Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi

REGİONLAR

Azərbaycan tarixində imzalarını qoymuş şəxsiyyətlərin uyuduğu məkan - Səbzikar qəbiristanlığı VİDEO

Gəncə, 14 yanvar, Rauf Hacıyev, AZƏRTAC

Gəncədə şəhər sakinlərinin Səbzikar adlandırdığı bir məzarlıq var. Türbələrinin sayının çoxluğuna görə, bura “türbələr səltənəti” də demək mümkündür. Tarixi mənbələrdə bu məkan haqqında hər hansı tutarlı qeydə rast gəlinmir. Amma Səbzikar məzarlığının yaranması barədə yerli sakinlər bir neçə rəvayət danışırlar. Belə rəvayətlərdən birində indiki Səbzikar ərazisi əvvəllər şəhərin varlı, lakin övladı olmayan bir mülkədarın meyvə bağı kimi vurğulanır. Həmin mülkədar vəsiyyət edib ki, öləndə onu öz bağında dəfn etsinlər. Özündən sonra ətraf məhəllələrdə də nə qədər dünyasını dəyişən kimsəsiz, sonsuz və imkansız olarsa, onları da bu bağda torpağa tapşırsınlar. Bağ sahibinin vəsiyyətinə əməl edilib və beləliklə, burada qəbiristanlıq yaranıb.

Gəncənin keçmişini araşdıran tarixçilərin üzərində dayandığı mülahizə isə bir başqadır. Məlumdur ki, indiki Gəncə XVII əsrdə qurulub, özü də məhəllə-məhəllə. Həmin məhəllələr bir-biri ilə birləşərək, şəhəri vahid orqanizm halına gətirib. Tarixçilər bildirirlər ki, hələ V-IX əsrlərdə qədim Gəncədə məhəllələrin mövcudluğu barədə ehtimal söyləmək mümkündür. O da məlumdur ki, həmin məhəllələrə tayfa adları ilə bağlı, coğrafi məkanla əlaqədar, ya da burada yaşayan insanların məşğuliyyətinə, peşəsinə uyğun adlar verilib: Ozan, Şahsevən, Sofulu, Əttarlar, Zərrabi, Misgərlər, Dəmirçilər və s. Məhəllələrin hərəsinin öz mərkəzi meydanı, bazarı, dükanı, hamamı, məscidi, eləcə də qəbiristanlığı olub. Əhalisi əsasən meyvəçiliklə məşğul olan Bağbanlar məhəlləsinin indi Səbzikar yerləşən hissəsi məhəllə sakinlərinin göy-göyərti yetişdirdiyi əkin sahəsi imiş. Ozan, Zərrabi və Bağbanlar məhəllələri ilə əhatə olunan bu sahə dünyasını dəyişənlərin dəfn olunması üçün münasib sayıldığından burada qəbiristanlıq meydana gəlib. Səbzikar adı isə ərazidə əvvəllər səbzi, yəni göyərti əkilməsi səbəbindən yaranıb. Dilimizdə göyərti mənası verən səbzi sözündən indi də istifadə olunması bu fərziyyənin həqiqətə daha yaxın olduğunu deməyə imkan verir. Zaman keçdikcə məhəllə sözü öz ilkin mənasını itirərək, daha kiçik anlamda bağ yeri, həyət mənasını verən “məhlə” kimi işlədilməyə başlanıb. Səbzikar isə tədricən böyüyərək, iri şəhər qəbiristanlığına çevrilib.

Səbzikar qəbiristanlığındakı türbələrin bəzisi artıq iki əsrdir mövcuddur və bu günədək öz ilkin görkəmlərini saxlamaqdadırlar. Odur ki, həmin türbələrin hansı nəslin, hansı şəxsin qəbri, yaxud sərdabəsi üstündə ucladılmasından asılı olmayaraq, onlar yerli əhəmiyyətli tarixi abidələr kimi dəyərlidr. Hazırda Səbzikarda iki əsrin daş yadigarı olan 17 türbə var. Bu türbələrin hamısı bişmiş qırmızı kərpicdən, Şərq memarlıq üslubunda inşa edilib. Məzarlıqdakı bütün türbələr dörd və səkkiz tağdan ibarət olub, üstləri günbəzlə tamamlansa da, pəncərə-divarlarının hörgüsündəki naxışları, eləcə də şiş uclu, yastı, yarımdairəvi və digər formalı günbəzləri ilə bir-birindən fərqlənirlər.

Səbzikarda yaşlı türbələrlə yanaşı, yeni ucaldılan türbələr də var. Ümumiyyətlə, Gəncə məzarlığında hər hansı ailə, nəsil üçün sərdabə qazdırmaq, eləcə də, türbə tikdirmək ənənə şəklini alıb. Həmin türbələr və sərdabələr burada dəfn olunan şəxslərin, nəsillərin adları, soyadları ilə tanınır: Hacı Mir Qasım, Əsgər ağa Gorani, Xan Xoyski-Batman Qılınc, Pişnamazzadələr, Rəfibəylilər, Baratzadələr, Çələbilər və s. Bu türbələrin və sərdabələrin hər biri haqda söhbət açmaqla Vətən tarixinin müəyyən bir mərhələsini vərəqləmək mümkündür. Axı burada dəfn olunmuş insanların bəziləri Gəncənin, ümumiyyətlə, Azərbaycan tarixində öz imzalarını qoymuş şəxsiyyətlərdir. Məsələn: Hacı Mir Qasım şəhərin ən hörmətli, imkanlı şəxslərindən biri olub. Deyilənlərə görə, onun Kəşmirdə tütün fabriki var imiş. Həyatı boyu etdiyi xeyirxahlıqlar, yaxşılıqlarla yanaşı, həm də şəhərə kəhriz çəkdirib. Hələ bu yaxın zamanlara qədər Gəncə camaatı “Hacı Mir Qasım” kəhrizinin dupduru suyundan içib ürəklərini sərinlədir və kəhrizi çəkdirən kişinin ruhuna Allahdan rəhmət diləyirdilər.

Qafqaz Şeyxülislamı Məhəmməd Pişnamazzadə, Kiril qrafikalı Azərbaycan əlifbasının yaradıcısı Mirzə Abbas Abbaszadə, Əsgər ağa Gorani barədə danışmaq, elə Azərbaycan maarifçiliyinin işıqlı səhifələrindən bəhs etməkdir və yaxud Məşədi Cəmil Əmirov, Zərif Qayıbov, Qənbər Hüseynlinin yaradıcılıqları Azərbaycan musiqisinin bir parçasıdır.

Ümumiyyətlə, Səbzikar qəbiristanlığında Azərbaycan tarixinin parlaq simaları olmuş və əməlləri, yaratdıqları bu gün də yaşayan çoxlu sayda tarixi şəxsiyyətlər dəfn olunub. Bu gün Səbzikarın adlı-sanlı “sakinləri” barədə söhbət açmaq daha irihəcmli yazının, çoxsəhifəli kitabın, yaxud elmi tədqiqat işinin mövzusudur. Bu, həm Vətən tarixinin qaranlıq qalmış bəzi məqamlarına işıq salar, həm də Səbzikar məzarlığının tarixi əhəmiyyətini dərk etməyə kömək edər.

Azərbaycan tarixində imzalarını qoymuş şəxsiyyətlərin uyuduğu məkan - Səbzikar qəbiristanlığı VİDEO

Xəbəri sosial şəbəkələrdə paylaşın

Bizi sosial şəbəkələrdə izləyin

“Hoa Lo” həbsxanası - Fransanın Vyetnamdakı cinayətlərinin şahidi

İnzibati Xətalar Məcəlləsinin bir sıra maddələri üzrə cərimələrin məbləği artırılır

“Şahin” hərbi-idman oyununun Şəki rayon turunda 11 komanda mübarizə aparıb

Elektroenergetika və bərpaolunan enerji sahəsində Texniki Komitə yaradılıb

Məktəbəhazırlıq qruplarında, 4-cü və 6-cı siniflərdə şagirdlərin yerdəyişmə prosesi dayandırılacaq

“N” hərbi hissəsində komanda-qərargah təlimi keçirilib

Müasir imperializm ideyasının sələfi olan Qərb merkantilizmi indi də Ermənistanı “xərcləyir” - ŞƏRH

İKTA operator və provayderlərə radiotezliklərdən səmərəli istifadəni tövsiyə edib

Cinayət-Prosessual Məcəlləyə təklif edilən bir sıra dəyişikliklər təsdiqlənib

Görkəmli ədibin 125 illiyi adını daşıdığı kitabxanada qeyd edilib

Alzheimer xəstəliyi orqan nəqli ilə də yayıla bilər

Hüquqşünas kimi 5 ildən artıq işləyən Azərbaycan vətəndaşları hakim ola biləcəklər

Aprelin 15-dən 19-dək ölkəmizdə quş qripi xəstəliyinə qarşı epizootoloji monitorinq keçiriləcək

Ramiz Əskərin yaradıcılığında əski və çağdaş türk abidələrinin tədqiqi və tərcüməsi - seminar

Ermənistanda Vladimir Solovyovun verilişlərinin yayımı dayandırılıb

Kukla Teatrı aprel repertuarını açıqlayıb

“Qarabağ”ın qapıçısı Azərbaycan və Rusiya çempionatlarını müqayisə edib

35 ailədən ibarət növbəti köç karvanı Füzuliyə çatıb

Qubada 3-cü “Aqrobiznesin İnkişafı Forumu” keçirilir

Yunis Hüseynov: “Qarabağ” bütün oyunlarını uduzsa belə, çempion olacaq

Mülki Prosessual Məcəlləyə dəyişikliklər təsdiqlənib

Elm və təhsil naziri Samuxda vətəndaşları qəbul edəcək

Bərpa olunan enerji mənbələrindən istifadə sahəsində layihələrin həyata keçirilməsi üzrə komissiyanın iclası keçirilib

Azərbaycanda su təchizatı və kanalizasiya sisteminə qoşulmanın qayda və şərtləri yenilənəcək

“İlham Əliyev. İnkişaf - məqsədimizdir” çoxcildliyinin 132-ci kitabı çapdan çıxıb

Bərdədə “Peşə təhsili və özəl dövlət əməkdaşlığı” mövzusunda regional forum keçirilir

Bill Qeyts: Süni intellekt gələcəkdə asan tapşırıqları da yerinə yetirə bilməyəcək

İqlim dəyişikliyi saatların bir saniyə itirməsinə səbəb ola bilər

Azərbaycanın su qıtlığı probleminin həllində əldə edilən irəliləyişlər müzakirə edilib

Valideynlik hüququndan məhrumetmə barədə iddia qaldıra bilənlərin sayı artırılır

Nazir: TDT-nin platformasından istifadə etməklə biz aqrar sektorun inkişafına töhfə verə bilərik

Türkiyəli nazir: Zəlzələ zonasında 300 min obyekt tikilir

Ölkəmiz ABŞ-da Oyun Tərtibatçıları Konfransında təmsil olunub

Kiyev və Varşava təhlükəsizlik zəmanəti barədə saziş imzalamağı planlaşdırır

Azərbaycan gimnastları Dünya Kubokunda iştirak edəcəklər

ABŞ husilərə aid daha dörd PUA-nın vurulduğunu bildirib

FHN: Ötən sutka ərzində 2-si azyaşlı olmaqla 5 nəfər xilas edilib

Vaşinqtonda Hirşhorn kolleksiyasının sərgisi açılıb

Məktəb psixoloqları üçün müsabiqə

Türkiyədə FETÖ ilə əlaqədə şübhəli bilinən daha 70 nəfər saxlanılıb

BDU-nun müəllimi Rumıniyanın Aleksandr İohan Kuzi adına Yassı Universitetində mühazirə deyib

AMB: Ötən il ixracın 25,9 milyard dolları neft-qaz sektorunun payına düşüb VİDEO

Premyer Liqa: “Sumqayıt” – “Araz-Naxçıvan” oyununun hakimləri bəlli olub

Milli Məclis 21 məsələnin müzakirəsinə başlayıb

Qəbələdə torpağın qanunsuz zəbtinin qarşısı alınıb

Mərkəzi Bank: Ötən il Azərbaycandan xaricə birbaşa investisiya 3 milyard dollardan çox olub VİDEO

Cabbar Qaryağdıoğluna həsr olunmuş “Xalqın mədəni sərvəti” layihəsi davam edir

“Böyük Dəbilqə”: Azərbaycanın 3 cüdoçusu mübarizəyə başlayır

Ötən il Azərbaycan iqtisadiyyatına olan birbaşa xarici investisiyaların həcmi açıqlanıb VİDEO

Tanınmış arxeoloq Tufan Axundov vəfat edib

“Anev-2024 Türk dünyasının mədəniyyət paytaxtı” ilinin açılış mərasimi keçirilib

Ötən il cari əməliyyatlar hesabının profisiti 8,3 milyard ABŞ dolları olub VİDEO

Madaqaskarda qasırğa 14 nəfərin həyatına son qoyub

Kişi voleybolçuların Yüksək Liqasında növbəti oyun keçiriləcək

AMEA Naxçıvan bölməsinin Rəyasət Heyətinin iclası keçirilib

Premyer Liqa: “Qarabağ” üçün çempionluq oyunu, “Neftçi” autsayderə qarşı

Cənubi Afrikada avtobus qəzası nəticəsində 45 nəfər ölüb

Ombudsman 31 Mart – Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü ilə əlaqədar bəyanat yayıb

Azərbaycanda ilk sosial televiziya fəaliyyətə başlayacaq

Xırdalanda əl qumbaraları və partladıcılar tapılıb VİDEO

Xankəndidə silah-sursat aşkarlanıb

Ötən gün təhvil götürülən silah-sursatın sayı açıqlanıb

Sabirabadda yol qəzası olub, iki nəfər xəsarət alıb

DİN: Cinayət törətməkdə şübhəli bilinən 42 nəfər saxlanılıb

Şirvanda saxlanılan şəxsdən 4 kiloqram narkotik vasitə götürülüb

Azərbaycan neftinin qiyməti 89 dolları ötüb

Çinin internet şirkətləri iki ayda 35 milyard dollara yaxın gəlir əldə edib

Bakının bir sıra yollarında sıxlıq müşahidə olunur - SİYAHI

Füzuli sakini: Gözəl günlərimiz bundan sonra daha çox olacaq

Qazaxda narkotik satmaqda şübhəli bilinən şəxs saxlanılıb

Keçmiş məcburi köçkün: Düşünürəm ki, artıq bütün şəhidlərimizin ruhu şaddır

Füzuli şəhərinə növbəti köç karvanı yola salınıb VİDEO

ABŞ Baltimordakı körpünün bərpasına 60 milyon dollar ayırıb

Tədqiqat: 7 saatdan az yuxu yüksək təzyiq riskini artırır

Alimlər virusların insandan heyvana daha çox keçdiyini ortaya çıxarıblar

İsveç arxeoloqları XII əsrə aid gümüş sikkələr aşkarlayıblar

Finlandiyada etiraz nümayişləri Pasxa bayramından sonra davam edəcək

Vyetnamlı məktəbli dünyada SAT üzrə ən yaxşı nəticə göstərib

Bir ay tam yuxu alan insanlar özlərini 6 yaş cavan hiss edirlər - Araşdırma

Brüsseldə zorakılıq halları nəzarətdən çıxır

Azərbaycan Beynəlxalq Astronavtika Federasiyasının “Yaz toplantıları” konfransında təmsil olunub

Türkiyə 10 illik fasilədən sonra Liviyaya uçuşları bərpa edib

Uşaqlıq və yeniyetməlik dövründə oturaq həyat tərzi damar sərtliyini artıra bilər

Çinin “Phoenix” telekanalı Azərbaycana həsr olunmuş xüsusi veriliş yayımlayıb VİDEO

Pentaqon: Rusiya ABŞ-ın terror aktı ilə bağlı xəbərdarlığına məhəl qoymayıb

Parisdə Olimpiya Oyunlarının açılış mərasimi ləğv edilə bilər

XİN: Macarıstan terrorizmi hər zaman qınayacaq

“Crocus City Hall”dakı terror aktında şübhəli bilinən daha bir nəfər saxlanılıb

Hikmət Hacıyev: COP29 Azərbaycanın qətiyyətini, diplomatik və siyasi cəsarətini nümayiş etdirir VİDEO

Gürcüstanın Bakuriani bölgəsində baş verən qar uçqunu nəticəsində bir nəfər itkin düşüb

Göyçayda yol qəzası baş verib, xəsarət alanlar var VİDEO

Premyerası Bakıda keçirilmiş “Kalina krasnaya” filmi 50 yaşını qeyd edir

Gəncədə yaşayış binasında yanğın baş verib VİDEO

Netanyahu HƏMAS-ın “strateji aktivlərinə” həbs qoyulduğunu açıqlayıb

ABŞ Konqresinin nümayəndə heyəti Ankarada “F-16” tədarükü mövzusunu müzakirə edəcək

Gürcüstanın Baş naziri ölkə müsəlmanları üçün iftar süfrəsi təşkil edib

BMT: Konqonun şərqindəki döyüşlər 6 milyona yaxın insanın evlərini tərk etməsinə səbəb olub

Naxçıvandan Qarabağa yollanan şəhid ailələri Füzuli rayonunda olublar

“Crocus City Hall”da terror aktı törədilən yerdə sübutların yoxlanılması başa çatdırılıb

“Azərişıq” Göyçayda yenidənqurma işlərini davam etdirir