Azərbaycan ilə Misir siyasi, ədəbi və mədəni sahələrdə möhkəm əlaqələrə malikdir VİDEO

Bakı, 31 oktyabr, AZƏRTAC

Misirin Azərbaycandakı səfirliyinin mədəniyyət attaşesi, Misir Mədəniyyət Mərkəzinin direktoru doktor Əhməd Sami əl-Aydi AZƏRTAC-a müsahibəsində ölkələrimiz arasında siyasi, ədəbi və mədəni sahələrdə əlaqələrdən danışıb. Müsahibəni təqdim edirik.

- İxtisasca filoloqsunuz. İlk sualım da bu sahə ilə bağlı olacaq. Azərbaycan ilə Misir arasında ədəbi sahədə əlaqələri necə qiymətləndirirsiniz?

Azərbaycan ilə Misir arasında əlaqələr qədim tarixə malikdir. Hazırda bəzi səbəblərə görə ədəbi əlaqələrimiz bir qədər zəifdir. Buna baxmayaraq, ədiblərin müştərək simpoziumlarını, konfranslarını keçirməklə bu əlaqələrin inkişafının təmin edilməsi istiqamətində işlər görülür. Həmçinin, son zamanlar Azərbaycan dilində kitabların ərəb dilinə, ərəb dilində kitabların isə Azərbaycan dilinə tərcüməsi sahəsində fəallıq hiss olunur. Yaxın gələcəkdə bu işi daha da fəallaşdırmağa çalışırıq. Ərəb ədəbiyyatının tədqiqi və tərcüməsi sahəsində Azərbaycanın yaxşı ənənəsi var. Bu ənənənin əsasını görkəmli şərqşünas alim Aida İmanquliyeva qoyub. Biz bu məktəbdən çox şeyi öyrənməliyik.

- Azərbaycan və Misir məsafə baxımından bir-birindən uzaq olsalar da, ölkələrimiz arasında oxşar paralellər tapmaq mümkündür. Bu barədə nə düşünürsünüz?

- İslam ölkələri olan Misir və Azərbaycanı ortaq din, mədəniyyət bağlayır. Bu oxşarlığı Azərbaycan və ərəb dilləri arasında da görə bilərik. Azərbaycan dilində ərəb dilindən alınma çoxlu sözlər var. Eyni zamanda, ərəb dilinə də Azərbaycan sözləri keçib. Azərbaycan sürətlə inkişaf edir. Misir də inkişafa can atır. Misir və Azərbaycan xalqlarının oxşar xüsusiyyətlərindən biri də onların qonaqpərvərlikləri, insanlara yardım etməyi sevmələri və adət-ənənələrinə bağlı olmalarıdır.

- Siz Mədəniyyət Mərkəzinin direktoru təyin olunanadək Misirin məşhur Ayn Şəms Universitetində Azərbaycan dilindən dərs deyirdiniz. Misirli tələbələr Azərbaycan mədəniyyəti və tarixindən, onun bugünkü inkişafından nə dərəcədə xəbərdardırlar?

- Biz Misirdə Azərbaycan dilinin tədrisinə 1998-ci ildən başlamışıq. Mənə də Azərbaycan dili və ədəbiyyatı ixtisasına ilk yiyələnənlərdən biri olmaq şərəfi nəsib olub. Bundan sonra Azərbaycan dilini öyrənən tələbələrin sayı ildən-ilə artmağa başladı, bəzən ildə yüz tələbəyə çatdı. Bir ildə Azərbaycan dilini öyrənən bu qədər tələbə sayına dünyanın heç bir ölkəsində rast gəlinmir. Bu da bizim aramızdakı yaxınlığa ən yaxşı sübutdur. Biz dərslərimizdə təkcə dilin tədrisi ilə kifayətlənmir, həm də tələbələrə Azərbaycanın üzləşdiyi problemlər, xalqımızın adət-ənənələrini, tanınmış klassik və müasir ədiblərini tanıtdırırıq. Klassiklərdən dahi şairlər Nizami Gəncəvinin, Məhəmməd Füzulinin, müasir yazıçılardan Anarın, Elçinin və başqalarının əsərləri öyrədilir. Həmçinin, tələbələrlə birlikdə universitetdə Azərbaycan ilə bağlı tədbirlər, simpoziumlar keçirilir, Azərbaycan ədiblərinin şeirlərindən və hekayələrindən seçmələr orijinal dildə səsləndirilir. Bu da iştirakçıların rəğbətinə səbəb olur. Bu, tələbələrimizin Azərbaycan dili və mədəniyyətinə maraqlarının səviyyəsini göstərir. Azərbaycan mədəniyyəti misirlilərə doğma mədəniyyətdir. Ölkəniz islam dəyərlərinə malik olduğu üçün onun mədəniyyəti, ümumiyyətlə, ərəb mədəniyyətinə oxşardır.

- Ölkələrimizin mədəniyyətlərinin qarşılıqlı təbliği istiqamətində nə kimi işlər görülür? Ümumiyyətlə, bu gün iki ölkə arasında mədəni münasibətlərin səviyyəsini necə səciyyələndirərdiniz?

- Misir ilə Azərbaycan arasında əlaqələrin inkişaf səviyyəsini mədəniyyət sahəsində də görürük. Bu sahədə əlaqələrimiz gündən-günə inkişaf edir. Ölkələrimiz arasında hər il mədəniyyət həftəsi keçirmək barədə razılıq əldə olunub. Bu il Azərbaycanda Misir mədəniyyət günləri keçiriləcək. Gələn il isə Misirdə Azərbaycan mədəniyyət günlərinin təşkili planlaşdırılıb. Azərbaycan Misirdə keçirilən beynəlxalq festivallarda iştirak etməyə maraq göstərir. Bu ilin sentyabrında Misirdə keçirilmiş klassik musiqi festivalında Azərbaycan da iştirak etdi. Həmçinin, Misir Azərbaycanın ev sahibliyi etdiyi mədəni tədbirlərin, festivalların əksəriyyətində iştirak edir. Oktyabrda Misir “Kainat” Gənclik Mərkəzinin təşkilatçılığı ilə VI Beynəlxalq uşaq muğam festivalında iştirak etdi. Bu festivalda Misirdən iki tələbə iştirak edərək ikinci və üçüncü yerləri tutdular. Həmçinin, Misir Mədəniyyət Mərkəzi Azərbaycanda müxtəlif yerlərdə, xüsusilə universitetlərdə sərgilər və simpoziumlar keçirir. Azərbaycan tərəfi də Misirdə, ölkənin əksər universitetlərində simpozuimlar, tədbirlər təşkil edir. Düşünürük ki, möhkəm əlaqələrin bariz nümunələrindən biri də Misir Mədəniyyət Mərkəzinin burada fəaliyyətə başlamasıdır. Mərkəz Azərbaycanda yeganə ərəb mərkəzidir. Bu, Misirin Azərbaycana, onun xalqına, ənənələrinə marağının göstəricisidir. Bizim bu sahədə qarşılıqlı əlaqələrimiz möhkəmdir. Mədəniyyətlərin təbliği ilə həm də mühüm sahə olan tərcümə vasitəsilə məşğuluq. Azərbaycan ədəbiyyatı nümunələrinin bəziləri ərəb dilinə tərcümə edilib. Buna Kamal Abdullanın “Yarımçıq əlyazma” və Vaqif Sultanlının “İnsan dənizi” əsərlərini nümunə göstərmək olar. Həmçinin, Xocalı faciəsi, Məhsəti Gəncəvi haqqında kitablar AZƏRTAC-ın əməkdaşları tərəfindən ərəb dilinə tərcümə olunub. O cümlədən misirli ədib, Nobel mükafatı laureatı Nəcib Məhfuzun seçilmiş əsərləri Azərbaycan dilinə çevrilib. Bu əsərin tərcüməsində AZƏRTAC-ın ərəb bölməsinin müdiri Şıxəli Əliyev də iştirak edib. Düşünürəm ki, bütün bunlar ölkələrimiz arasında qədimdən bəri mövcud olan mədəni əlaqələrin səviyyəsini göstərir.

- Bu yaxınlarda Misir Mədəniyyət Mərkəzinin Azərbaycanda fəaliyyət göstərməsinin 15 illiyini qeyd etdiniz. Mərkəz yaxın gələcəkdə hansı tədbirləri keçirməyi planlaşdırır?

- Azərbaycanda Misir Mədəniyyət Mərkəzinin 15 illik fəaliyyəti Misirə olan marağın bir növ göstəricisidir. Misir Mədəniyyət Mərkəzi qarşıdakı illərdə bir sıra tədbirlər keçirməyi planlaşdırır. Mərkəz Azərbaycanın bir neçə universitetində Misir mədəniyyət həftəsi keçirməyi nəzərdə tutur. Həmçinin, Mərkəzin planına bu il dekabrın 18-də Beynəlxalq Ərəb Dili Günü münasibətilə tədbir keçirmək də daxil edilib. Mərkəz Azərbaycanda keçiriləcək Misir mədəniyyət həftəsinə Qahirədəki uşaq xalq sənətləri ansamblını dəvət etmək niyyətindədir. Bu, Azərbaycanda Misir uşaq ansamblının iştirakı ilə keçiriləcək ilk tədbir olacaq. Mədəniyyət Mərkəzi mütəxəssislər üçün ərəb dili və danışıq kursları da təşkil edir. Bütün bu tədbirləri keçirməklə Misir Mədəniyyət Mərkəzi xalqlarımızın bir-birinə daha da yaxınlaşmasını təmin etmək, mədəniyyətlərimiz arasında əlaqələri inkişaf etdirmək məqsədini güdür.