-Çox hörmətli Zərifə xanımın ailə üzvləri! 

Hörmətli sədarət!

Hörmətli konfrans iştirakçıları!

Azərbaycanımız həmişə istedadlı səhiyyə, təhsil, elm xadimləri ilə tanınmışdır. Bu gün Vətənimizi, millətimizi dünyada məşhurlaşdıran, tanıdan korifey alimlərimizin yubileylərinin keçirilməsi ölkəmizdə gözəl ənənəyə çevrilmişdir. Bu, respublikamızın Prezidenti, qüdrətli siyasətçi və dövlət xadimi Heydər Əliyevin elm, səhiyyə, təhsil, mədəniyyət xadimlərinə verdiyi yüksək qiymətin və göstərdiyi qayğının nəticəsində mümkün olmuşdur. Məhz buna görə də icazə verin, elm, səhiyyə, təhsil işçiləri adından bu qayğıya, bu diqqətə görə möhtərəm Prezidentimizə dərin təşəkkürümüzü, sonsuz minnətdarlığımızı bildirərək, ona Azərbaycanın gələcək inkişafı naminə uzun ömür, möhkəm can sağlığı və gələcək fəaliyyətində daha böyük uğurlar arzu edək.

Azərbaycanımızı onun hüdudlarından çox-çox uzaqlarda məşhurlaşdıran elm xadimlərimizdən biri bu gün təntənəli yubileyinə toplaşdığımız dünya şöhrətli oftalmoloq Zərifə xanım Əliyevadır. Bu gün bu zalda, yubiley toplantısında dünyanın bir çox ölkələrindən gəlmiş böyük alimlərin, yüksək ixtisaslı mütəxəssislərin iştirakı bir daha sübut edir ki, Zərifə xanımın elmi nailiyyətləri, uğurları bütün dünyaya tanışdır.

Hörmətli konfrans iştirakçıları!

Azərbaycan Tibb Universitetinin professor-müəllim heyəti, tələbələri böyük qürur hissi keçirirlər ki, məhz dünya şöhrətli alim, akademik Zərifə xanım Əliyeva bizim universitetin məzunudur. Universitetimiz həmişə dünya şöhrətli məzunu ilə fəxr edir. Zərifə xanımı bizim ali təhsil ocağı ilə doğma edən, yaxın edən daha bir cəhət də vardır. O, böyük dövlət xadimi, istedadlı səhiyyə təşkilatçısı, professor Əziz Əliyevin ailəsində dünyaya göz açmışdır. Əziz Əliyevin o dövrdə uzun illər universitetimizə rəhbərlik etməsi bu gün universitetimizin dünya səviyyəli bir ali məktəbə çevrilməsində mühüm rol oynamışdır və kollektivimiz onu heç zaman unutmur. Bu gün Zərifə xanımın tələbələri bizim universitetimizin oftalmologiya kafedrasında çalışırlar. Onlar Zərifə xanımın işləyib hazırladığı, təcrübəyə tətbiq etdiyi yeni müalicə üsullarını gələcəyin həkimlərinə həvəslə öyrədirlər.

Məndən öncə çıxış edən natiqlər də Zərifə xanımın oftalmologiya sahəsində əldə etdiyi nailiyyətlərdən çox geniş danışdılar. Mən oftalmoloq deyiləm, ona görə bu barədə görünür mən o dərəcədə danışa bilməyəcəm. Ancaq Zərifə xanımın elmi tədqiqat işlərinin bəzi məqamlarına qısaca olaraq toxunmaq istəyirəm.

Burada deyildiyi kimi, 1960-1970-ci illərdə Zərifə xanım yeni olan bir sahə ilə - bioetika, tibbi etika, elmi etika ilə məşğul olmağa başladı. Bu sahədə apardığı gərgin elmi tədqiqat işlərinin nəticəsi həkimlərimizin, mütəxəssislərimizin stolüstü kitabına çevrilmiş fundamental bir əsərdə öz əksini tapmışdır. Onu da demək yerinə düşər ki, bu əsərin elmi redaktoru Azərbaycan cərrahlıq məktəbinin yaradıcılarından biri, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı, akademik Mustafa bəy Topçubaşov olmuşdur. Akademik Zərifə xanımın bu elmi əsərinə çox yüksək qiymət vermişdir.

Bilirsiniz ki, son illər molekulyar biologiyanın, genetikanın, ayrı-ayrı canlıların və toxumaların klonlaşdırılması, toxuma, orqan transplantasiyalarının inkişaf etməsi tibbi etikanı yeni bir problem kimi qarşıya qoymuşdur. YENESKO-nun təklifi ilə 1990-cı ildən başlayaraq demək olar, dünyanın bütün ölkələrində Dövlət Bioetika Komitələri yaradılmışdır. Belə bir Komitə bizim respublikamızda da uğurla fəaliyyət göstərir və bu gün mövcud olan problemləri bu komitə həll edir. Görün, Zərifə xanım necə uzaqgörən bir tədqiqatçı olmuşdur ki, hələ 30-40 il bundan qabaq indi meydana çıxan bu problemləri görmüşdür. Biz bu gün bu problemlərlə qarşılaşırıq və onu həll edirik.

Başqa bir misal. Burada deyildi ki, Zərifə xanım Əliyeva ətraf mühitin zərərli amillərinin görmə orqanına təsirini araşdırmış, bir çox göz xəstəliklərinin səbəbini və müalicə üsullarını tapmışdır. Ancaq geniş miqyasda baxdıqda, bu üsullar təkcə göz xəstəliklərinə aid deyildir. Bütövlükdə, ətraf mühitin insan orqanizminə olan zərərli təsirinin bu gün əhali arasında böyük təlafat verə bilən xəstəliklərin tam əksəriyyətini törətdiyi məlum olmuşdur. Bu da Zərifə xanımın uzaqgörən alim olduğunu bir daha sübut edir.

Burada Zərifə xanımın aldığı mükafatlar haqqında çox danışıldı. Mən onların hamısı haqqında danışmaq fikrində deyiləm. Ancaq keçmiş SSRİ Tibb Elmləri Akademiyasının çox nüfuzlu bir mükafatı olan Averbax adına mükafatı almış Zərifə xanım ilk və son azərbaycanlıdır. Çünki məlumdur ki, SSRİ yoxdur və bundan belə o mükafatı heç kim almayacaqdır. Onu da deyim ki, bu mükafat çox nüfuzlu bir mükafatdır. Bunu dövlət, hökumət təltif etmir. Bu mükafatla həmin sahənin çox tanınmış, çox məşhur mütəxəssisləri gizli səsvermə yolu ilə beş ildə bir dəfə təltif edilirlər. Mütəxəssis, alim üçün bundan yüksək mükafat ola bilməz. Zərifə xanım bu mükafatı o dövrdə böyük elmi tədqiqat işlərinin nəticəsinə görə əldə etmişdir.

Çıxışımın sonunda demək istəyirəm ki, universitetimizin kollektivi dünya şöhrətli məzununun əziz xatirəsini daim yaşadır. Akademik Zərifə xanım Əliyeva özünün çoxsaylı, sanballı əsərlərində və gözlərinə şəfa vermiş minlərlə insanın qəlbində yaşayır və gələcəkdə də yaşayacaqdır.