Azərbaycan Respublikası Prezidentinin mətbuat katibi Azər Qasımov fevralın 1-də Prezident sarayında Prezident İlham Əliyevin Fransaya ilk dövlət səfərinin yekunlarına dair brifinq keçirmişdir.

Azər Qasımov tədbiri açaraq dedi:

- Azərbaycan ilə Fransa arasında əlaqələr müxtəlif sahələrdə, o cümlədən siyasi, iqtisadi, humanitar və digər sahələrdə uğurla inkişaf edir. Bu uğurlu inkişafın, əməkdaşlığın nəticəsi kimi, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev yanvarın 29-dan 31-nə kimi Fransaya dövlət səfərinə dəvət olunmuşdur.

Səfər çox uğurla keçmişdir. Bu səfər barədə danışmaqdan öncə, dövlət səfərinin statusu haqqında sizə qısaca məlumat vermək istərdim.

Avropanın, ümumiyyətlə dünyanın zəngin, diplomatiya və xarici siyasət ənənələrinə malik olan ölkələrində, o cümlədən Fransada səfərlərin statusu məsələsinə çox böyük əhəmiyyət verilir və səfərlərin dərəcələrə bölünməsi də mühüm önəm daşıyır. Xüsusilə Fransanı götürsək, bir il ərzində ən çoxu üç dövlət səfəri olur. Yəni bu, yüksək həddir. Misal üçün, ötən il Fransaya cəmi iki dəfə dövlət səfəri olmuşdur. Bu il də Azərbaycan Prezidentinin Fransaya dövlət səfərinə dəvət olunması bu ölkənin Azərbaycanla əlaqələrə böyük önəm verməsinin, bu əlaqələrin strateji xarakter daşımasının və uğurla inkişaf etməsinin çox yaxşı bir nümunəsidir.

Səfər ərəfəsi vəziyyətə qısaca nəzər salsaq, Fransada bu səfərə çox böyük əhəmiyyət və önəm verilirdi. Səfərin başlanmasından bir neçə gün əvvəl Fransanın ən aparıcı kütləvi informasiya vasitələrindən olan “Fiqaro” qəzetinin nümayəndəsi və şəxsən baş redaktorun müavini Azərbaycan Respublikasının Prezidentindən bu səfərlə bağlı müsahibə almaq üçün müraciət etmişdi. Bildiyiniz kimi, o, Azərbaycanda olmuşdu və müsahibə səfərin ilk günü “Fiqaro” qəzetində geniş şəkildə dərc edilmişdi. Bu da çox əhəmiyyətli bir məsələdir.

“Mond diplomatik” aylıq nəşrinin nümayəndəsi də səfər ərəfəsində dövlətimizin başçısından müsahibə almaq xahişi ilə müraciət etmişdi. Cənab Prezident tərəfindən müsahibə verildi və yaxın zamanlarda bu da Fransada dərc olunacaqdır.

Qeyd etdiyim kimi, müasir mərhələdə Azərbaycan ilə Fransa arasında əlaqələr uğurla inkişaf edir və səfər zamanı buna yeni bir təkan verildi. Səfərə çox ciddi hazırlıq işləri görülmüşdü. Səfərdən öncə və səfər müddətində, - altı gün ərzində Fransanın paytaxtı Paris şəhərində bütün mərkəzi küçə və meydanlarda, inzibati binalar və digər obyektlər üzərində Azərbaycan bayraqları asılmışdı. Paris şəhərinin nəqliyyat arteriyası olan məşhur Yelisey xiyabanında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin tədbirləri ilə bağlı nəqliyyatın hərəkəti dayandırılmışdı. Fransa kimi bir ölkədə, Paris şəhərinin mərkəzində bu da çox böyük önəm daşıyır.

İctimaiyyət tərəfindən bu səfərə çox böyük maraq göstərilirdi. Səfər zamanı Fransanın bir sıra aparıcı kütləvi informasiya vasitələri müraciət edərək, yenə də Azərbaycan Respublikasının Prezidentindən müsahibə almaq istəyirdilər. Lakin səfər proqramının çox sıx olduğuna görə bu, mümkün olmadı. Yəni, KİV-lərin bu müraciətləri Azərbaycan Respublikası Prezidentinə, Azərbaycana olan böyük marağın daha bir təzahürü idi.

Səfər zamanı Azərbaycan Prezidentinin Fransa Prezidenti tərəfindən ən yüksək ordenlə təltif edilməsi də çox böyük əhəmiyyət daşıyır. Bildiyiniz kimi, bu, Fransanın xarici ölkələrin dövlət başçıları, ümumiyyətlə, xarici ölkə vətəndaşları üçün nəzərdə tutulmuş ən ali mükafatıdır. Eyni zamanda, Azərbaycan Prezidenti tərəfindən Fransa Prezidentinin “Heydər Əliyev” ordeni ilə təltif edilməsi də çox əlamətdar hadisə oldu. Ümumiyyətlə, səfərin gedişində Prezident cənab Jak Şirak başda olmaqla, Fransa tərəfi ən yüksək səviyyələrdə və mütəmadi olaraq, bütün görüşlərdə Azərbaycan-Fransa ikitərəfli münasibətlərinin uğurla inkişafının əsasının ümummilli liderimiz Heydər Əliyev tərəfindən qoyulduğunu vurğulayırdı.

Yelisey sarayında cənab Jak Şirakın Azərbaycan Prezidentinin şərəfinə təşkil etdiyi dövlət qəbulunda dediyi sözləri qeyd etmək istəyirəm: “Münasibətlərimizin tarixində bu ilk dövlət səfəri iki ölkəmiz arasındakı dostluğu alqışlamaq fürsətidir. Bu güclü və səmimi dostluğun təşəbbüskarı Sizin atanız mərhum Heydər Əliyev olmuşdur. İcazə verin, bu təntənəli anları onun xatirəsi ilə bağlayaq”.

Fransa Prezidenti bu çıxışında, Azərbaycan Prezidenti ilə görüşü zamanı ölkəsinin Azərbaycan ilə əlaqələrə çox böyük əhəmiyyət verdiyini dəfələrlə vurğulamışdır. Maraqlı bir fakt da ondan ibarətdir ki, Azərbaycanı qədim tarixə və mədəniyyətə malik olan bir ölkə kimi dəyərləndirən cənab Jak Şirak çıxışında dahi Nizami Gəncəvinin və görkəmli şair Natəvanın Fransada çox tanınmış şəxsiyyətlər olduğunu xatırlatmışdır.

Bu səfərə qiymət verərkən, ikitərəfli əlaqələrimizin siyasi sahədə inkişafı baxımından əhəmiyyətini qeyd etmək istərdim. Bildiyiniz kimi, ümummilli lider Heydər Əliyevin ilk rəsmi səfəri Fransaya olmuşdur. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev də dövlət başçısı seçildikdən sonra ilk rəsmi səfərini Fransaya etmişdir. Bu da Azərbaycanın Fransa ilə əlaqələrə çox böyük önəm verməsinin gözəl bir nümunəsidir.

Keçirilən görüşlər zamanı Azərbaycan ilə Fransa arasında siyasi sahədə əlaqələrin çox uğurla inkişaf etməsi bir neçə aspektdə öz əksini tapdı. Azərbaycanın, xalqımızın ən böyük problemi olan Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli ilə bağlı məsələlər bu görüşlərdə və səfər zamanı daim öz əksini tapırdı. Bunun ən böyük nümunəsi də, bildiyiniz kimi, səfərin nəticələri ilə bağlı Birgə Bəyannamə oldu. Bəyannamənin ikinci abzasında deyilir: “Azərbaycan və Fransa Azərbaycan Respublikası ilə Fransa Respublikası arasında dostluq, qarşılıqlı anlaşma və əməkdaşlıq sazişi”ndə sadalanmış prinsip və məqsədlərə sadiq qaldıqlarını xatırlatdılar. Bu çərçivədə Fransa Azərbaycanın müstəqilliyini, suverenliyini və ərazi bütövlüyünü dəstəklədiyini bir daha bəyan etdi”. Bu, çox mühüm bir amildir və Bəyannamədə öz əksini tapmışdır. Fransa ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədrlərindən biridir və səfər zamanı Fransa rəhbərliyi tərəfindən dəfələrlə qeyd olundu və vurğulandı ki, Fransa Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin tez bir zamanda həllində çox maraqlıdır. Həm ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədri kimi, həm də, ümumiyyətlə regionda sülhə və sabitliyə xidmət etməsi baxımından Fransa bu münaqişənin həllinə çox böyük önəm verir. Başda Prezident cənab Jak Şirak olmaqla, bütün səviyyələrdə Fransa rəsmiləri qeyd etdilər ki, Fransa bu münaqişənin həlli üçün bütün səylərini əsirgəməyəcəkdir və bu problemin tez, qısa bir zamanda aradan qaldırılmasında çox maraqlıdır. Bu, Bəyannamədə də öz əksini tapmışdır.

Dövlətimizin başçısı bütün görüşlərdə Ermənistanın Azərbaycana qarşı təcavüzü və bu təcavüzün nəticələri barədə ətraflı, geniş məlumat verdi.

Bildiyiniz kimi, Paris meriyasında ictimaiyyətin nümayəndələri və diplomatik korpusun üzvləri ilə də görüş oldu. Cənab Prezidentlə görüşə mindən artıq, hətta dəvət olunanlardan da əlavə xeyli sayda adam gəlmişdi. Bizim televiziya tamaşaçıları da bunu görə bildilər. Həmin görüş zamanı da Fransada Azərbaycana çox böyük əhəmiyyət verildiyinin şahidi olduq. Bu görüşdə, bütün digər görüşlərdə daim Azərbaycan Prezidenti Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli məsələsində Fransanın tutduğu mövqeyi yüksək qiymətləndirdi. Bildirdi ki, Fransa daim bu münaqişənin Azərbaycanın ərazi bütövlüyü çərçivəsində həlli mövqeyindən çıxış edir və bu sahədə fəal surətdə səylərini göstərir.

Birgə Bəyannamədə digər məsələlər də öz əksini tapmışdır. Bu, Azərbaycan-Fransa iqtisadi əlaqələrinə də aiddir. Azərbaycan ilə Fransa arasında iqtisadi əlaqələr çox uğurla inkişaf edir. Azərbaycanın energetika sahəsində Fransanın aparıcı şirkətləri fəal iştirak edir.

Bu səfər zamanı Fransa rəsmiləri ölkənin şirkətlərinin Azərbaycan iqtisadiyyatının inkişafına sərmayə qoyuluşunda çox maraqlı olduqlarını bir daha qeyd etdilər. Ümumiyyətlə, iqtisadi məsələyə toxunarkən demək istərdim ki, Fransada bütün rəsmi səviyyələrdə Azərbaycana regionun iqtisadi inkişafında çox önəmli rol oynayan, aparıcı dövlətlərdən biri kimi münasibət bəslənilir. Ötən ilin yekunlarına görə, ümumi daxili məhsulun artımı baxımından Azərbaycanın dünyada birinci yerdə olması, bütün görüşlərdə çox təqdirəlayiq hal kimi vurğulanır və bildirilirdi ki, Fransa şirkətləri ölkəmizlə bundan sonra da fəal əməkdaşlıq etmək istəyirlər.

İqtisadi sahədə əməkdaşlıq bu səfər zamanı konkret faktlarda da öz əksini tapdı. Fransanın ATR şirkətindən ATR 42-500 və ATR 72-500 təyyarələrinin alınması barədə saziş imzalandı. Dəyəri 97,2 milyon ABŞ dolları olan bu saziş Azərbaycan ilə Fransa arasında iqtisadi əlaqələrin konkret təzahürlərindən biridir.

Fransa digər sahələrdə də Azərbaycanla əməkdaşlığın genişləndirilməsində maraqlıdır. Fransanın dünyada məşhur olan şirkətləri Azərbaycanın təkcə neft və qaz sektorunda deyil, qeyri-neft sektoruna da çox böyük maraq göstərdiklərini bildirdilər. Həmin şirkətlərin rəhbərləri Azərbaycan Respublikasının Prezidenti ilə görüşmək barədə xahişlə müraciət etmişdilər və bu görüşlər çox uğurlu keçdi. “Qaz de France” şirkəti Avropanın energetika sahəsində əsas qurumlardan biridir. “VİNCİ” 1899-cu ildə təsis edilib, inşaat sahəsində dünyanın ən qabaqcıl şirkətlərindən biridir. “Societe Generale” Avropanın maliyyə xidmətləri göstərən əsas qurumlarındandır. “BNP Paribas” dünyada ən geniş bank şəbəkələrindən biridir. Bütün bu görüşlərdə şirkətlərin rəhbərləri Azərbaycanda sərmayə qoyuluşu üçün çox əlverişli şəraitin olmasını yüksək qiymətləndirdilər və yaxın zamanlarda konkret layihələrin həyata keçirilməsində maraqlı olduqlarını bildirdilər.

Səfərin yekunlarında öz əksini tapan məqamlardan biri də Fransada Azərbaycan İlinin və Azərbaycanda Fransa İlinin keçirilməsinin qərara alınmasıdır. Bu da çox mühüm amildir.

Bir sözlə, həm statusu baxımından, həm də konkret nəticələrinə görə tarixi bir səfər oldu. Çox önəmli haldır ki, ikitərəfli əlaqələrin gələcəkdə də davam etdiriləcəyinə əminlik ifadə olundu. Fransanın Prezidenti də Azərbaycana səfərə dəvət olundu və bu, Bəyannamədə də var.

Prezidentin mətbuat katibi sonra jurnalistlərin suallarına cavab verdi.