƏRTAC

Xalqımızın ümummilli lideri Heydər Əliyev hərb tariximizə sonsuz ehtiram və sevgi ilə yanaşaraq, əsrlər boyu torpaqlarımıza təcavüz edən yadelli işğalçılar qarşısında boyun əyməyən, diz çökməyən xalq qəhrəmanlarının hünər və rəşadətlərini həmişə yüksək qiymətləndirmiş, yeni nəslin vətənpərvərlik tərbiyəsində ata və babalarımızın qəhrəmanlıq ənənələrindən bəhrələnməyi, bu ənənələri şərəf və vicdanla davam etdirməyi tövsiyə etmişdir.

Heydər Əliyevə görə, xalq öz qəhrəmanlıq tarixini öyrənmədən, qiymətləndirmədən yeni qəhrəmanlar yetişdirə bilməz. Gələcək qəhrəmanlıqların, igidliklərin təməli məhz tariximizdədir, sələflərin keçdiyi şanlı döyüş yolundadır. Hər bir xalq bu yolu keçib. Əgər hər hansı bir xalq tarix səhnəsindədirsə, deməli, onun tarixi inkişafında, xalq kimi formalaşmasında özünəməxsus qəhrəmanlıq nümunələri olmuşdur.

Ulu Öndər müharibə veteranlarını xalqımızın qızıl fondu adlandırar, onların xidmətlərinə xüsusi önəm verər və hər bir müharibə iştirakçısını, qazini, veteranı, orduda xidmət edən əsgərləri xalqımızın, cəmiyyətimizin içərisində hörmətli, dəyərli insanlar kimi qiymətləndirər və onları ölkə vətəndaşlarının hər birindən daha yüksəkdə tutardı.

Bu fikirləri Əməkdar incəsənət xadimi, Prezidentin fərdi təqaüdçüsü polkovnik Abdulla Qurbani AZƏRTAC-a açıqlamasında deyib.

Polkovnik A.Qurbani bildirib ki, Heydər Əliyevin bu istiqamətdə ibrətamiz ənənələri Azərbaycan Prezidenti, Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyev tərəfindən bu gün də uğurla davam etdirilir və müharibə iştirakçıları, şəhid ailələri, qazilərimizə hərtərəfli dövlət qayğısı göstərilir.

Dövlətimizin başçısının sədrliyi ilə 2022-ci ilin altı ayının yekunlarına hər olunmuş müşavirədə Vətən müharibəsindən sonra şəhid ailələrinə, müharibə əlillərinə dövlət tərəfindən göstərilən diqqət və qayğıdan danışarkən Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyev “Bunu mənəvi borc bilirik, edirik və edəcəyik” deyə hər kəsi bu kateqoriyadan olan insanlara həssaslıqla yanaşmağa, onların problemlərinin həlli istiqamətində fəaliyyətlərini daha da genişləndirməyə çağırıb.

Etiraf edək ki, şəhid ailələrinə, müharibədə sağlamlığını itirən qazilərə nə qədər diqqət və qayğı göstərilsə də, onların həlli istiqamətində digər ölkələrlə müqayisədə daha çox məqsədyönlü tədbirlər həyata keçirilsə də, hələ də bütün qaziləri razı salmaq və mövcud problemlərin qısa müddətdə həllinə nail olmaq mümkün deyil. Yaşlı nəsil yaxşı xatırlayar, İkinci Dünya müharibəsindən sonra müharibə əlillərinin problemlərinin həlli istiqamətində dövlət səviyyəsində mühüm proqramlar həyata keçirilirdi. Lakin yenə də bu qisim insanlar göstərilən diqqət və qayğıdan heç də məmnun deyildilər. Respublika hökuməti bir yana, hər gün Azərbaycandan da Moskvaya, Kremlə, hətta Leninin mavzoleyinə neçə-neçə şikayət məktubları ünvanlanır, daha çox imtiyazlar tələb olunurdu. Bu, təbiidir. Axı günlər keçdikcə qayğılar, problemlər də çoxalır və müharibə əlilləri dövlətdən daha çox maddi və mənəvi dəstək umurdular. Onlar haqlı idilər. Çünki öz sağlamlıqlarını Vətənin müdafiəsi uğrunda, qanlı döyüşlərdə itirmiş və dövlətin himayəsinə daha çox güvənirdilər.

Bir anlığa gəlin fikirləşək, müharibə əlillərinə, qazilərinə yalnız dövlətmi mənəvi, maddi dəstək göstərməlidir?! Xeyr! Ölkədə nə qədər qeyri-hökumət təşkilatları, iş adamları, xeyirxah insanlar və vicdanlı vətəndaşlarımız var. Bu istiqamətdə hər kəs əlindən gələn köməyi göstərməli, qazilərimizə dəstəyini əsirgəməməlidir.

Mən dəfələrlə demişəm, yenə də deyirəm: Əsgəri güllə öldürmür, qazini savaşda aldığı yaralar göynətmir, şəhid valideynlərini övladlarının itkisi yandırmır, onları laqeydlik, biganəlik son həddə çatdırır. Odur ki, bu kateqoriyadan olan həssas insanlar dövlətlə yanaşı, həm də xalqın daimi diqqət və qayğısı ilə əhatələnməlidir.

Biz xoşbəxt xalqıq ki, 44 günlük Vətən müharibəsində təcavüzkar Ermənistan üzərində Qələbə çaldıq, ərazi bütövlüyümüzü bərpa etdik, tarixi torpaqlarımızın işğaldan azad olunmasına nail olduq. Təsəllimiz ondadır ki, döyüş meydanlarında şəhadətləri ilə tarix yazan, adları tarixə yazılan şəhidlərimizin, qazilərimizin intiqamını aldıq, düşməni kapitulyasiya aktına imza atmağa məcbur etdik. Biz xoşbəxt xalqıq ki, müstəqil dövlətimiz, rəşadətli Ordumuz, Vətən uğrunda canından keçməyə hər an hazır olan igid övladlarımız və Müzəffər Ali Baş Komandanımız var.

Bu yaxınlarda Sabirabad rayonunda bir qazinin hamının gözü qarşısında özünü yandıraraq intihara cəhd etməsi və az sonra dünyasını dəyişməsi bütün xalqımız kimi məni də çox kədərləndirdi. Bu, belə olmamalıydı. Ən azı bu mənzərəni kənardan seyr edən, telefonun yaddaşına köçürən insanların laqeydliyi, bu mənzərəni sanki filmə, tamaşaya baxmaq kimi izləyənlərin soyuqqanlılığı, qızışdırıcı mövqe sərgiləməsi heç kimə başucalığı gətirmir.

Qazilərimizə təkcə dövlət, dövlət məmurları deyil, hər kəs diqqət yetirməli, onu doğması, əzizi bilməlidir. Unutmayaq ki, kibrit soyuqdur, lakin ona təsir etməklə istilik almaq olar. Ən azı, qazilərə mənəvi dəstək göstərilməli, cəmiyyətdə onlara münasibət birmənalı olaraq kökündən dəyişilməlidir. Müharibənin onlara vurduğu sağalmaz zədələrdən, psixoloji sarsıntılardan istifadə edərək qaziləri dövlətə bu və ya digər məmura qarşı vasitəyə çevirmək heç də milli-mənəvi dəyərlərimizlə uzlaşmır.

Mən bununla bağlı öz düşüncələrimi və qarşılaşdığım bəzi məqamları bölüşmək istəyirəm.

Bu başdan deyim ki, ilk növbədə qeyd edim, qazilərimizin vəziyyətinin yaxşılaşdırılması üçün zamanın tələbləri baxımından mühüm layihələrin gerçəkləşməsinə, qanunvericilik aktlarında olan boşluqların doldurulması üçün mütəxəssislərin iştirakı ilə onlara yenidən baxılmasına çox ehtiyac duyulur.

Heç kim unutmamalıdır ki, hər bir şəhid, şəhid ailəsi qədər qazilərimiz də hər cür hörmətə, qayğıya, maddi və mənəvi dəstəyə layiqdirlər. Etiraf etməliyik ki, elə şəhidimiz var, bir ildə onun şərəfinə onlarla anım tədbiri təşkil edilir, ailəsi mütəmadi olaraq ziyarət olunur. Bu, gözəldir, insani, xeyirxah, humanist münasibətdir. Ancaq yaddan çıxarılmamalıdır ki, bunun həsrətində olan yüzlərlə qazi və qazi ailələri də var.

Yaxşı yadımdadır, keçən əsrin 80-ci illəri idi, Naxçıvan Muxtar Respublikası Şərur rayon Mədəniyyət şöbəsinin müdiri vəzifəsində işləyirdim. O vaxtlar müharibə veteranları, Əfqanıstan döyüşlərinin iştirakçıları olan beynəlmiləlçi döyüşçülər mədəni-maarif ocaqlarının da diqqət mərkəzimizdə idi. Bilavasitə onların iştirakı ilə silsilə tədbirlər keçirər, gənclərin vətənpərvərlik tərbiyəsi işində onları örnək kimi göstərərdik.

Bir gün Yuxarı Yaycı kəndində keçirəcəyimiz folklor festivalına gedərkən yolun sol tərəfində əlil arabasında oturmuş bir gənc diqqətimizdən yayınmadı. Avtomobili əyləyib onunla görüşdük. Hal-əhval tutub, vəziyyəti ilə maraqlandıq. Məlum oldu ki, Əfqanıstanda aparılan hərbi əməliyyatlar zamanı aldığı xəsarətlərdən kifayət qədər müalicə olunsa da, nəticə verməyib və ömrü boyu əlil arabasında yaşamaq qədəri ilə barışıb. Əlində bir balaca radio var idi. Muğama qulaq asırdı. Ürəyindən nələr keçdiyi, nəyə ehtiyacı olduğu ilə maraqlandıq: “Desəm ki, məni məhkum olduğum bu əlil arabadan xilas edin, alınmayacaq. Bunun üçün Allahın bircə möcüzəsi kifayət edər. Ancaq mənim də canlı bir musiqiyə, gözəl bir muğama qulaq asmağım üçün dəstək olacaqsınızsa, özümü xoşbəxt hesab edərəm” dedi və baxışları uzaqlara zilləndi. Elə həmin andaca mədəniyyət evinin muğam üçlüyünü avtobusdan endirib yaralı döyüşçü üçün, sözün həqiqi mənasında, muğam dəsgahı yaratdıq.

Həmin görüşdən sonra hər həftə bir nəfər tamaşaçı üçün xüsusi konsert proqramı təşkil edərdik. Əlbəttə, artıq tamaşaçılar da çoxalmışdılar. Qohum-qonşu bilirdi ki, hər həftə yaralı əsgər üçün konsert təşkil olunacaq. Bu həm əsgərə, onun ailəsinə mənəvi dəstək idi, həm də qonum-qonşuya xidməti borcunu şərəflə yerinə yetirən əsgərə göstərilən diqqət və qayğının təzahürü idi.

Aprel döyüşlərindən az sonra yüzə yaxın müharibə qazisi və şəhid ailəsi üzvlərini Yeni Azərbaycan Partiyasının, şəxsən sədr müavini Əli Əhmədovun dəstəyi ilə Lənkərana on gün müddətinə istirahət mərkəzinə apardıq. Orada keçirilən mənalı günləri, bir-birindən maraqlı tədbirləri qazi və şəhid ailələri bu gün də xoş təəssüratlarla xatırlayırlar. Əlil arabasında yaşamını davam etdirən döyüşçü zabit Azər Məmmədov və onun valideynləri bu günlərdə mənə telefon açaraq belə tədbirin təkrarlanacağı günü səbirsizliklə gözlədiklərini bildirdilər. İnşallah, Baş nazirin müavini Əli Əhmədovun dəstəyi ilə bu tədbiri təkrarlayacağımıza əminik.

İyulun əvvəllərində Müdafiə Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə Yevlax rayonunda şəhid və qazi ailələri üçün gözəl vətənpərvərlik tədbiri keçirirdik. Orada bir ana mənə yaxınlaşaraq dedi ki, oğlum Yusif dövlətin dəstəyi ilə həm respublikamızda, həm də qardaş Türkiyənin ən qabaqcıl tibb ocaqlarında aylarla müalicə alıb. Ancaq Vətən müharibəsində aldığı xəsarətlərin yaratdığı fəsadlardan hələ də onu xilas etmək mümkün olmayıb. Hazırda Buzovna Reabilitasiya Mərkəzindədir. İyulun 6-da ad günündə sizin oğluma baş çəkməyiniz, ona mənəvi dəstək olmanız Qələbənin yaratdığı xoş əhval-ruhiyyə ilə yaşayan, ruhdan düşməyən Yusifin bəlkə də əlil arabasından tezliklə qalxacağına inamını daha da artırar.

Anaya söz verdim ki, hökmən Yusif qardaşımızı ziyarət edəcək və onu ad günündə sevindirəcəyik. Bu barədə Müdafiə Nazirliyinin rəhbərliyini də məlumatlandırdım.

Heç bilirsiniz, müddətdən artıq həqiqi hərbi xidmət hərbi qulluqçusu əsgər Yusif Ağaməhəmmədov və onun döyüşçü dostları, ətrafına toplaşanlar bu görüşü necə maraqla izləyirdilər?!

General-mayor Bəkir Orucov müdafiə nazirinin şəxsi hədiyyəsini qazimizə təqdim edərək keçmiş əsgərini bağrına basır, apardığımız qızılgül çələngini onun oturduğu əlil arabasının qarşısına qoyuruq. Bu diqqəti görən Zəhra ana kövrəlir, qazimiz isə başını dik tutaraq “Mən bu gün də Müzəffər Ali Baş Komandanın əmrlərinə, döyüşlər təkrarlanarsa, bədənimə partlayıcı bağlayıb, əlil arabasında belə özümü düşmən tankının altına atmağa hazıram”, - deyir.

Belə hadisələr kifayət qədərdir və respublikamızın bölgələrində şəhid ailələrinə və qazilərə baş çəkərkən belə duyğusal hadisələrin tez-tez şahidi oluruq.

Bu ilin martında böyük Azərbaycan sevdalısı, Türkiyənin milli müdafiə naziri hörmətli Hulusi Akarın dəvəti ilə qardaş ölkənin şəhid ailələri ilə görüşə getmişdim. Çox gözəl mərasimlərin şahidi oldum. “TRT” bu mərasimlərdən birini canlı yayımladı. Həmin tədbirlərdə şəhidlərin xatirəsinə yazdığım elegiyaları söylədim. “Torpaq su ilə qarışanda palçıq, qanla qarışanda Vətən olar” fikirlərim tədbir iştirakçıları tərəfindən ayaqüstə qarşılandı. Sonra da Türkiyənin ən böyük şəhərlərindən biri olan Bursaya getdik. Bursada və digər bölgələrdə müalicə olunan qazilərimiz, onları müalicə edən tibb işçiləri, şəhər ictimaiyyətinin nümayəndələri, eləcə də Azərbaycanın Türkiyə Respublikasındakı səlahiyyətli səfiri Rəşad Məmmədov, hərbi attaşemiz polkovnik Müşfiq Məmmədov, Azərbaycandan dəvət edilən muğam üçlüyü və Bursanın ali təhsil müəssisələrində təhsil alan türk ölkələrinin gəncləri Azərbaycan qazilərinin şərəfinə elə bir Novruz şənliyi təşkil etdilər ki, uzun müddət yaddaşlardan silinməyəcək.

Türkmən, özbək, qırğız, türk gəncləri qazilərimizin şəninə şeirlər söylədi, mahnılar oxudu, rəqslər ifa etdilər.

Bir an da olsun əllərini oğlunun əlil arabasından üzməyən Şəki şəhərindən olan ananın “Oğluma toy eləsəm, gələrsənmi?” sualı məni nə qədər kövrəltsə də, “Gələrəm, niyə gəlmirəm ki, o toyda iştirak etmək ömrümün ən xoşbəxt anlarından birinə çevrilər” deyərək həm qəhrəman qazimizi, həm də ananı bağrıma basdım...

Ümumiyyətlə, 10 milyondan çox nüfuzu olan ölkəmizdə sayı o qədər də çox olmayan şəhid ailələri, müharibə iştirakçıları, xüsusilə də qazilərimiz qədirbilən, xeyirxah vətəndaşlarımız tərəfindən ən azı mənəvi dəstəklə əhatə olunsalar, onlara daim diqqət, qayğı göstərilərsə, bu, həm qazilərimiz, həm onların valideynləri, həm də oddan-alovdan keçmiş igid oğullarımızı özlərinə örnək bilən gənclərimizi daha da ruhlandırar.

Sonda onu demək istəyirəm ki, bəstəkar və şairlərimizin yaradıcılığında qazilər haqqında mövzulara kifayət qədər rast gəlinmir. Doğrudur, meyxanaçılar, qeyri-peşəkarlar onların şəninə bir çox nümunələr ortaya qoyublar. Lakin onların layiq olduqları yüksək əxlaqi və iradi keyfiyyətlərə malik qazi obrazını biz ədəbiyyat və incəsənət xadimlərimizdən gözləyirik.

Bu günlərdə qazilərimizə və bütün xalqımıza təqdim edəcəyimiz “Qazilər haqqında ballada”da (musiqisi Azad Zahidin, sözləri Abdulla Qurbaninindir. İfa edir Cahangir Qurbanov və xor) səslənən bir neçə misra ilə fikir və düşüncələrimi tamamlayıram:

Dərə keçib, dağ aşıb,

Yağılarla savaşıb,

Savaş qeyrət savaşı,

Yol verin, qazi gəlir!

Xətrinə dəysən əyər,

Yaraları göynəyər.

Hərdən coşar, kükrəyər,

Yol verin, qazi gəlir!

Şirin dillə dindirin,

Qəlbini sevindirin,

Bir azca ovundurun,

Yol verin, qazi gəlir!

Qəlpə var sinəsində,

Atəş var nəfəsində,

Qarabağ cəbhəsindən

Gələnlərə yol verin!..