Rusiyada dövlət səfərində olan Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyev yanvarın 26-da Kremldə, onun üçün ayrılmış dövlət iqamətgahında Rusiya Federasiyasının xarici işlər naziri İqor İvanov ilə görüşmüşdür. 

Dövlətimizin başçısı cənab İvanovu səmimiyyətlə salamladı, Prezident Vladimir Putinin dəvəti ilə Rusiyaya dövlət səfərinin nəticələrindən razılıqla bəhs etdi.

Söhbət zamanı Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin sülh yolu ilə aradan qaldırılması, Azərbaycan-Rusiya əməkdaşlığının bütün sahələrdə daha da genişləndirilməsi və hər iki tərəfi maraqlandıran bir sıra digər məsələlər barədə müzakirələr aparıldı.

X X X

Elə həmin gün Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyev İTAR-TASS agentliyinə gəldi. Agentliyin baş direktoru Vitali İqnatenko, baş direktorun birinci müavini Mixail Qusman və başqaları dövlətimizin başçısını böyük ehtiramla qarşıladılar.

Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyev İTAR-TASS agentliyinin və Rusiya Federasiyasının digər aparıcı kütləvi informasiya vasitələrinin nümayəndələri ilə görüş keçirdi, onların suallarına ətraflı cavab verdi.

Elə həmin gün burada Azərbaycan Respublikasının Dövlət Teleqraf Agentliyi (AZƏRTAC) ilə Rusiya Federasiyasının İnformasiya Teleqraf Agentliyi (İTAR-TASS) arasında beynəlxalq informasiya məkanında əməkdaşlıq haqqında memorandum imzalandı.

X X X

Dövlətimizin başçısı Heydər Əliyev yanvarın 26-da Azərbaycan Beynəlxalq Bankının Moskva şəhərində törəmə bankının açılış mərasimində iştirak etdi. Mərasimə toplaşanlar respublikamızın rəhbərini hərarətlə qarşıladılar. Azərbaycan Prezidenti bankın açılışını bildirən qırmızı lenti kəsdi və mərasimdə çıxış edərək kollektivə uğurlar arzuladı.

Rusiya Federasiyası Mərkəzi Bankının sədri Viktor Geraşşenko yeni bankın açılış mərasimində iştirak etdiyinə görə Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyevə təşəkkürünü bildirdi.

Mərasim zamanı bank ilk əməliyyatını həyata keçirdi və Moskvadan Bakıya göndərilən birinci pul məbləği barədə respublikamızın rəhbərinə məlumat verildi.

X X X

SƏFƏR BAŞA ÇATDI

Yanvarın 26-da Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyevin Rusiya Federasiyasına dövlət səfəri başa çatdı. Respublikamızın rəhbəri maşın karvanının müşayiəti ilə Vnukovo-2 hava limanına gəldi.

Azərbaycan Respublikasının və Rusiya Federasiyasının dövlət bayraqları ilə bəzədilmiş hava limanında dövlətimizin başçısı Heydər Əliyevin şərəfinə fəxri qarovul dəstəsi düzülmüşdü.

Fəxri qarovul dəstəsinin rəisi Azərbaycan Prezidentinə raport verdi. Azərbaycanın və Rusiyanın dövlət himnləri ifa olundu.

Prezident Heydər Əliyev fəxri qarovul dəstəsinin qarşısından keçdi.

Dövlətimizin başçısı Heydər Əliyev onu yola salmaq üçün hava limanına gəlmiş Rusiya nümayəndə heyətinin üzvləri ilə sağollaşdı. Rusiya hökuməti sədrinin müavini Viktor Xristenko və RF xarici işlər nazirinin müavini Valeri Loşşinin Azərbaycan nümayəndə heyətinin üzvləri ilə xudahafizləşdilər.

Rusiya Silahlı Qüvvələri üç qoşun növünü təmsil edən fəxri qarovul dəstəsi dövlətimizin başçısının qarşısından keçdi.

X X X

Azəbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyev həmin gün axşam Bakıya qayıtdı.

Dövlətimizin başçısı HEYDƏR ƏLİYEV Binə beynəlxalq hava limanında jurnalistlərə müsahibə verdi:

- Mən bu gün ikinci dəfədir jurnalistlərlə görüşürəm. Biri Moskvada olubdur, İTAR-TASS-a getmişdim, Moskvanın böyük bir jurnalist dəstəsi ilə görüşdüm, onlarla danışdım. Mənim bu səfərim haqqında onlara da bəzi məlumatlar verdim. İndi siz də gəlmisiniz, yəqin maraqlanırsınız.

Mən iş yoldaşlarımla danışanda gördüm ki, səfərim haqqında televiziya daha çox məlumat veribdir, nəinki mən indi deyə bilərəm. Çünki mən bəzi şeyləri deyirəm, amma görürəm onlar mən demək istədiyimdən çox bilirlər. Çünki televiziya hamısını veribdir. Ona görə güman edirəm, siz də eşitmisiniz və təkrar etməyə ehtiyac yoxdur.

Mənim bu səfərimi, bizim görüşlərimizi, danışıqlarımızı, aparılan söhbətlərimizi Moskva televiziyası çox geniş işıqlandırıbdır. Sadəcə, onu deyə bilərəm ki, bu səfər Azərbaycan üçün çox əhəmiyyətlidir. Birincisi, Rusiya dövləti, Rusiyanın Prezidenti Azərbaycan Prezidentini dövlət səfəri səviyyəsində Rusiyaya, Moskvaya dəvət edibdir. Bu status, dəvət də dövlət səfərinə aid olan bütün tələblərə uyğun həyata keçirilmişdir. Yəqin ki, siz televiziya ilə bunu görmüsünüz. Təbii, hamısını görə bilməmisiniz, amma gördükləriniz sizdə müəyyən təəssürat yaradır. Bu, görünən tərəfidir.

O biri tərəfi isə, bizim görüşlərimiz, danışıqlarımızdır. Mənim gəldiyim gün, yanvarın 24-də Prezident Putinlə onun evində iki saata qədər təkbətək danışıqlarım oldu. Səhərisi gün Kremldə yenə də təkbətək görüşdük. Ondan sonra nümayəndə heyətləri də görüşdülər, sənədləri imzaladıq, mətbuata məlumat verdik. Dünən axşam Azərbaycan Prezidentinin şərəfinə Kreml sarayında böyük ziyafət verdilər.

Mən bu gün xarici işlər naziri İvanov ilə ayrıca görüşdüm. Dünən hökumətin sədri cənab Kasyanov ilə də ayrıca görüşmüşdüm. Bu gün də İTAR-TASS-da görüşdüm. Bizim Beynəlxalq Bankın Moskvada nümayəndəliyi açılırdı. Gedib oranı da ziyarət etdim və sonra da buraya gəlmişəm.

Mən səfərin nəticələrindən çox məmnunam. Çünki birincisi, bizi maraqlandıran, hər iki tərəfi maraqlandıran məsələləri çox ətraflı müzakirə etdik. Qafqazdakı vəziyyəti müzakirə etdik. Beynəlxalq məsələlər haqqında fikir mübadiləsi apardıq. Bunlar hamısı bizim üçün çox vacibdir. Çünki bir çox məsələlərdə biz öz mövqelərimizi bildirməliyik və Rusiyanın mövqeyini bilməliyik. Ona görə də bu, çox vacibdir və çox da əhəmiyyətlidir. İkincisi, bütün bu danışıqların nəticəsində, əvvəlcədən aparılmış hazırlığın nəticəsində biz çox əhəmiyyətli sənədlər imzaladıq.

Prezident Putin və mən bizim əlaqələrimiz haqqında, əlaqələrimizin məzmunu və prinsipləri haqqında birgə bəyanat imzaladıq. Sonra uzunmüddətli əməkdaşlıq üçün, 2010-cu ilə qədər Rusiya-Azərbaycan iqtisadi əməkdaşlığı haqqında müqavilə imzaladıq və ona əlavə olaraq başqa iki sənəd imzaladıq. Nəhayət, Qəbələ radiolokasiya stansiyası haqqında saziş imzaladıq, başqa məsələlər barəsində də sazişlər imzaladıq. Bunların hamısı Azərbaycan üçün çox əhəmiyyətli sənədlərdir və hesab edirəm ki, bunlar eyni zamanda, Rusiya-Azərbaycan əməkdaşlığının inkişaf etməsinə çox böyük təkan verir.

Səfərin nəticəsi olaraq, mən bəyan etmək istəyirəm ki, Rusiya ilə Azərbaycan arasındakı əməkdaşlıq yüksək səviyyədədir. Keçən il Prezident Putinin Azərbaycana gəlməsi və onun Azərbaycana səfərindən sonra aparılan işlər, bunların nəticəsində dünənki görüşlərimiz və imzaladığımız sənədlər – hamısı birlikdə bizim onillik diplomatik əlaqələrimiz dövründə Rusiya-Azərbaycan əlaqələrini ən yüksək səviyyəyə qaldırıbdır. Bu da bizim milli mənafeyimizə, milli maraqlarımıza tamamilə cavab verən bir haldır. Ona görə biz bundan məmnun olmalıyıq. Bunun əsasında, hesab edirəm ki, Rusiya ilə bütün sahələrdə, əsas sahələrdə əlaqələrimizi daha da inkişaf etdirməliyik. Güman edirəm ki, bundan həm Rusiya böyük fayda götürəcəkdir, həm də Azərbaycan böyük fayda götürəcəkdir. Sizə yenə də deyirəm, biz öz milli maraqlarımızı təmin etmək üçün bu yol ilə davam etməliyik.

SUAL: Cənab Prezident, Qəbələ radiolokasiya stansiyasını icarəyə götürməklə Rusiyanın Azərbaycanda hərbi obyekt əldə etməsi haqqında fikirlər dolaşır. Buna münasibətiniz necədir?

CAVAB: Birincisi, Qəbələ radiolokasiya stansiyası 10 ildir Rusiya tərəfindən istifadə olunur. İndi isə biz həmin 10 il istifadə olunan Qəbələ stansiyasına, sadəcə, müəyyən hüquq verdik. Yəni, sənəd imzaladıq, onu icarəyə verdik.

Mənim 1997-ci ilin iyulunda Rusiyaya rəsmi səfərim zamanı biz Rusiya ilə bütün borclarımızı araşdırıb sıfır həddinə çıxmışdıq. Yəni bizim onlara o vaxta qədər olan borcumuzu, onların bizə olan borclarını müəyyən etdik və bu, sıfır həddində idi. Ona görə 1997-ci ildən sonra onlar Qəbələ stansiyasını istifadə etmək üçün ildə 6 milyon 200 min dollar bizə borcludurlar. Beləliklə, bizə 31 milyon dollar borcludurlar. Beləliklə, biz Qəbələ stansiyasından ildə 13 milyon dollar fayda götürəcəyik. Amma indiyə qədər Qəbələ stansiyası durub orada, istifadə olunub və biz heç bir şey əldə etməmişik.

İkincisi, indi, müqavilə imzalanandan sonra biz Qəbələ stansiyasında birgə monitorinq aparacağıq, vəziyyəti öyrənəcəyik. Onlar da oradan arxayınlıqla istifadə edəcəklər və onun ətrafı daha da yaxşı olacaqdır. Onu da nəzərə almalısınız ki, orada 1300 Azərbaycan vətəndaşı işləyir. Özü də yüksək maaş alırlar. Bunu da nəzərə almaq lazımdır. Ona görə hesab edirəm ki, bu məsələdə həm Azərbaycanın maraqları, həm də Rusiyanın maraqları təmin olunubdur. Çox yaxşı müqavilədir.

SUAL: Cənab Prezident, bu müqavilənin Azərbaycan ilə Rusiya arasında digər sahələrdə əməkdaşlığa, o cümlədən Qarabağ münaqişəsinin tənzimlənməsinə müsbət təsiri olacaqmı?

CAVAB: Bilirsiniz, hər müqavilənin özünün məqsədi var. Bir müqavilənin o biri məsələyə təsiri olacaq, olmayacaq, bunu ölçmək mümkün deyildir. Mən istəməzdim ki, bunları bir-biri ilə bağlayaq.

SUAL: Cənab Prezident, Xəzərin statusu məsələsində keçmiş SSRİ ölkələrinin bir mövqedən çıxış etdiyi bildirilir. Bu məsələdə İran olmadan, hansısa razılaşma əldə edilə bilərmi?

CAVAB: Siz bilirsiniz ki, mən heç vaxt həmişə qabağa qaçmağı sevmirəm. Nə ola bilər, mən bunu heç vaxt demirəm. Bu sizsiniz ki, hər dəfə müəyyən mülahizələr söyləyirsiniz, ondan sonra da mübahisə aparırsınız. Onu deyə bilərəm ki, görüşlərimiz nəticəsində, mənim Prezident Putinlə danışıqlarım nəticəsində biz bu barədə də irəliyə getdik.

Bilirsiniz ki, bir il bundan öncə biz Rusiya ilə Azərbaycan arasında Xəzərdən istifadə olunmasının prinsipləri haqqında, Xəzərin dibinin mineral ehtiyatlarından istifadə edilməsi haqqında bir sənəd imzalamışıq. Belə bir sənədi Moskvada Qazaxıstanla da imzaladıq. Xatirinizdədir ki, yayda Soçidə olanda biz üçümüz – Rusiya Prezidenti, Qazaxıstan Prezidenti, Azərbaycan Prezidenti Xəzərdən istifadə haqqında bir bəyanat da verdik. İndi bunlar hamısı bir də təsdiq olundu və biz irəliyə getdik. Prezident Putinlə mən razılaşdıq. Hər iki tərəfə tapşıracağıq. Biz prinsiplər haqqında sənəd imzalamışıq. Amma orta xətti müəyyən etmək lazımdır.

Məsələn, Prezident Putin mənə dedi ki, Qazaxıstanla Rusiya arasında orta xətti artıq razılaşdırıblar və sənəd də imzalanacaqdır. Biz də Rusiya ilə orta xətti müəyyən edirik. Beləliklə, biz irəliyə gedirik. Güman edirəm ki, o biri ölkələr də bir-biri ilə danışacaq, bizimlə danışacaqlar, Rusiya ilə danışacaqlar. Hesab edirəm ki, Xəzəryanı ölkələr nəhayət, bu sahədə beynəlxalq hüquq normalarına əsaslanan razılığa gələ biləcəklər.

SUAL: Cənab Prezident, Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsi ilə bağlı hər hansı bir müzakirə aparıldımı?

CAVAB: Çox müzakirə aparıldı. Bilirsiniz, mən, demək olar ki, Prezident Putinlə təkbətək də, nümayəndə heyəti ilə birlikdə də danışıqlarımın çox hissəsini Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həll olunmasına həsr etdim. Orada dedim, yəqin bunu televiziyada veriblər, ya verəcəklər. Dedim ki, Azərbaycan cəmiyyəti Rusiyaya çox böyük ümid bəsləyir və belə fikirləşir ki, Rusiya bu məsələni həll edə bilər, Rusiya bu məsələnin aradan qaldırılmasında həlledici rol oynaya bilər. Azərbaycanın cəmiyyətində belə ümidlər var. Dedim, mən də belə fikirdəyəm ki, bu məslənin həll olunmasında Rusiya çox həlledici rol oynaya bilər. Mən bunların hamısını demişəm və danışmışam.

SUAL: Cənab Prezident, Siz Rusiyada olanda ATƏT-in Minsk qrupunda Rusiya tərəfdən həmsədr Nikolay Qribkov belə bir bəyanat verdi ki, prezidentlər kompromisə getməyə artıq razıdırlar. Təkcə ictimaiyyəti buna hazırlamaq qalır. Bu fikrə münasibətiniz necədir?

CAVAB: Bilirsiniz, mən orada Qribkovu görmüşəm. Qribkov dünən də bizim yanımızda idi. Onu bir necə dəfə görmüşəm, mənə belə bir şey deməyibdir. Bilmirəm, harada deyibdir.

SUAL: Cənab Prezident, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı Rusiya əvvəllər deyirdi ki, bu məsələni Azərbaycan və Ermənistan özləri həll etsin. Ancaq Sizin Moskvaya səfərinizdən, Prezident Putinin danışıqlarından da gördünüz ki, Rusiya bu sahədə müsbət rol oynamaq istəyir. Rusiyanın fikrini dəyişməsi nədən ola bilər?

CAVAB: Əziz dostum, bilirsiniz, Rusiya da belə deyir, Amerika da belə deyir, Fransa da belə deyir, bizim qardaşımız Türkiyə də belə deyir ki, bu məsələni özünüz həll edin, siz, yəni Ermənistan Prezidenti və Azərbaycan Prezidenti hansı qərarı qəbul etsəniz, biz onu dəstəkləyəcəyik. Bu fikri həmişə deyirlər və bu dəfə də deyiblər. Amma mən bu dəfə çalışırdım Rusiyaya inandırım ki, biz iki Prezident çalışırıq, yəni çalışırıq deyəndə, bir yerdə çalışmırıq, Ermənistanın öz marağı var, bizim də öz marağımız var. Amma görüşlərdə hiss edirəm ki, Ermənistan tərəfi də, Azərbaycan tərəfi də bu məsələnin həll olunmasını istəyir. Ancaq hələ ki, bunu həll edə bilməmişik. Ona görə mən indi Prezident Putinlə danışarkən ondan xahiş edirdim ki, Rusiya bu barədə əlavə addımlar ata bilsin. Indi bilmirəm, nə olacaqdır.

SUAL: Cənab Prezident, 907-ci düzəlişin ləğvi Azərbaycan-Amerika münasibətlərində hansı üstünlüklər yarada biləcəkdir? Dünən Prezident Buş həmin sənədə imza atıbdır.

CAVAB: Siz özünüz bilirsiniz, neçə ildir, 1992-ci ildən 907-ci düzəliş mövcuddur. Biz də çalışırdıq ki, onu götürsünlər. Bunun daha çox siyasi əhəmiyyəti var. Ola bilər, vaxtilə, bizim hansısa yardıma ehtiyacımız olanda bunun iqtisadi əhəmiyyəti var idi. İndi bizim o yardıma o qədər də böyük ehtiyacımız yoxdur. Amma bunun siyasi əhəmiyyəti böyükdür. Mən çox məmnunam ki, nəhayət, Amerikanın Prezidenti cənab Buş bu 907-ci düzəlişi dayandırıbdır. Bu, yaxşı haldır.

SUAL: Cənab Prezident, Avropa Şurasının son qətnaməsini necə dəyərləndirirsiniz? Siz burada olmayan vaxt Avropa Şurası Parlament Assambleyasının iclası Azərbaycana qarşı qətnamə qəbul etmişdir.

CAVAB: Necə dəyərləndirirəm, əlbəttə, istəməzdik ki, belə qətnamə qəbul olunsun. Yəqin oradakı proseslər haqqında sizin məlumatınız var. Burada iş yoldaşlarım danışdılar ki, televiziya bu barədə geniş məlumat veribdir. Bunda bir faciə, heç bir şey yoxdur. Mən hesab etmirəm ki, burada bir problem var. Narahat olmayın, heç kəs narahat olmasın. Bəzi adamlar var, onlar da narahat olmasın.

SUAL: Cənab Prezident, Sizin Moskvaya səfəriniz ərəfəsində Rusiya Federal Sərhəd Xidmətinin başçısı Totski narahatlığını bildirmişdi ki, NATO Rusiya sərhədlərinə getdikcə daha çox yaxınlaşır, eyni zamanda, Azərbaycana və Gürcüstana yaxınlaşır. Dünənki görüşdə o da iştirak edirdi. Orada bu məsələyə toxunuldumu?

CAVAB: Mən onun bu barədə dediyini eşitməmişəm. Yeri gəlmişkən, o, bizim xarici işlər naziri ilə birlikdə sərhəd nümayəndələrinin fəaliyyəti haqqında saziş imzalamışdır. Mən ondan heç nə eşitmədim. Əgər o demişdirsə, ondan soruşun, mən bilmirəm.

SUAL: Azərbaycanın hava hücumundan müdafiə sisteminin Rusiya tərəfindən modernləşdirilməsinin mümkünlüyü məsələsi müzakirə edildimi?

CAVAB: Biz bu məsələyə toxunmamışıq.

SUAL: Cənab Prezident, Rusiyanın iki böyük şirkəti Bakı-Ceyhan neft kəmərinin tikintisinə qoşulacağını açıqlamışdır. Rusiya rəsmilərinin mövqeyi necədir, bu məsələ ətrafında fikir mübadiləsi aparıldımı?

CAVAB: Bilirsiniz, bu, elə bir məsələ deyil ki, biz bu barədə fikir mübadiləsi aparaq. Çünki əgər Rusiya şirkətləri Bakı-Ceyhana qatılmaq istəyirlərsə, bu, açıqdır, gəlib qatıla bilərlər. Amma mən də bilirəm ki, bəzi belə təkliflər irəliyə sürülübdür. Amma bu elə bir məsələ deyil ki, bunu iki prezident müzakirə etsin. Biz Xəzərin statusu barəsində çox geniş fikir mübadiləsi apardıq. Mən danışıqların nəticəsindən məmnunam. Sağ olun.

X X X

Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyevi Binə hava limanında Milli Məclisin sədri Murtuz Ələsgərov, baş nazir Artur Rasizadə, Prezidentin İcra Aparatının rəhbəri Ramiz Mehdiyev və digər rəsmi şəxslər qarşıladılar.

AZƏRTAC

Foto Oqtay Aydınoğlunundur