AZƏRTAC-ın xüsusi müxbiri Vaşinqtondan xəbər verir ki, Birləşmiş Ştatların müdafiə naziri Donald Ramsfeldin Bakıya səfəri Amerika mediasının diqqət mərkəzində qalmaqdadır. Bostonda çıxan gündəlik “Xristian Sayens Monitor” qəzetinin 5 dekabr nömrəsində Harvard Universitetinin Xəzər Tədqiqatları Proqramının direktoru Brenda Şafferin “Ramsfeld Qafqaza düzgün olaraq diqqət yetirir” sərlövhəli məqaləsi dərc edilmişdir.

Məqalədə deyilir ki, Donald Ramsfeldin səfərindən məqsəd ABŞ-ın maraqlarını, o cümlədən, Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəməri layihəsinin davam etdirilməsi, Amerika təyyarələrinin Yaxın Şərq və Əfqanıstandakı əməliyyatlarda iştirakı üçün hava məkanından istifadəni təmin edən bölgədə sabitliyin qorunması yollarını axtarmaq idi. Səfər həm də Cənubi Qafqaz dövlətlərinin qlobal antiterror kampaniyasında davamlı roluna səbəb olacaqdır. Brenda Şafferin fikrincə, Pentaqonun başçısının səfəri Rusiyanın bölgədə nüfuzunun artdığı bir zamanda xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Belə ki, Gürcüstandakı böhran Rusiyanın Qafqazda aparıcı rolunu təkcə bölgə sakinlərinə deyil, həm də Vaşinqtona aydın etdi.

Müəllif hesab edir ki, müdafiə nazirinin apardığı ən yaxşı strategiya Rusiya ilə birgə qəti addımlar ataraq, bölgəni bürüyən münaqişələrin həll edilməsi olardı. Ermənistan və Azərbaycan arasında Dağlıq Qarabağ üstündə aparılan münaqişəni və Gürcüstandakı vətəndaş müharibəsi nəticəsində Abxaziya və Cənubi Osetiyanın ondan de-fakto ayrılmasını Qafqazın ən böyük münaqişələri adlandıran tədqiqatçı yazır ki, atəşkəs rejimi vəziyyətində olan bu münaqişələr yenidən alovlansa, ABŞ-ın maraqlarına və bölgənin sosial-iqtisadi inkişafına böyük zərər gətirəcəkdir.

Dağlıq Qarabağ münaqişəsinə gəldikdə, Vaşinqtonun bölgəyə necə sülh gətirə biləcəyi sualına cavab verən Brenda Şaffer yazır ki, Azərbaycan qaçqınlarının hüquq və ehtiyaclarını əks etdirən siyasət formalaşmalıdır. Bir milyonadək insan on ildən artıqdır zorakılığa əl atmayaraq, beynəlxalq icmanın onların vəziyyətinə diqqət yetirəcəyini gözləyir. Bu səbr tükəndikdə, münaqişənin həlli yollarını tapmaq daha da ağırlaşacaqdır. Münaqişənin həllində növbəti addım nizamlama səylərinin ən yüksək siyasi səviyyədə prioritetə çevrilməsi olardı. Ermənistan və Azərbaycan üç dəfə sülh razılaşmasının imzalanmasına yaxınlaşıblar. Onların belə fundamental mövqeyi nikbinliyə əsas verir. Buna əlavə olaraq, bölgəyə ABŞ yardımı diqqətlə maliyyələşdirilməli və sülhü sual altına qoyan deyil, ona səbəb olan layihələrə vəsait ayrılmalıdır. ABŞ İnkişaf Agentliyinin vəsaiti zəbt olunmuş Dağlıq Qarabağ ərazilərində infrastrukturun yaradılmasına sərf edilir. Belə maliyyələşmələr kəsilməlidir.

Xanım Brenda Şaffer xatırladır ki, Qafqaz və Xəzər dənizi bölgəsi coğrafi mövqeyi, OPEK-dən kənar neft və qaz ehtiyatları, əsasən, müsəlman və qərbyönlü əhalisi ilə aparıcı strateji əhəmiyyət kəsb edir. ABŞ Gürcüstanda baş verənləri nəzərə alaraq, Qafqazda hadisələrin necə sürətlə dəyişə biləcəyini unutmamalıdır. Müdafiə naziri Donald Ramsfeldin bölgəyə səfəri dünyanın bu hissəsinin strateji əhəmiyyətini sübut etsə də, ABŞ-ın buradakı maraqlarını və Cənubi Qafqaz xalqlarının təhlükəsizliyi və inkişafını təmin etmək üçün münaqişələrin həlli istiqamətində tezliklə və ciddi, səmərəli səylər göstərilməlidir.