Danışıqlar prosesində əldə olunanları saxlamaq, əlaqədar tərəflərin hamısının səylərini Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinin aradan qaldırılması haqqında hərtərəfli saziş işlənib hazırlanmasına cəmləşdirmək lazımdır. Bunu Rusiya Prezidentinin xüsusi nümayəndəsi, Rusiya Federasiyası Xarici İşlər Nazirliyinin xüsusi tapşırıqlar üzrə səfiri Vladimir Kazimirov ötən bazar günü Bakıda Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyevlə görüşündə demişdir. Səfir iyunun 25-də gecə Tehrandan Azərbaycan paytaxtına gəlmişdi. O, Tehrandakı həmkarları ilə regiondakı vəziyyəti müzakirə etmişdir. Rusiya diplomatının Azərbaycana növbəti gəlişindən məqsəd münaqişənin siyasi yolla həlli ilə bağlı məsələləri respublika rəhbərliyi ilə birlikdə müzakirə etməkdir.

Səfirin dediyinə görə, yaxın vaxtlarda Türkiyə diplomatları ilə də belə məsləhətləşmələr keçirmək planlaşdırılır. Vladimir Kazimirov bildirmişdir ki, Rusiya rəhbərliyi və Rusiyanın xarici siyasət idarəsi Azərbaycanla və Ermənistanla qonşu olan ölkələrin vəziyyətinin sabitliyinə, regionda mehriban qonşuluq münasibətlərinə olan marağını başa düşərək həmin ölkələrlə əlaqələrə çox böyük əhəmiyyət verir. Diplomatın fikrincə, bu ölkələr ATƏM və Rusiya ilə birlikdə sülh yaratmaq prosesində müsbət rol oynaya bilərlər.

Vladimir Kazimirov Azərbaycan dövlətinin başçısına ötən həftə Moskvada ATƏM-in Dağlıq Qarabağa dair Minsk qrupunun sədri Yan Eliassonla geniş məsləhətləşmələri barədə də məlumat vermişdir. İsveç diplomatı Moskvada həmçinin Rusiya Federasiya Şurasının sədri, MDB parlamentlərarası Məclisinin sədri Vladimir Şumeyko və Rusiya Federasiyası xarici işlər nazirinin müavini Anatoli Adamişinlə görüşmüşdür. Həmin görüşlərdə münaqişənin aradan qaldırılması ilə bağlı məsələlər hərtərəfli müzakirə olunmuşdur.

Vladimir Kazimirovun dediyinə görə, Rusiya və ATƏM mayın 12-dən etibarən münaqişə zonasında yaranmış atəşkəs vəziyyətini müsbət qiymətləndirirlər. Bununla yanaşı, o, son vaxtlar Zaqafqaziyanın iki respublikasının sərhədində baş verən toqquşmalardan müəyyən dərəcədə narahat olduğunu bildirmişdir. Bu narahatlıq Rusiya Prezidentinin xüsusi nümayəndəsinin və Minsk qrupu sədrinin Azərbaycan və Ermənistan prezidentlərinə göndərdikləri və respublikanın kütləvi informasiya vasitələrində yayılmış birgə məktubunda da ifadə edilmişdir.

Rusiya diplomatı belə hesab edir ki, indi ən başlıcası atəşkəs prosesinin “laxlamasına” yol verməmək, nisbətən əlverişli vəziyyətdən və bütün əlaqədar tərəflərin səylərindən atəşkəs rejimini möhkəmləndirmək, uzun müddət davam edən silahlı qarşıdurmaya son qoyacaq ciddi, sanballı sazişlərə doğru irəliləmək üçün istifadə etmək lazımdır. Vladimir Kazimirov bildirmişdir ki, bu məsələləri və münaqişənin aradan qaldırılması prosesi ilə bağlı başqa məsələləri münaqişə aparan tərəflərin və vasitəçilərin iştirakı ilə Vyanada keçiriləcək görüşdə müzakirə etmək nəzərdə tutulur. Minsk qrupunun sədri ilə ilkin razılığa görə, həmin görüşü iyulun birinci ongünlüyündə keçirmək planlaşdırılır. Həmin vaxt, təqribən iyulun 4-də Avstriya paytaxtında ATƏM-in Parlamentlərarası Assambleyası keçiriləcəkdir. Oraya Azərbaycan və Ermənistanın nümayəndə heyətləri dəvət olunmuşlar.

Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyev münaqişə aparan tərəflərin və vasitəçilərin – ATƏM-in, Rusiyanın, MDB-nin, habelə qonşu dövlətlərin səylərinin birləşdirilməsini sülh yaratmaq prosesində mühüm cəhət sayır. Prezident onların fəaliyyətinin əlaqələndirilməsini “mürəkkəb məsələlərin tam həlli üçün bu istiqamətdə zəruri olan düzgün və vacib addım kimi qiymətləndirir”.

Dövlət başçısı Rusiya diplomatını əmin etmişdir ki, atəşin dayandırılması Azərbaycanın mənafeyinə tam cavab verir və Azərbaycan bu rejimin möhkəmləndirilməsinə tərəfdardır. Respublikanın rəhbərliyi hərbi əməliyyatların yenidən başlanmasına yol verməmək üçün mümkün olan hər şeyi edir. Kiçik toqquşmalara gəldikdə isə, Heydər Əliyevin dediyinə görə, bunları tezliklə aradan qaldırmaq üçün qarşı tərəflə birlikdə lazımi tədbirlər görülür. Bununla yanaşı, o, bu yaxınlarda Ermənistan hərbi birləşmələrinin Azərbaycan-Ermənistan sərhədinin Naxçıvan sahəsindəki məntəqələrə hücumu ilə əlaqədar təəssüfləndiyini bildirmişdir. Həmin hücum nəticəsində altı nəfər həlak olmuş, bir neçə nəfər yaralanmışdır.

Prezident həmçinin demişdir ki, Azərbaycan regionda möhkəm sülh yaranmasına tərəfdardır. Onun fikrincə, müvəqqəti barışıq bir qədər uzanmışdır, indi növbəti addımlar atmağın vaxtıdır. Heydər Əliyevin fikrincə, Azərbaycanın işğal edilmiş torpaqlarının boşaldılması, oraya qaçqınların qaytarılması, iki respublika arasında kommunikasiyaların bərpası və Dağlıq Qarabağ ermənilərinin təhlükəsizliyinə təminat verilməsi şərtləri ilə möhkəm sülhə nail olmaq tamamilə mümkündür. O qeyd etmişdir ki, bu kompleks məsələləri həll etməkdən ötrü “Biz ATƏM-lə, Rusiya ilə və başqa vasitəçilərlə sıx əlaqədə işləməyə hazırıq”.

Prezident həmçinin Vladimir Kazimirovu əmin etmişdir ki, Azərbaycan tərəfi döyüş əməliyyatlarında yaranmış fasilədən gələcək hücumlara hazırlaşmaq, “əks tərəfə qarşı ittihamlar axtarmaq, siyasi manevrlər etmək və təbliğat yolu ilə xal qazanmaq” üçün istifadə etmək fikrində deyildir.

Heydər Əliyev xüsusi olaraq vurğulamışdır ki, “Azərbaycan tərəfi heç vaxt qarşısına belə məqsədlər qoymamışdır və indi də qoymur. Biz atəşin tamamilə dayandırılmasını, regionda möhkəm əmin-amanlıq və sülh yaranmasını ürəkdən istəyirik”. Prezidentin fikrincə, bu məqsədlərə çatmaq üçün indiki dövrdən intensiv istifadə etmək lazımdır.

Münaqişənin aradan qaldırılmasının daha mühüm cəhətləri ikilikdə müzakirə olunmuşdur.

Danışıqlarda Azərbaycan tərəfdən xarici siyasət məsələləri üzrə dövlət müşaviri Vəfa Quluzadə, xarici işlər naziri Həsən Həsənov, xarici işlər nazirinin müavini Tofiq Zülfüqarov iştirak etmişlər.

İyunun 27-də Vladimir Kazimirov Yerevana getmişdir.

Aslan Aslanov

AZƏRTAC-ın müxbiri