Bakı, 29 mart, AZƏRTAC

Martın 29-da Ombudsman Aparatında Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) Tarix İnstitutunun direktoru, Milli Məclisin deputatı Yaqub Mahmudovun müəllifi olduğu “İrəvan xanlığı” və həmin institutun və Azərbaycan Respublikası Hərbi Prokurorluğunun birgə layihəsi əsasında nəşr edilən “Soyqırımı muzeyi” kitabı ictimaiyyətə təqdim edilib.

AZƏRTAC xəbər verir ki, Azərbaycan Respublikasının İnsan Hüquqları üzrə Müvəkkili və AMEA A.A.Bakıxanov adına Tarix İnstitutu tərəfindən 31 Mart - Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü ilə bağlı təşkil edilmiş elmi-praktik konfransda əvvəlcə faciə qurbanlarının xatirəsi bir dəqiqəlik sükutla yad edilib.

Sonra “Əsrin faciəsi” adlı qısametrajlı film nümayiş etdirilib.

Ombudsman Elmira Süleymanova bildirib ki, silahlı erməni-bolşevik birləşmələrinin 31 mart və 1-2 aprel tarixlərində azərbaycanlılara qarşı törətdikləri qırğınlar kütləvi xarakter daşıyıb, erməni silahlı dəstələri günahsız insanları amansızcasına qətlə yetiriblər. Ulu öndər Heydər Əliyevin 1998-ci il martın 26-da imzaladığı “Azərbaycanlıların soyqırımı haqqında” tarixi Fərmanda bu hadisələrə siyasi qiymət verilib və azərbaycanlıların ermənilər tərəfindən soyqırımına məruz qalması ilk dəfə rəsmi surətdə bəyan edilib. Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü hər il ölkəmizdə dövlət səviyyəsində qeyd olunur.

Bildirilib ki, XIX əsrin əvvəllərindən başlayaraq, tarixi Azərbaycan torpaqları olan Qarabağa, Naxçıvana, Zəngəzura, İrəvan quberniyasına və digər bölgələrə İran və Türkiyədən minlərlə erməni ailəsi köçürülüb. Erməni millətçilərinin və onların havadarlarının azərbaycanlılara qarşı iki əsrdən artıq müddətdə məqsədyönlü şəkildə həyata keçirdikləri soyqırımı, etnik təmizləmə və deportasiya siyasətinin məqsədi soydaşlarımızı öz tarixi torpaqlarından qovmaq və bu ərazilərdə “böyük Ermənistan” dövləti yaratmaq olub. Bu qanlı faciələrin daha dəhşətlisi 1918-ci il 31 martda azərbaycanlılara qarşı törədilən soyqırımıdır.

AMEA-nın Tarix İnstitutunun direktoru, Milli Məclisin deputatı Yaqub Mahmudov qeyd edib ki, Azərbaycanda törədilən soyqırımları haqda ayrı-ayrı kitablar nəşr olunub. Ermənilər Cənubi Qafqaza köçürülüb, indiki Ermənistan dövlətinin ərazisi tarixi Azərbaycan torpaqlarıdır. 1918-ci ilin mart ayından etibarən erməni millətçiləri tərəfindən dinc azərbaycanlı əhali yalnız milli mənsubiyyətinə görə məhv edilib, insanlar diri-diri yandırılıb, nadir tarixi abidələr, xəstəxanalar, məktəblər, məscidlər dağıdılıb. "Tarixinə sahib çıxmayan xalqlar məhvə məhkumdur. Bizim heç kimə qarşı ərazi iddialarımız yoxdur. Biz öz tariximizə sahib çıxmaq istəyirik", – deyə o əlavə edib. Y.Mahmudov deyib ki, azərbaycanlıların soyqırımı əsasən Bakı, Şamaxı, Quba, Kürdəmir və Salyan qəzalarında, Qarabağ, Zəngəzur, Naxçıvan və Lənkəranda xüsusi qəddarlıqla həyata keçirilib. Mart hadisələri zamanı Şamaxının 75 kəndi ermənilər tərəfindən tamamilə məhv edilib, 7 min nəfər öldürülüb. Erməniləri Azərbaycan ərazisinə köçürən qüvvələrin hər zaman onları müdafiə etdiyini deyən Y.Mahmudov tarixdə ermənilərə qarşı soyqırımının olmadığını, lakin ermənilər tərəfindən dəfələrlə soyqırımının törədildiyini söyləyib. Ermənilərin törətdiyi faktlar bütün dünya tarixi üçün silinməz ləkədir. Xocalı soyqırımı dünyanın gözü qarşısında baş verib. Lakin ona hələ də beynəlxalq səviyyədə tam qiymət verilməyib.

Milli Məclisin deputatı, professor Elman Nəsirov bildirib ki, 31 mart soyqırımı ermənilərin tarixən yürütdüyü soyqırımı siyasətinin ən qanlı səhifələrindəndir. Bu soyqırımını ermənilər dünyaya vətəndaş müharibəsi kimi təqdim etməyə çalışırdılar. Stepan Şaumyan Moskvaya yazdığı məktubda etiraf edir ki, onlar bu cinayətləri şüurlu şəkildə törədiblər. Hamazaspın Qubada, Lalayan və Mikoyanın Şamaxıda törətdikləri cinayətlərin dünyada analoqu yoxdur.

Azərbaycan Respublikası hərbi prokurorunun müavini, ədliyyə general-mayoru Rasim Kazımov Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi və ermənilərin xalqımıza qarşı törətdikləri soyqırımı haqqında ətraflı məlumat verib. Qeyd edib ki, ermənilər iki əsrdən artıq müddətdə azərbaycanlılara qarşı soyqırımları, kütləvi qırğınlar, amansız cinayətlər törədiblər. 1918-ci ilin martında erməni daşnakları tərəfindən Azərbaycanın Bakı, Quba, Qarabağ, Şamaxı, Kürdəmir, Salyan, Lənkəran və başqa bölgələrində törədilən soyqırımları nəticəsində on minlərlə günahsız insan qətlə yetirilib. Bildirilib ki, Ulu Öndərin siyasi kursunun layiqli davamçısı Prezident İlham Əliyevin yürütdüyü uğurlu daxili və xarici siyasət nəticəsində artıq dünya dövlətləri və beynəlxalq təşkilatlar ölkəmizin haqq işini müdafiə edir və getdikcə daha çox ölkə Ermənistanı işğalçı dövlət kimi tanıyır.

Konfrans mövzu ilə bağlı məruzələrlə davam etdirilib.

Tədbir çərçivəsində 31 mart soyqırımı ilə bağlı kitab sərgisi nümayiş olunub.