Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi

DÜNYA

ABŞ Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsinin qərarını yerinə yetirəcəkmi?

ABŞ Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsinin qərarını yerinə yetirəcəkmi?

Dünyada mövcud olan ikili standartlar siyasəti və güc amili heç də həmişə ədalətin bərpasına imkan vermir

Tehran, 12 oktyabr, AZƏRTAC

İranın xarici işlər nazirinin müavini Qulamhüseyn Dehqan bəyan edib ki, BMT-nin Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsinin qərarının ABŞ tərəfindən icra edilməsi üçün bir sıra tədbirlər görmək lazımdır. Lakin bu tədbirlərin nədən ibarət olması haqqında nazir müavini bir söz deməyib.

Xatırladaq ki, oktyabrın 4-də Beynəlxalq Haaqa Məhkəməsi İranın ABŞ-a qarşı qaldırdığı vəsadət əsasında ilkin dinləmələr keçirib və qərara alıb ki, rəsmi Vaşinqton kənd təsərrüfatı, əczaçılıq və səhiyyə, mülki aviasiya sahələrinə tətbiq etdiyi sanksiyaları aradan qaldırmalıdır. Məhkəmə prosesi davam edir və hələlik yekun qərarın qəbul edilməsi haqqında söz demək çətindir. Hər halda ilkin dinləmələrdən sonra verilən qərar istər İran, İstərsə də qərb mətbuatı tərəfindən bütün dünyanı narahat edən bu məsələ ətrafında müzakirələrə yol açıb. ABŞ BMT-nin Haaqa şəhərində yerləşən Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsinin qərarını yerinə yetirəcəkmi? Bu sualı cavablandırmaq üçün məhkəmənin bu günədək çıxardığı qərarlarının icrası vəziyyətinə baxmağı lazım bilirik.

Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsi BMT-nin Baş Assambleyası tərəfindən seçilən 15 hakimdən ibarətdir və məhkəməyə yalnız dövlətlər müraciət edə bilər. 1961-ci ildə imzalanan Vyana Konvensiyasına əlavə edilən Fakültativ Protokola əsasən BMT-yə üzv olan bütün dövlətlər Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsinin qərarlarını yerinə yetirmək öhdəliyi götürüblər. Lakin təcrübə göstərir ki, bir sıra dövlətlər məhkəmənin qərarlarını heç də həmişə yerinə yetirmirlər. Misal üçün onu demək kifayətdir ki, bir müddət əvvəl məhkəmə İranın xeyrinə qərar verdikdən sonra ABŞ prezidentinin milli təhlükəsizlik məsələləri üzrə müşaviri Con Bolton rəsmi Vaşinqtonun Fakültativ Protokoldan çıxdığını bəyan etdi. Aydındır ki, ABŞ bu addımı məhkəmənin qərarından yayınmaq üçün atıb. Protokola üzv olmayan ölkələrin məhkəmənin qərarını yerinə yetirməmək hüququ var.

Donald Trampın ABŞ prezidenti seçilməsindən sonra rəsmi Vaşinqton bir sıra beynəlxalq razılaşmalardan çıxdığını bildirib. Məsələn, ABŞ İqlimin Mühafizəsi haqqında Paris Konvensiyasından, Sərbəst Ticarət haqqında Sakit Okean ölkələrinin tərəfdaşlıq müqaviləsindən çıxaraq üzərinə götürdüyü öhdəlikləri yerinə yetirməkdən azad olub. Odur ki, bu dövlətin Fakültativ Protokoldan çıxması da təəccüblü görünmür. Bu addımları ABŞ ona görə atır ki, öz siyasətini istədiyi şəkildə həyata keçirə bilsin.

ABŞ-ın beynəlxalq məhkəmələrin qərarlarını yerinə yetirməsi halları da müşahidə olunub, yəni rəsmi Vaşinqton üzərinə götürdüyü öhdəliyə əməl etməyib və buna görə heç bir təzyiqə məruz qalmayıb. 1986-cı ildə Nikaraqua Haaqa məhkəməsinə müraciət edərək ABŞ-ın ölkə daxilindəki separatçı silahlı dəstələrə yardım etməsini dayandırmağı və ölkəyə dəyən ziyanı ödəməsini tələb etmişdi. İddiaya əsasən ABŞ Nikaraquanın suverenliyini pozmuşdu. Məhkəmə keçirdiyi dinləmələrdən sonra iddianı təmin edərək Birləşmiş Ştatların 17 milyard dollar təzminat ödəməli olduğu bildirmişdi. Lakin həmin qərar indiyədək yerinə yetirməyib. Digər bir misal, 2008-ci ildə Meksika vətəndaşı Xose Ernesto Medelin ABŞ-da ölüm hökmünə məhkum edilmişdi. Lakin Meksika bununla razılaşmayaraq beynəlxalq məhkəməyə müraciət etmiş, X.E.Medelinə müdafiə olunmaq imkanın yaradılmadığını, onun səfirlik əməkdaşları ilə görüşünə icazə verilmədiyini, hüququnun pozulduğunu əsas gətirərək prosesin yenidən aparılması barədə iddia qaldırmışdı. Beynəlxalq məhkəmə dinləmələrdən sonra Meksikanın haqlı olduğu və məhkəmə araşdırmasının yenidən keçirilməsi haqqında qərar qəbul etdi. Buna baxmayaraq, Meksika vətəndaşı edam olundu. Belə misalları çox çəkmək olar.

Kanada Universitetinin hüquq professoru Alfred Rayn beynəlxalq məhkəmənin qərarlarının icra mexanizmi olmadığı üçün yerinə yetirilməsinin də dövlətin iradəsinə bağlı olduğunu bildirib. Eyni fikri Tehran Universitetini hüquq professoru Əli Biqdeli də səsləndirib. Onun sözlərinə görə, ABŞ-ın məhkəmə qərarını yerinə yetirəcəyi sual altındadır. Hər halda siyasi proseslər onu deməyə əsas verir ki, ABŞ üzərinə düşən öhdəliyi yerinə yetirməyəcək. Amma onun beynəlxalq nüfuzuna böyük zərbə dəyəcək. Beynəlxalq aləmdəki nüfuz məsələsi isə güc amilinə bağlıdır.

Qeyd etmək lazımdır ki, Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsinin qərarlarını icra etməməkdə ABŞ tək deyil. Digər dövlətlər də məhkəmə qərarının icrasından yayınıblar. 1979-cu ildə İranda baş verən inqilab zamanı ABŞ səfirliyinin əməkdaşlarının azad olunması üçün Vaşinqton beynəlxalq məhkəməyə müraciət etdi. Haaqa məhkəməsi iddianı təmin etsə də, İran bu qərarı yerinə yetirmədi. Böyük Britaniya, Rusiya, Fransa da vaxtilə beynəlxalq məhkəmənin qərarlarını icra etməkdən boyun qaçırıblar.

Bu faktları qeyd etməkdə məqsədimiz heç də BMT-nin Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsinin üzərinə kölgə salmaq deyil. Dövlətlər arasında elə mübahisəli məsələlər olub ki, məhz beynəlxalq məhkəmənin qərarı nəticəsində həllini tapıb. Məsələn, 1986-cı ildə Burkino-Faso və Mali arasında ərazi mübahisəsini məhz beynəlxalq məhkəmənin qərarı həll etdi və tərəfləri silahlı qarşıdurmadan çəkindirdi.

Yaxud, Salvador və Honduras arasında 90 il davam edən ərazi mübahisəsi də 1992-ci ildə Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsinin qərarı ilə həll olundu və çox sayda insan itkisi ilə nəticələnən silahlı toqquşmalara son qoyuldu. Beynəlxalq məhkəmə 2000-ci ildə Liviya və Çad, Bostvan və Namibiya arasındakı ərazi mübahisələrini də həll edərək müharibənin qarşısını ala bildi. Bunlar BMT-nin Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsinin müasir dünyada mühüm əhəmiyyət kəsb etdiyini deməyə əsas verir.

Lakin təəssüf ki, bu gün dünyada mövcud olan ikili standartlar siyasəti və güc amili heç də həmişə ədalətin bərpa edilməsinə imkan vermir.

Rabil Kətanov

AZƏRTAC-ın xüsusi müxbiri

Tehran

Xəbəri sosial şəbəkələrdə paylaşın

Bizi sosial şəbəkələrdə izləyin

“Ətirlisən, dadlısan, süfrəmizin yaraşığısan” II Çay Festivalı keçirilib

DİN: Martın 18-də aşkarlanan silah və sursatların sayı açıqlanıb

Fransuaza Jilonun rəssamlıq irsi Pikasso Muzeyində

Novruz bayramı ilə əlaqədar yanğın təhlükəsizliyi qaydalarına dair Fövqəladə Hallar Nazirliyi əhaliyə müraciət edib

Kəngərli rayonunun yaradılmasının 20 illiyinə həsr olunan virtual sərgi təqdim edilib

Bakının abad məhəllələrində Novruz şənlikləri davam edir

Hərbi Prokurorluq işçiləri Müdafiə Nazirliyinin yüksəkrütbəli vəzifəli şəxsləri ilə birgə Novruz bayramı ərəfəsində hərbi hissələrdə olublar

® Monteneqronun sabiq prezidenti Milo Cukanoviç “Azərbaycanın dostu” qızıl ordeni ilə təltif olunub

Dünya Bankı Misirə 6 milyard dollar yardım edəcək

Baş Dövlət Yol Polisi İdarəsi qeyri-iş günlərində səfərə hazırlaşan sürücülərə müraciət edib

Aİ Şurası Ukraynaya yeni yardım fondunu təsdiqləyib

Folklorşünas alim: Torpaq çərşənbəsi insanın təbiətlə həmrəy olması bayramıdır

Türkiyədə fəlakət zonasındakı sakinlər hər ay 15 min evlə təmin ediləcək

DİN: Martın 19-da ölkə üzrə 40 cinayətin açılması təmin olunub

Ölkənin əksər bölgələrinə yağış, dağlıq rayonlara qar yağıb

Dünya birjalarında neft ucuzlaşıb

Zabrat qəsəbəsindəki marketdə baş verən yanğın söndürülüb

Naxçıvanın kəndlərinin içməli su təminatı yaxşılaşdırılır

MDU-da tərəfdaş universitetlərlə birlikdə Çanaqqala Zəfərinin ildönümü qeyd edilib

Azərbaycan nefti bahalaşıb

Azərbaycanın Birinci vitse-prezidenti Mehriban Əliyeva İlaxır çərşənbə ilə bağlı paylaşım edib

® GL 2023-cü ildə neft hasilatı artımına nail olub

Sabahdan Azərbaycanda 7 günlük Novruz tətili başlayır

Bakının bəzi yollarında sıxlıq müşahidə olunur SİYAHI

Mövcud hava şəraiti ilə bağlı sürücülərə müraciət edilib

Ukraynanın Krivoy-Roq şəhərində Novruz bayramı ilə bağlı konsert təşkil edilib

Saatlıda narkokuryerlik edən şəxs saxlanılıb

Hüquq müdafiəçisi: Azərbaycan NATO-nun uzunmüddətli tərəfdaşıdır

Türkiyə tədqiqatçıları stressin beyində “zamanın qavranılmasını” pozduğunu müəyyənləşdiriblər

Daşkəsəndə narkotik vasitələr satan şəxs saxlanılıb

Avstraliya məhkəməsi “Uber”i böyük məbləğdə təzminat ödəməyə məcbur edib

Yanlış ayaqqabı uşağın sağlamlığına zərər verə bilər - Mütəxəssis rəyi

Anaklia limanının dəniz infrastrukturunun tikintisi üçün beynəlxalq tender elan edilib

Süni intellekt və lazer əsaslı sensorla mədədəki xəstəliklər müəyyən ediləcək

Braziliyada hiss edilən temperatur 62 dərəcə Selsini keçib

Yaponiyada yaşlı insanlar əməyə cəlb edilir

İraq neft ixracını azaldacaq

Ümumdünya Buxara Yəhudiləri Konqresinin nümayəndə heyəti Qırmızı qəsəbəyə səfər edib

Budapeştdə biznes forumda Azərbaycandakı investisiya imkanlarından danışılıb

Gürcüstanın Təhsil və Elm Nazirliyinin Marneuli İctimai Kollecində təntənəli Novruz şənliyi keçirilib

Azərbaycanın Qırğızıstandakı səfirliyində Novruz bayramı qeyd edilib

Bu gün Torpaq çərşənbəsidir

Şabranda minik avtomobilləri toqquşub, yaralananlar var

“Robotexnika Klubu”nun üzvləri Türkiyədə keçiriləcək “Texnofest”ə layihə təqdim ediblər

Kəngərli rayonunun yaradılmasının 20 illiyi qeyd olunub

Türkiyə və Rusiya prezidentləri arasında telefon danışığı olub

Dövlət Komitəsində Yaponiyada yaşayan azərbaycanlı pianoçu ilə görüş olub

Amur vilayətindəki filiz mədənində qəza baş verib, dağıntılar altında qalanlar var

Media əməkdaşları arasında atıcılıq yarışının qalibləri bəlli olub

Türkiyə Prezidenti: Bu yay İraq sərhədimizin təhlükəsizliyini tam təmin edəcəyik

Naxçıvan ŞİH: Möminə Xatun türbəsinin ətrafındakı tikili ilə bağlı yayılanlar həqiqəti əks etdirmir

Azərbaycanın güləş millisi “Çempionlar” turnirini 10 medalla başa vurub

YAP Səbail rayon təşkilatında Novruz bayramı qeyd edilib

Nigeriyada daha yüz adam oğurlanıb

Azərbaycan-İraq əlaqələrinin inkişaf perspektivləri müzakirə olunub

Bakı Ali Neft Məktəbində “Huawei” şirkətinin laboratoriyası fəaliyyətə başlayıb

Nazirlik: Hərbi hissələrdə bayram tədbirləri qapalı şəraitdə keçirilir

Azərbaycan atıcıları Almaniyada qızıl medal qazanıblar

Bakı Dövlət Universitetində Novruz şənliyi

Yens Stoltenberq: NATO ilə Azərbaycan arasında əməkdaşlıq üçün yeni çərçivə sənədinin razılaşdırılması üzərində iş aparırıq VİDEO

Beynəlxalq mətbuat Azərbaycan Prezidentinin NATO-nun Baş katibi ilə görüşündən yazır

“Ailəm könüllüləri” proqramının könüllüləri mükafatlandırılıb

Nobel sülh mükafatı laureatı Məhəmməd Yunus BAMF-da olub

Azərbaycan icması Böyük Britaniya Parlamentinə etiraz məktubu göndərib

Müdafiə naziri Novruz bayramı münasibətilə Azərbaycan Ordusunun şəxsi heyətini təbrik edib

Unudulmaz bəstəkar Şəfiqə Axundovanın 100 illik yubileyi qeyd olunub

Hikmət Hacıyev: Azərbaycan ilə Çin arasında ənənəvi dostluq və tərəfdaşlıq münasibətləri var VİDEO

Xüsusi təyinatlı təhsil müəssisələrində Çanaqqala zəfərinin 109-cu ildönümü qeyd edilib VİDEO

Ağdamda Bahar bayramı şənliyi keçirilib

Bakının Dəmir yolu vağzalında keçirilən oftalmoloji aksiya zamanı 120 nəfər müayinə olunub 

Monitorinq Mərkəzi Almaniyada “Avropada dilimizin bu günü və sabahı” adlı tədbir keçirib

M.F.Axundzadənin “Müsyö Jordan və dərviş Məstəli şah” əsəri İstanbulda səhnələşdiriləcək

Dövlət qulluğunda inzibati icraçı vəzifələr üzrə test imtahanına qeydiyyat elan edilib

Azərbaycan səfiri Çanaqqala Zəfərinin 109-cu ildönümü münasibətilə təşkil olunan tədbirdə iştirak edib

İsveçrənin ölkəmizdəki səfiri ilə COP29 ətrafında fikir mübadiləsi aparılıb

Avropa dövlətləri Şimal-Cənub Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizinin dəmir yolu hissəsinin işə salınmasında maraqlıdırlar

Milli Kitabxanada “Tale şairi: Məmməd İsmayıl” adlı kitabın təqdimat mərasimi olub

® “Beyin ölümü diaqnozunun təyininə multidisiplinar yanaşma” mövzusunda seminar keçiriləcək

Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2019-cu il 25 dekabr tarixli 503 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Dərman vasitələrinin farmakonəzarət Qaydası”nda dəyişiklik edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

Xocavəndlilər baharın gəlişini yüksək əhvali-ruhiyyə ilə qeyd edirlər

“Beynəlxalq Münasibətlərin Təhlili Mərkəzinin işçilərinin say həddinin təsdiq edilməsi və əməkhaqqı fondunun müəyyən edilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2019-cu il 15 iyul tarixli 309 nömrəli Qərarında dəyişiklik edilməsi barədə
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

QAÇQINKOM-un sədri Siyəzəndə vətəndaşların müraciətlərini dinləyib

Bakı Kitab Mərkəzi xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşaqlar üçün Novruz şənliyi təşkil edib

“İnternet informasiya ehtiyatı vasitəsilə elektron ticarəti həyata keçirən qeyri-rezidentin elektron qaydada vergi uçotuna alınması, yenidən uçota alınması və uçotdan çıxarılması Qaydası”nın təsdiq edilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2023-cü il 30 oktyabr tarixli 387 nömrəli Qərarında dəyişiklik edilməsi barədə
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

Daha bir neçə müntəzəm avtobus marşrutu müsabiqəyə çıxarılır

“Müntəzəm beynəlxalq, şəhərlərarası (rayonlararası) və şəhərdaxili (rayondaxili) sərnişin daşımalarının yerinə yetirilməsi ilə bağlı sifarişçinin keçirdiyi müsabiqədə iştiraka görə ödənişin məbləği”nin təsdiq edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

“Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 1998-ci il 21 avqust tarixli 175 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasında telekommunikasiya vasitələri və qurğularının sertifikatlaşdırılması Qaydaları”nda dəyişiklik edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

Beynəlxalq müsabiqədə qalib gələn tələbələrə diplomlar təqdim edilib

Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2021-ci il 10 sentyabr tarixli 256 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədindən buraxılış məntəqələrinin sayı və yerləşdiyi ərazilərin siyahısı”nda dəyişiklik edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

UNEC kollektivi bu il də Novruz bayramını ahıl sakinlərlə qeyd etdi

Hakim partiyaların fəal dialoqu Azərbaycan-Çin münasibətlərinin inkişafına böyük töhfələr verir

“Daşkəsən rayonunda kartofçuluq təsərrüfatının inkişafına dəstək” layihəsinin icrasına başlanılıb

Azərbaycanda “Elektron kommunikasiya haqqında” qanun layihəsi hazırlanır

Abşeronda Novruz bayramı böyük izdihamla qeyd olunub

MEK Özbəkistanda türkdilli xalqlara həsr edilmiş beynəlxalq konfransda təmsil olunub

“Həvəsləndirmə və Biznes mükafatları” müsabiqəsi barədə məlumatlandırma görüşü keçirilib

Şəhid övladı Novruz tonqalını alovlandırdı

COP29 və elmi-texniki tərəqqi

Özbəkistan istehsal etdiyi yaşıl enerjini Azərbaycan üzərindən ixrac edəcək

Abşeronda Çanaqqala Zəfərinin 109–cu ildönümü qeyd olunub