Bakı, 27 sentyabr, AZƏRTAC

Azərbaycan çoxəsrlik tarixində dəfələrlə işğala məruz qalsa da, məhz Vətənin qeyrətli övladlarının qətiyyəti və xalqın fədakar mübarizəsi nəticəsində dövlətçilik irsini və müstəqilliyini qoruyub saxlaya bilib. Bu mübarizələrdə xalqımız neçə-neçə igid övladını Vətən uğrunda qurban verib. Azərbaycan xalqı mübariz oğul və qızlarının şücaətini hər zaman yüksək qiymətləndirir, bütün şəhidlərimizin ruhuna ehtiram göstərir, xatirəsini uca tutur. “Şəhidlər gününün elan olunması haqqında” 1992-ci il 18 yanvar tarixli qanuna əsasən, 20 Yanvar Şəhidlər Günü elan olunub. Xalqımızın tarixinə qızıl hərflərlə yazılmış şanlı Vətən müharibəsində qəhrəmancasına döyüşmüş, Azərbaycan Bayrağını işğaldan azad edilən torpaqlarımızda dalğalandırmış, ölkəmizin ərazi bütövlüyü yolunda canlarını fəda etmiş əsgər və zabitlərimizə, bütün şəhidlərimizə dərin ehtiram əlaməti olaraq, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin 2020-ci il 2 dekabr Sərəncamı ilə isə sentyabrın 27-si Azərbaycan Respublikasında Anım Günü kimi təsis olunub. “Şəhid adının əbədiləşdirilməsi və şəhid ailələrinə edilən güzəştlər haqqında” 1993-cü il 3 sentyabr tarixli qanunun 1-ci maddəsinin 1-ci abzasına görə, şəhid Azərbaycan Respublikasının azadlığı, suverenliyi və ərazi bütövlüyü uğrunda həlak olan, hərbi əməliyyatla əlaqədar itkin düşən və qanunvericiliklə müəyyənləşdirilmiş qaydada ölmüş hesab edilən şəxsdir. Həmin anlayış Qarabağ müharibəsi şəhidini də ehtiva edir.

AZƏRTAC xəbər verir ki, bu barədə Bakı şəhəri Qaradağ Rayon Məhkəməsinin hakimi Kamran Əsədovun “Anım Günü Vətən müharibəsi şəhidlərimizin əziz xatirəsinə ən yüksək ehtiramın ifadəsidir” sərlövhəli məqaləsində bildirilib. Məqaləni təqdim edirik.

XX əsrin 80-ci illərinin sonları - 90-cı illərinin əvvəllərində Ermənistan Azərbaycanın tarixi torpaqlarına ərazi iddiaları ilə çıxış edərək ölkəmizə qarşı hərbi təcavüzə başladı. Həmin dövrdə Azərbaycanda hökm sürən hərc-mərclikdən istifadə edən Ermənistan torpaqlarımızın 20 faizini işğal etdi. Ermənistanın həyata keçirdiyi etnik təmizləmə siyasəti nəticəsində bir milyondan artıq soydaşımız doğma yurd-yuvasından didərgin düşdü. Bu vəziyyət uzun müddət davam etdi. Azərbaycan dövlətinin münaqişənin danışıqlar yolu ilə həll edilməsı təklifləri nəticəsiz qaldı. 2019-cu ildən Ermənistanın rəhbərliyinin mütəmadi verdiyi təxribatçı bəyanatlar və atdığı addımlar danışıqlar prosesini məqsədyönlü şəkildə tamamilə pozmağa xidmət edirdi.

Birinci Qarabağ müharibəsi nəticəsində torpaqlarının 20 faizini itirən Azərbaycan Respublikası 1994-cü ildə imzalanmış Bişkek protokolundan sonra BMT Təhlükəsizlik Şurasının işğalçı qüvvələrin Azərbaycan torpaqlarından qeyd-şərtsiz çıxarılmasını nəzərdə tutan qərarlarının icra olunması üçün Ermənistan ilə müxtəlif beynəlxalq qurumlar çərçivəsində uzunmüddətli danışıqlar apardı. Beynəlxalq təşkilatların sülh platformaları ilə yanaşı, Azərbaycan region ölkələrinin də münaqişənin həlli istiqamətindəki təşəbbüslərində yaxından iştirak edirdi. Lakin uzun illər ərzində aparılan sülh danışıqları nəticəsiz qalırdı.

2020-ci il sentyabrın 27-də Ermənistan silahlı qüvvələri beynəlxalq hüquq norma və prinsiplərini yenidən kobud surətdə pozaraq, müxtəlif növ silahlardan, o cümlədən ağır artilleriyadan istifadə etməklə bir neçə istiqamətdən Azərbaycan Respublikasının yaşayış məntəqələrini və hərbi mövqelərini atəşə tutdu. Ən dəhşətlisi o idi ki, Ermənistan silahlı qüvvələri dinc əhalinin geniş məskunlaşdığı yaşayış məntəqələrini raket və ağır artilleriya qurğularından intensiv atəşə tuturdu. 2020-ci ilin oktyabrında Gəncə şəhəri Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən 5 dəfə raket atəşinə tutuldu. Oktyabrın 4-də baş verən ilk raket atəşi bir mülki şəxsin şəhid olması, 30-dan çox günahsız insanın isə yaralanması ilə nəticələndi. Bu raket hücumu müharibənin getdiyi Dağlıq Qarabağ bölgəsindən kənara edilən ilk hücum idi. Oktyabrın 5-də ikinci raket atəşi nəticəsində 3 mülki şəxs yaralandı. Düşmən oktyabrın 8-də Gəncəni üçüncü dəfə raket atəşinə tutdu və xoşbəxtlikdən həlak olan, yaralanan olmadı. Dördüncü raket atəşi isə oktyabrın 11-də baş verdi və nəticədə 10 mülki şəxs həlak oldu, 40-dan çox insan yaralandı. Bu xain hücum atəşkəs haqqında razılaşmanın imzalanmasından bir gün sonra törədildi və atəşkəsin pozulması ilə nəticələndi. Mülki şəxsləri hədəfə alan beşinci və ən ağır raket atəşi isə oktyabrın 17-də baş verdi. Nəticədə hamısı mülki şəxslər olmaqla 16 nəfər həlak oldu, 55 nəfər isə yaralandı. Ümumilikdə Gəncənin raket atəşinə tutulması nəticəsində şəhər infrastrukturuna, mülki şəxslərin əmlakına ciddi ziyan dəydi.

Ermənistanın mülki şəxsləri hədəfə alan raket hücumları nəticəsində həlak olan və yaralananlar arasında azyaşlılar da var idi. Azərbaycan Prezidentinin köməkçisi Hikmət Hacıyev bu hücumu “Azərbaycan xalqına qarşı Xocalı soyqırımından bəri şahidi olduğumuz soyqırımı aktı” adlandırmışdı.

Ən dəhşətlisi və ikrah doğuran hal odur ki, yaşayış məntəqələrimizi açıq-aşkar raket və ağır artilleriya atəşinə tutan Ermənistan hücumları törətməsini həyasızcasına inkar etməyə çalışırdı. Qarabağdakı erməni separatçılarının rəhbərliyi isə yalnız birinci raket atəşinə görə məsuliyyəti öz üzərinə götürmüşdü. Ermənistan silahlı qüvvələrinin mülki şəxsləri hədəfə alması BMT, Avropa İttifaqı, Türkiyə və bir sıra digər dövlətlər və qurumlar tərəfindən də kəskin şəkildə qınanmışdı.

Buna cavab olaraq Azərbaycan Ordusu əks-hücum əməliyyatları zamanı yalnız hərbi təyinatlı hədəflərə atəş açmaqla müharibə qanunlarına və humanizm prinsiplərinə sadiqliyini dəfələrlə sübut etdi. Ümumilikdə 44 gün davam edən Vətən müharibəsi nəticəsində müzəffər Azərbaycan Ordusu Cəbrayıl, Füzuli, Zəngilan, Qubadlı və Şuşa şəhərlərini, Zəngilan rayonunun Mincivan, Ağbənd, Bartaz qəsəbələrini, Xocavənd rayonunun Hadrut qəsəbəsini və bir çox kəndlərini, Tərtər rayonunun Suqovuşan kəndini, Xocalı və Laçın rayonlarının bir neçə kəndləri daxil olmaqla, ümumilikdə 300-dən çox yaşayış məntəqəsini, həmçinin Ağdərə, Murovdağ və Zəngilan istiqamətlərində mühüm strateji yüksəklikləri işğaldan azad etdi.

Noyabrın 8-də Prezident, Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyev Şuşa şəhərinin işğaldan azad olunması münasibətilə Şəhidlər xiyabanında Azərbaycan xalqına müraciətində demişdi: “Biz bu tarixi Qələbəni döyüş meydanında qazandıq. 2020-ci il noyabrın 8-i Azərbaycan tarixində əbədi qalacaqdır. Bu tarix əbədi yaşayacaq. Bu, bizim şanlı Qələbəmizin, Zəfərimizin günüdür!... Biz bu Qələbəni döyüş meydanında qazandıq, şəhidlər verərək bu Qələbəni qazandıq. Allah bütün şəhidlərimizə rəhmət eləsin! Həm birinci Qarabağ, həm ikinci Qarabağ – Vətən müharibəsi adlandırdığımız müharibədə şəhid olmuş bütün şəhidlərimizə Allahdan rəhmət diləyirəm, onların yaxınlarına səbir diləyirəm. Yaralı soydaşlarımıza Allahdan şəfa diləyirəm. Biz xalqımızın, əsgərlərimizin, zabitlərimizin canı, qanı bahasına torpaqlarımızı işğalçılardan azad edirik. İşğalçıları torpaqlarımızdan qovuruq və qovacağıq!...”.

Otuz ilə yaxın müddətdə həsrətlə gözlədiyimiz Şuşanın azad olunması xəbərini xalqımıza məhz Şəhidlər xiyabanından verən Prezident, Müzəffər Ali Baş Komandan bunun səbəbini həmin müraciətində məhz belə ifadə etmişdi: “Əziz bacılar və qardaşlar, bu gün bu müjdəni mən burada - Şəhidlər xiyabanında doğma xalqıma verirəm. Bu, təsadüfi deyil. Bu, təbiidir. Bu gün şəhidlərimizin ruhu qarşısında bir daha baş əyirəm. Bu gün bəyan edirəm ki, şəhidlərimizin qanı yerdə qalmır. Erməni vəhşiliyinin qurbanlarının, Xocalı qurbanlarının qanı yerdə qalmır. İntiqamımızı döyüş meydanında aldıq. Biz mülki vətəndaşlara qarşı heç vaxt müharibə aparmamışıq, bu dəfə də aparmamışıq. Baxmayaraq ki, mənfur düşmən 93 mülki şəxsi namərd atəşlə öldürüb, 400-dən çox mülki şəxs yaralanıb. Amma mən dedim yox, biz azərbaycanlıyıq! Biz intiqamımızı döyüş meydanında alacağıq və alırıq! Onların ordusunu məhv etmişik, texnikasını məhv etmişik, məhv edirik və edəcəyik. Düşməni qovuruq və qovacağıq!... Mən bu gün, eyni zamanda, ulu öndər Heydər Əliyevin məzarını ziyarət etdim, onun ruhu qarşısında baş əydim. Ürəyimdə dedim, xoşbəxt adamam ki, ata vəsiyyətini yerinə yetirdim. Şuşanı azad etdik! Bu, böyük Qələbədir! Şəhidlərimizin, Ulu Öndərin ruhu şaddır bu gün! Gözün aydın olsun, Azərbaycan! Gözünüz aydın olsun dünya azərbaycanlıları!”.

Müharibə qurbansız olmur. Vətən müharibəsində Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 2907 hərbi qulluqçusu şəhid oldu, 7 hərbçimiz isə itkin düşüb.

Ölkəmizdə şəhidlərin xatirəsinin əziz tutulması ilə bağlı Azərbaycan Respublikası Prezidentinin “Vətən müharibəsi şəhidlərinin xatirəsinin yad edilməsi haqqında” Sərəncamına əsasən, Azərbaycan Respublikasında Vətən müharibəsi şəhidlərinin xatirəsini yad etmək məqsədilə 2020-ci il dekabrın 4-də saat 12:00-da bir dəqiqəlik sükut elan edildi. Eyni zamanda, həmin gün Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev və Birinci xanım Mehriban Əliyeva Şəhidlər xiyabanında olub və şəhidlərimizin əziz xatirəsini dərin ehtiramla yad ediblər.

Azərbaycan Respublikasının Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyeva rəsmi instaqram səhifəsində Vətən müharibəsində həlak olmuş şəhidlərlə bağlı paylaşımda qeyd etmişdir ki, Azərbaycan xalqının igid oğulları Zəfər naminə, Azərbaycanın gələcəyi naminə canlarından keçiblər. Onların hər biri əsl qəhrəman, rəşadət və qorxmazlıq nümunəsidir: “Bu gün mən şəhid ailələri ilə birlikdə kədərlənir, Vətən naminə canından keçməyə hazır olan oğullar tərbiyə etmiş valideynlərin qarşısında baş əyirəm. Şəhidlərimizin qanı nahaq tökülmədi - biz tarixi, ədaləti bərpa etdik, müqəddəs Qələbə qazandıq. Bu Qələbə xalqımızın tarixinə əbədi həkk olundu! Hər birimiz bu Zəfərin nəyin bahasına qazanıldığını yadda saxlamağa borcluyuq! Biz Vətən müharibəsi şəhidlərini heç vaxt unutmayacağıq. Onlar bizim qəlbimizdə daim yaşayacaq. Allah şəhidlərimizə rəhmət eləsin, yaralılara tezliklə şəfa, onların ailələrinə və yaxınlarına güc və səbir versin! Uca Tanrı Azərbaycanı və Azərbaycan xalqını qorusun!”.

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev 2021-ci il aprelin 12-də Hərbi Qənimətlər Parkında təltif olunan hərbi qulluqçularla görüşdə şəhidlər haqqında və onların ailələrinə ünvanlanan çıxışında demişdir: “Şəhidlərimizin yaxınları üçün təsəlli odur ki, onlar öz canlarını Vətən uğrunda qurban verdilər. Təsəlli odur ki, torpaqlarımız azad olundu. ərazi bütövlüyümüz bərpa edildi. Eyni zamanda, təsəlli odur ki, şəhidlərimizin intiqamını biz döyüş meydanında aldıq. Şəhidlərimizin qanı yerdə qalmadı...”.

İkinci Qarabağ müharibəsinin yekunu olaraq kapitulyasiya aktı imzalandı. Bu akt erməni birləşmələrinin Qarabağdan çıxarılmasını nəzərdə tutsa da, Ermənistan bu tələbin yerinə yetirilməsini müxtəlif cəhdlərlə uzatmağa çalışır. Azərbaycan tərəfi dəfələrlə Ermənistanın 2020-ci il 10 noyabr tarixli üçtərəfli Bəyanatla üzərinə götürdüyü öhdəlikləri yerinə yetirmədiyini və qanunsuz erməni silahlı dəstələrinin hələ də Azərbaycan ərazisindən çıxarılmadığını bəyan edib.

Münaqişələrin dinc yolla həll olunması barədə Türkiyə və Rusiyanın iştirakı ilə danışıqlar getdiyi halda Ermənistan tərəfi Azərbaycanın sərhədləri boyu terror təxribatlarını davam etdirirdi. Avqustun 3-də Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyi rəsmi olaraq “Qisas” antiterror əməliyyatı keçirdiyini bəyan etdi. Əməliyyat nəticəsində qeyri-qanuni erməni silahlı dəstələrinin təxribatlarının qarşısı qətiyyətlə alındı və Azərbaycan Ordusunun bölmələri mühüm strateji yüksəklikləri nəzarətə götürdü.

Münaqişənin sülh yolu ilə həll edilməsinə mane olan Ermənistan qəsbkar siyasətini hələ də davam etdirir. Sentyabrın 12-si gecə və 13-ü səhər saatlarında Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən Azərbaycan dövlət sərhədinin Daşkəsən, Kəlbəcər, Laçın və Zəngilan istiqamətlərində genişmiqyaslı təxribat törədildi. Ordumuz bu təxribatların da qarşısını qətiyyətlə aldı. Ermənistan silahlı qüvvələrinin törətdiyi təxribatların qarşısını alarkən Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 80 hərbi qulluqçusu şəhid oldu.

Bu gün – Anım Günündə xalqımız Vətən müharibəsində canından keçən qəhrəman Vətən övladlarının xatirəsini ən dərin ehtiramla anır. Anım Gününün təsis olunması Vətən uğrunda canından keçən qəhrəman oğul və qızlarımızın xatirəsinə Azərbaycan dövlətinin, Prezident İlham Əliyevin göstərdiyi ali ehtiramın təsdiqidir. Bunun həm də böyük ictimai-siyasi və mənəvi əhəmiyyəti var. Anım Günü ölkədə gənc nəslin vətənpərvər ruhda tərbiyə olunması, ölkə vətəndaşlarının birliyinin daha da möhkəmlənməsi baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edir. İftixarla qeyd etmək lazımdır ki, bu gün Azərbaycan xalqının milli vətənpərvərlik hissi olduqca yüksəkdir. Vətən müharibəsində oğullarını itirən atalar qürurla “Vətən sağ olsun!” deyərək, övlad faciəsi yaşayan analar onlara təqdim olunan Azərbaycan bayrağını bağırlarına basaraq əsl vətənpərvərlik örnəyi nümayiş etdirirdilər.

Hər il olduğu kimi, bu il də sentyabrın 27-si Azərbaycan Respublikasında Anım Günü kimi qeyd edilir. Bu günlə əlaqədar ölkəmizin hər yerində şəhidlərimizin əziz xatirəsinin dərin ehtiramla yad olunması üçün anım mərasimləri keçirilir. İllər ötəcək, nəsillər dəyişəcək, ancaq Vətən müharibəsi şəhidlərinin vətənpərvərliyi və qəhrəmanlıqları daim xalqımızın qəlbində yaşayacaq və gələcək nəsillərə örnək olacaq. Onların uyuduqları torpaq and yerimiz olacaq. Hər zaman müqəddəs ruhları qarşısında baş əyərək, əziz xatirələrini hörmətlə anacağıq. Unutmamalıyıq ki, bu gün üzərində yaşadığımız torpağı ulu öndər Heydər Əliyevin siyasətini davam etdirən Prezident, Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin sərkərdəlik qabiliyyəti və qətiyyəti, rəşadətli Azərbaycan Ordusunun qəhrəman əsgər və zabitlərinin vətənpərvərliyi, şəhidlərimizin öz canlarını, qazilərimizin sağlamlıqlarını Vətən uğrunda qurban verməsi sayəsində qoruyub saxlamışıq.