AZƏRTAC xəbər verir ki, yanvarın 26-da AMEA-nın Rəyasət heyətinin binasında Azərbaycan şərqşünaslıq elminin banisi, akademik Əbdülkərim Əlizadənin 100 illik yubileyi qeyd edilmişdir.

Görkəmli elm xadimlərinin iştirak etdikləri tədbiri giriş sözü ilə açan AMEA-nın prezidenti akademik Mahmud Kərimov qiymətli tədqiqat əsərləri, tərcümələri, mətnşünaslıq sahəsindəki misilsiz xidmətləri ilə müasir şərqşünaslıq elmimizin əsasını qoymuş alimin tərcümeyi-halını xatırlatmışdır.

Sonra məruzə edən AMEA Tarix İnstitutunun direktoru professor, Milli Məclisin deputatı Yaqub Mahmudov bildirmişdir ki, Əbdülkərim Əlizadə hələ çox gənc yaşlarında rus və sovet şərqşünaslığının beşiyi olan Leninqradda görkəmli şərqşünasların yaradıcılıq mühitinə düşərək onlardan dərs almışdır. O, çox keçmədən vaxtilə Rusiyada şərqşünaslığın əsasını qoymuş məşhur həmvətənləri Mirzə Kazım bəy və Mirzə Cəfər Topçubaşov ənənələrinin layiqli davamçısına çevrilmişdir. Burada o, çox çətin bir işin öhdəsindən gələrək, Rəşidəddinin məşhur “Cami ət-təvarix” əsərinin 100 çap vərəqi həcmində elmi-tənqidi mətnini çapa hazırlamış, bununla da Sovet İttifaqının ən görkəmli şərqşünasları sırasında öz layiqli yerini tutmuşdur. Şərqşünaslıq elmimizin tarixi üçün qürur doğuran faktdır ki, 1947-ci ildə Ə.Əlizadənin öz müəllimi Y.Bertelslə gərgin əməyinin nəticəsi Nizaminin “Şərəfnamə”sinin elmi-tənqidi mətni nəşr olunmuş və 1948-ci ildə onların hər ikisi SSRİ Dövlət mükafatına layiq görülmüşdür. 1956-cı ildə - xalqımıza və dilimizə qarşı repressiya aparıldığı bir vaxtda onun bütün tarixşünaslığımızda mühüm hadisə olan “XIII-XIV əsrlərdə Azərbaycanın sosial-iqtisadi və siyasi tarixi” əsəri çapdan çıxmışdır. Tarix elminin bir çox istiqamətlərində ilk sözü deyən cəsarətli və zəhmətkeş alim əzəli torpağımız Şirvanın ermənilərə məxsusluğu barədə uydurma fikirlərə də öldürücü zərbə vurmuşdur. Ə.Əlizadə müasir tarixşünaslıqda sistemli elmi tədqiqatın əsasını qoymuşdur, Azərbaycanın orta əsr tarixşünaslığının inkişafında da əvəzsiz rol oynamışdır.

Tarix elmləri doktoru, professor Vaqif Piriyev məruzəsində müəllimi Əbdülkərim Əlizadənin digər xidmətlərini - görkəmli dövlət və din xadimi, dilşünas alim, tarixçi, şair Məhəmməd ibn Hinduşah Naxçıvaninin elmi irsini araşdırması, onun rəhbərliyi ilə Abbasqulu ağa Bakıxanovun “Gülüstani-İrəm” əsərinin elmi-tənqidi mətninin hazırlanması, tarixi saxtalaşdıranlara qarşı qətiyyətli mübarizəsi, tarix və şərqşünaslıq sahəsində əldə olunmuş nailiyyətlərin təbliğindəki xidmətləri barədə məlumat vermişdir.

Təvazökar alim, qayğıkeş, mehriban insan Ə.Əlizadə barədə

professor Şamil Fərzəlibəylinin, tarix elmləri namizədi Xeyirbəy Qasımovun və başqalarının çıxışları, AMEA-nın müxbir üzvü Oqtay Əfəndiyevin, tarix elmləri doktoru İnqilab Əlibəyovun, tarix elmləri namizədi Əlibala Hacızadənin xatirələri maraqla dinlənilmişdir.

Yubiley yığıncağının iştirakçılarına Yaqub Mahmudovun redaktorluğu ilə AMEA-nın Tarix İnstitutu tərəfindən hazırlanmış “Akademik Əbdülkərim Əlizadə: Azərbaycan Şərqşünaslıq elminin banisi” kitabı təqdim olunmuşdur.