İQTİSADİYYAT
“Araz Vadisi İqtisadi Zonası”nın yaradılması Şərqi Zəngəzurun dirçəlişini sürətləndirəcək
Bakı, 13 oktyabr, AZƏRTAC
Dünya təcrübəsində yanaşsaq, azad iqtisadi zonalar xarici və yerli firmalar üçün xüsusi güzəştli iqtisadi şərtlərin fəaliyyət göstərdiyi bir ərazi kimi daha çox diqqət çəkir. Belə iqtisadi zonalara dövlət tərəfindən xüsusi hüquqi status verilir, gömrük və vergi güzəştləri müəyyənləşdirilir. Digər tərəfdən, həmin zonalar konkret dövlət proqramlarının, iri regional layihələrin və strateji vəzifələrin reallaşdırılması üçün potensiala malik olur.
AZƏRTAC xəbər verir ki, bu fikirləri Sumqayıt Dövlət Universiteti Dünya iqtisadiyyatı və marketinq kafedrasının professoru, iqtisad elmləri doktoru Şəfa Əliyev söyləyib.
XX əsrin 90-cı illərindən başlayaraq azad iqtisadi zonalardan yeni səmərəli vasitə kimi istifadə edilməsinə kəskin ehtiyac yarandığını bildirən iqtisadçı-alim bu amilin əsas funksiyaları kimi regionların reabilitasiyası, depressiyaya uğramış iqtisadiyyat sahələrinin dirçəldilməsi olduğunu qeyd edib. Bu vasitənin işsizliyin azaldılması, iqtisadi inkişaf proseslərindən geri qalmış ərazilərdə istehsal proseslərinin genişləndirilməsi və biznes mühitinə əlavə stimulun verilməsi üçün daha çox önəm kəsb etdiyini yazan professor dünyanın müxtəlif yerlərindən nümunələr gətirir. Diqqətə çatdırır ki, azad iqtisadi zonaların sayı ABŞ və Amerika qitəsinin digər ölkələrində, Avropa və Asiyanın bir çox dövlətlərində sürətlə artaraq XXI əsrin əvvəllərində dünyanın 130-a yaxın ölkəsini əhatə edib. Bu zonalar yaradılarkən əsas hədəflərdən biri kimi xarici investisiyaların cəlbi nəzərdə tutulur. Onların tətbiqi ilə regionun iqtisadi potensialının üzə çıxarılması və reallaşdırılması, əmək ehtiyatlarının məhsuldar yerləşdirilməsi, iqtisadiyyatın əsas əməktutumlu sektorlarının inkişafı, yerli təbii ehtiyatlardan səmərəli istifadənin təmin olunması, investisiyaların və kapitalın cəlbi proseslərinin fəallaşdırılması, yüksək və “ağıllı” texnologiyaların tətbiqinin sürətləndirilməsi mümkünləşir. Məsələn, 1951-ci ildə təkcə ABŞ-da Kaliforniya ştatında yaradılmış “Silikon vadisi” texnoparkının iqtisadi gücü onlarla ölkənin iqtisadi qüdrətinə malik olmaq iqtidarındadır. Stenford Universitetinin və bir sıra silsilə elmi-texniki mərkəzlərin birgə fəaliyyəti əsasında təşkil edilmiş bu texnoparkın təcrübəsi dəyərliliyi ilə seçilir. Hazırda inkişaf tempinə və iqtisadi gücünün artımına görə dünya iqtisadiyyatının önündə gedən Çində azad iqtisadi zonaların formalaşması prosesləri bu ölkənin tarixi iqtisadi inkişaf və iqtisadi islahatların sürətləndirilməsi prosesləri ilə bilavasitə bağlıdır. Dünya təcrübəsinə əsaslanaraq deyə bilərik ki, Azərbaycanda da azad iqtisadi zonaların tətbiqi prosesində bu ölkələrin təcrübəsindən faydalanmağa ciddi diqqət yetirilməsi məqsədəuyğundur”.
Son 10 il ərzində ölkəmizdə azad iqtisadi zonaların tətbiqi ilə bağlı ardıcıl tədbirlər görüldüyünü xatırladan Şəfa Əliyev 2021-ci il iyul ayının 1-də Prezident İlham Əliyevin iştirakı ilə Ələt Azad İqtisadi Zonasının təməlqoyma mərasiminin keçirilməsinin ölkəmizdə azad iqtisadi zonalar institutunun sonrakı inkişafına güclü təkan verəcəyinə əmindir. Alim, həmçinin Ələt Azad İqtisadi Zonasının bu istiqamətdə pioner rolunu oynayacağını və Zonanın dünya təcrübəsi səviyyəsində səmərəli formada fəaliyyətə başlamasının ölkəmiz üçün strateji əhəmiyyətini vurğulayıb.
Hazırda işğaldan azad olunmuş ərazilərin dirçəldilməsində yüksək texnologiyalardan geniş istifadə olunduğunu bildirən Ş.Əliyev Prezident İlham Əliyevin 2021-ci il oktyabrın 5-də Şərqi Zəngəzur iqtisadi rayonunda təməlini qoyduğu “Araz Vadisi İqtisadi Zonası” Sənaye Parkının regionun inkişafının intensivləşdirilməsində müstəsna rol oynayacağını bildirərək deyib: “Cəbrayıl rayonunda fəaliyyət göstərəcək bu sənaye parkının əsas fəaliyyət istiqamətləri kənd təsərrüfatı məhsullarının emal olunması və rəqabətqabiliyyətli sənaye məhsulların istehsalıdır. Eyni zamanda, güclü logistika-ticarət mərkəzin formalaşdırılması nəzərdə tutulub. Zəngəzur dəhlizinin reallaşdırılmasından sonra burada daha böyük həcmdə ticari-iqtisadi potensial yaranacaq. Təkcə türkdilli ölkələrin inteqrasiyası sayəsində regionda ticari–iqtisadi əlaqələr genişlənəcək, ticarət dövriyyəsi misli görünməmiş səviyyədə yüksələcək”.
Sonda iqtisadçı-alim “Araz Vadisi İqtisadi Zonası” Sənaye Parkının regionun təbii və iqtisadi resurslarından səmərəli istifadəyə imkan verməklə bərabər, Şərqi Zəngəzurun dirçəlişini daha da intensivləşdirəcəyini diqqətə çatdırıb.