Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi

MƏDƏNİYYƏT

Bakının ən yaxşı muzeyləri: xalça, kukla və teatr

Bakı, 20 sentyabr, AZƏRTAC

Azərbaycanda muzey işinin zəngin tarixi var. XIX əsrin sonlarından etibarən sürətlə inkişaf edən hadisələr və ictimai-siyasi və mədəni şüurun formalaşması ilə əlaqədar ölkədə müasir tipli muzeylərin yaradılmasına başlanılıb. Hazırda Azərbaycanda 250-dən çox dövlət və özəl muzey fəaliyyət göstərir, onların ən böyükləri paytaxtda yerləşir. Onların sırasında unikal muzeylər də var, məsələn, dünyada ilk Xalça Muzeyi, kolleksiyası Ginnesin Rekordlar Kitabına salınmış Miniatür Kitab Muzeyi.

Sizin nəzərinizə Azərbaycanın ən maraqlı muzeylərinə həsr edilən məqalələr silsiləsini təqdim edirik. Onlarla tanışlıq Azərbaycan haqqında daha çox öyrənməyə və səyahətdən əlavə zövq almağa imkan yaradacaq.

Azərbaycan Xalça Muzeyi

1967-ci ildə yaradılmış Lətif Kərimov adına Azərbaycan Xalça və Xalq Tətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyi dünyada ilk ixtisaslaşmış muzey idi. Muzey 2014-cü ildə Bakının Dənizkənarı Parkında yerləşən bükülmüş xalçanı xatırladan yeni orijinal binaya köçüb. Hazırda “Azərbaycan Xalça Muzeyi” adlanan bu muzeyin sərgi zallarında və fondunda tunc dövründən bu günümüzə qədər olan dövrü əhatə edən 13 min 300-dən çox eksponat qorunub saxlanılır.

Muzeydə Quba, Qəbələ, Şirvan, Qazax, Təbriz, İrəvan, Gəncə, Şəki və digər şəhər və regionlardan Azərbaycanın çoxəsrlik tarixini əhatə edən qiymətli eksponatlar və sənət əsərləri təqdim edilir. Onların sırasında tunc dövrünə aid tapıntılar (keramika və tunc predmetlər), xalçaçılıqda istifadə edilən alətlər, XII əsrin saxsı qabları, XIX əsrin bədii tikmə nümunələri və milli geyimləri, metal, ağac, şüşə və zərgərlik məmulatları, silahlar var. Əlbəttə ki, Azərbaycanın müxtəlif xalçaçılıq məktəbləri üçün səciyyəvi olan milli ornament və süjetlərlə işlənmiş xalça və xalça məmulatları - xovlu (xalça, xalı, dəst xalı, gəbə), xovsuz (palaz, kilim, cecim, sumax, şəddə, vərni, zili), habelə xurcun, çul, heybə, məfrəş, yəhər qaşlığı və s. xüsusilə qeyd edilməlidir.

Xatırladaq ki, 2010-cu ilin noyabr ayında “Azərbaycanın xalça sənəti” UNESCO-nun Qeyri-Maddi Mədəni İrs üzrə Reprezentativ Siyahısına daxil edilib. Muzeydə yunun qırxılması, yuyulması, rənglənməsi, sap əyrilməsindən başlayaraq xalçanın ərsəyə gəlməsinin tam mərhələsi nümayiş olunub.

Ekspozisiyada Azərbaycan Xalça Muzeyinin banisi, Xalq Rəssamı Lətif Kərimovun və XX əsrin digər məşhur xalçaçılarının işləri xüsusi yer tutur.

Muzeydə təqdim edilən xalça sənətinin ən qədim predmetləri sırasında iki milli xalçanı – XVII əsr Qarabağ məktəbinə aid “Əjdaha xalçası” və XIX əsr Şirvan məktəbinə məxsus “Salyan xiləsi”ni muzeyə Şərq xalçası və tekstili üzrə Çikaqo cəmiyyətinin üzvü mərhum Qrover Şiltsin həyat yoldaşı Beverli Şilts hədiyyə edib. Burada, həmçinin XVII əsr Təbriz məktəbinə aid “Ovçuluq” xalçasının surətindən fraqmenti görmək olar. Xalçanın orijinalı Vyanada Avstriya Tətbiqi Sənət Muzeyində saxlanılır.

Azərbaycan Xalça Muzeyinin digər qiymətli eksponatı XVIII əsrə aid “Xilə Əfşan”dır. Bu, Bakı yaxınlığındakı Xilə (Əmircan) kəndində toxunub. Eksponatlar sırasında Muzeyin Şuşa filialının xalçaları, qiymətli əşyaları və predmetləri də yer alır. Bunları 1992-ci ilin əvvəlində Şuşa erməni işğalçılarının mühasirəsində olarkən filialdan bütünlüklə çıxarmaq mümkün olub. Əsli Böyük Britaniyanın Viktoriya və Albert Muzeyində saxlanılan “Şeyx Səfi” xalçasının surəti də maraq doğurur.

Kukla Muzeyi

2013-cü ildə Azərbaycanın paytaxtında açılan “Kukla” incəsənət qalereyası Cənubi Qafqazda bu sahə üzrə ilk ixtisaslaşdırılmış qalereyadır. Qalereyanın əsas vəzifəsi azərbaycanlı və xarici tamaşaçıları 25 min il yaşı olan kukla sənəti sahəsində çağdaş bədii proseslərlə tanış etməkdir. Vaxtilə ayin, oyun kimi yaranmış, sonralar teatr aləti olmuş kukla hazırda bədii sənət əsərinə çevrilib və digər sənət növləri arasında layiqli yerini tutub. Kukla üzrə məşhur ustaların işləri təkcə prezident və kralların şəxsi kolleksiyalarında deyil, o cümlədən dünyanın ən məşhur muzey və qalereyalarında nümayiş etdirilir.

Bakının “Kukla” qalereyasının yaradılmasının mənbəyində Azərbaycanda peşəkar müəllif bədii kuklalarının banisi Elmira Abbaslı dayanır. Muzeydə həm Azərbaycan sənətkarlarının, həm də xarici sənət məktəbinin ən yaxşı nümayəndələrinin işləri yer alıb. Azərbaycan ekspozisiyada Elmira Abbaslı, Pərviz Hüseynov, İrina Qundorina və Tamilla Qurbanova kimi kukla ustalarının sənət əsərləri ilə təmsil olunur. Bu sənətkarlar mürəkkəb və dərin məzmuna malik kukla kompozisiyalarının müəllifləri kimi ölkəmizdə və xaricdə nüfuz qazanıblar.

Kukla sənətinin xarici məktəbləri (Rusiya, Ukrayna, İtaliya, Fransa) qalereyada müxtəlif janrlarda çalışan tanınmış müəlliflərin işləri ilə təmsil olunur: Yelena Mixaylova (interyer-kuklaları), Lada Repina (kukla art-obyekt kimi), İrina Deyneko (fəşn kukla), Roman Şustov (kukla heykəltəraşlığı), Viktoriya Kukalo (stim-pank), Anna Fadeyeva (personaj kuklanın folklor kukla ilə birləşməsi), Nadin Lapinlauski (klassik kukla), Tatyana Liseviç (Teddi ayı), Katerina Veştak-Andreone (klassik kukla), İrina Veştak-Ostromenskaya (kukla heykəltəraşlığı). “Kukla” art-qalereyasının giriş lövhəsini Rusiyadan dəvət olunmuş art-mexanika üzrə mütəxəssis Viktor Qriqoryev hazırlayıb.

Qalereyada daimi ekspozisiya ilə yanaşı, Azərbaycan və xarici kukla sənətkarlarının müxtəlif sərgiləri, art-nümayişlər və digər maraqlı tədbirlər keçirilir.

Qalereyanın rahat zalı möhtəşəm eksponatları ilə bakılıların və şəhərimizin qonaqlarının sevimli məkanlarından birinə çevrilib.  

Azərbaycan Dövlət Teatr Muzeyi

Muzey 1934-cü ildə açılıb, bir ildən sonra isə ona Azərbaycanın görkəmli dramaturqu Cəfər Cabbarlının adı verilib.

Zaqafqaziyada unikal Teatr Muzeyinin yaradılması Bakı Teatr Texnikumunun direktor müavini Ağakərim Şərifovun xidmətidir. O, 1920-ci ildən muzey üçün materiallar toplayıb. Muzey Mərkəzinin üçüncü mərtəbəsində yerləşən 7 zaldan ibarət teatr muzeyində Azərbaycan teatrı tarixinin bir əsrdən artıq dövrünü əhatə edən 135 mindən çox eksponat qorunub saxlanılır. Bunlar 700 məşhur teatr xadiminin şəxsi arxivi, demək olar ki, bütün teatr tamaşalarının proqram və afişaları, əlyazmaları, memorial predmetlər, fotolar və neqativlər, ayrı-ayrı tamaşaların dekorasiya və eskizləri, maketlər, kostyumlar, rekvizitlər və digər eksponatlardır.

Burada toplanmış nadir eksponatlar sayəsində milli teatrın yaradılması və inkişafının müxtəlif mərhələləri, Azərbaycan mədəniyyəti tarixində əvəzsiz rol oynamış ziyalılar və maarifçilər, səhnə korifeyləri və ustaları haqqında dolğun məlumat almaq olar. Muzeydə saxlanılan eksponatların əksəriyyəti orijinaldır. 1873-cü ildə Mirzə Fətəli Axundzadənin “Lənkəran xanının vəziri” komediyası əsasında oynanılmış ilk teatr tamaşasının afişası, ilk teatr truppasının 1888-ci ilə aid fotoşəkli, 1926-cı ildə Şərq üslubunda oynanılmış “Hamlet” tamaşasının kinolenti, Şərq aləmində 1908-ci ildə ilk opera olan “Leyli və Məcnun”un premyera proqramı muzeyin ən qədim eksponatlarındandır.

El şənliklərində rast gəlinən teatr elementlərini əks etdirən rəsmlər, XIX əsrin əvvəllərində Avropa tipli peşəkar teatrın yaranmasında və inkişafında ilk cığırları açan sənət fədailərinə aid materiallar, həmçinin həmin dövrün teatr həyatını əks etdirən ipək üzlü yastıq və parçalar üzərində yazılmış proqramlar, ilk Şərq konsertində çalınmış musiqi alətləri böyük maraq doğurur. Muzeyə gələnlərə milli teatr sənətinə Azərbaycanın hüdudlarından kənarda şöhrət qazandıran bir çox sənətkarlar barədə məlumat verilir. Burada Yaxın Şərqdə və Zaqafqaziyada dramaturgiyanın banisi olan Mirzə Fətəli Axundzadəyə, fədakarlığı ilə dünya teatrlarına örnək ola biləcək Hüseyn Ərəblinskiyə, müsəlman aləmində opera və operetta janrının əsasını qoymuş dünya şöhrətli bəstəkar Üzeyir Hacıbəyliyə, ilk peşəkar opera müğənnisi Bülbülə, opera ifaçısı olan ilk azərbaycanlı xanım Şövkət Məmmədovaya həsr olunmuş guşələr var.

Muzeyin pavilyonlarında müntəzəm olaraq müxtəlif mövzularda sərgilər təşkil edilir, şəxsi kolleksiyalar, fondlarda saxlanılan nadir eksponatlar nümayiş etdirilir, teatr sənətinin böyük ustalarının xatirə gecələri keçirilir, onların fəaliyyəti haqqında mühazirələr oxunur.

(Davamı var)

Emil Eyyubov

Məxsusi olaraq AZƏRTAC üçün 

Materialın hazırlanmasında Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin “Bakının muzeyləri, qoruqları, qalereyaları” bukletindən istifadə edilib.

Xəbəri sosial şəbəkələrdə paylaşın

Bizi sosial şəbəkələrdə izləyin

“Hoa Lo” həbsxanası - Fransanın Vyetnamdakı cinayətlərinin şahidi

İnzibati Xətalar Məcəlləsinin bir sıra maddələri üzrə cərimələrin məbləği artırılır

“Şahin” hərbi-idman oyununun Şəki rayon turunda 11 komanda mübarizə aparıb

Elektroenergetika və bərpaolunan enerji sahəsində Texniki Komitə yaradılıb

Məktəbəhazırlıq qruplarında, 4-cü və 6-cı siniflərdə şagirdlərin yerdəyişmə prosesi dayandırılacaq

“N” hərbi hissəsində komanda-qərargah təlimi keçirilib

Müasir imperializm ideyasının sələfi olan Qərb merkantilizmi indi də Ermənistanı “xərcləyir” - ŞƏRH

İKTA operator və provayderlərə radiotezliklərdən səmərəli istifadəni tövsiyə edib

Cinayət-Prosessual Məcəlləyə təklif edilən bir sıra dəyişikliklər təsdiqlənib

Görkəmli ədibin 125 illiyi adını daşıdığı kitabxanada qeyd edilib

Alzheimer xəstəliyi orqan nəqli ilə də yayıla bilər

Hüquqşünas kimi 5 ildən artıq işləyən Azərbaycan vətəndaşları hakim ola biləcəklər

Aprelin 15-dən 19-dək ölkəmizdə quş qripi xəstəliyinə qarşı epizootoloji monitorinq keçiriləcək

Ramiz Əskərin yaradıcılığında əski və çağdaş türk abidələrinin tədqiqi və tərcüməsi - seminar

Ermənistanda Vladimir Solovyovun verilişlərinin yayımı dayandırılıb

Kukla Teatrı aprel repertuarını açıqlayıb

“Qarabağ”ın qapıçısı Azərbaycan və Rusiya çempionatlarını müqayisə edib

35 ailədən ibarət növbəti köç karvanı Füzuliyə çatıb

Qubada 3-cü “Aqrobiznesin İnkişafı Forumu” keçirilir

Yunis Hüseynov: “Qarabağ” bütün oyunlarını uduzsa belə, çempion olacaq

Mülki Prosessual Məcəlləyə dəyişikliklər təsdiqlənib

Elm və təhsil naziri Samuxda vətəndaşları qəbul edəcək

Bərpa olunan enerji mənbələrindən istifadə sahəsində layihələrin həyata keçirilməsi üzrə komissiyanın iclası keçirilib

Azərbaycanda su təchizatı və kanalizasiya sisteminə qoşulmanın qayda və şərtləri yenilənəcək

“İlham Əliyev. İnkişaf - məqsədimizdir” çoxcildliyinin 132-ci kitabı çapdan çıxıb

Bərdədə “Peşə təhsili və özəl dövlət əməkdaşlığı” mövzusunda regional forum keçirilir

Bill Qeyts: Süni intellekt gələcəkdə asan tapşırıqları da yerinə yetirə bilməyəcək

İqlim dəyişikliyi saatların bir saniyə itirməsinə səbəb ola bilər

Azərbaycanın su qıtlığı probleminin həllində əldə edilən irəliləyişlər müzakirə edilib

Valideynlik hüququndan məhrumetmə barədə iddia qaldıra bilənlərin sayı artırılır

Nazir: TDT-nin platformasından istifadə etməklə biz aqrar sektorun inkişafına töhfə verə bilərik

Türkiyəli nazir: Zəlzələ zonasında 300 min obyekt tikilir

Ölkəmiz ABŞ-da Oyun Tərtibatçıları Konfransında təmsil olunub

Kiyev və Varşava təhlükəsizlik zəmanəti barədə saziş imzalamağı planlaşdırır

Azərbaycan gimnastları Dünya Kubokunda iştirak edəcəklər

ABŞ husilərə aid daha dörd PUA-nın vurulduğunu bildirib

FHN: Ötən sutka ərzində 2-si azyaşlı olmaqla 5 nəfər xilas edilib

Vaşinqtonda Hirşhorn kolleksiyasının sərgisi açılıb

Məktəb psixoloqları üçün müsabiqə

Türkiyədə FETÖ ilə əlaqədə şübhəli bilinən daha 70 nəfər saxlanılıb

BDU-nun müəllimi Rumıniyanın Aleksandr İohan Kuzi adına Yassı Universitetində mühazirə deyib

AMB: Ötən il ixracın 25,9 milyard dolları neft-qaz sektorunun payına düşüb VİDEO

Premyer Liqa: “Sumqayıt” – “Araz-Naxçıvan” oyununun hakimləri bəlli olub

Milli Məclis 21 məsələnin müzakirəsinə başlayıb

Qəbələdə torpağın qanunsuz zəbtinin qarşısı alınıb

Mərkəzi Bank: Ötən il Azərbaycandan xaricə birbaşa investisiya 3 milyard dollardan çox olub VİDEO

Cabbar Qaryağdıoğluna həsr olunmuş “Xalqın mədəni sərvəti” layihəsi davam edir

“Böyük Dəbilqə”: Azərbaycanın 3 cüdoçusu mübarizəyə başlayır

Ötən il Azərbaycan iqtisadiyyatına olan birbaşa xarici investisiyaların həcmi açıqlanıb VİDEO

Tanınmış arxeoloq Tufan Axundov vəfat edib

“Anev-2024 Türk dünyasının mədəniyyət paytaxtı” ilinin açılış mərasimi keçirilib

Ötən il cari əməliyyatlar hesabının profisiti 8,3 milyard ABŞ dolları olub VİDEO

Madaqaskarda qasırğa 14 nəfərin həyatına son qoyub

Kişi voleybolçuların Yüksək Liqasında növbəti oyun keçiriləcək

AMEA Naxçıvan bölməsinin Rəyasət Heyətinin iclası keçirilib

Premyer Liqa: “Qarabağ” üçün çempionluq oyunu, “Neftçi” autsayderə qarşı

Cənubi Afrikada avtobus qəzası nəticəsində 45 nəfər ölüb

Ombudsman 31 Mart – Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü ilə əlaqədar bəyanat yayıb

Azərbaycanda ilk sosial televiziya fəaliyyətə başlayacaq

Xırdalanda əl qumbaraları və partladıcılar tapılıb VİDEO

Xankəndidə silah-sursat aşkarlanıb

Ötən gün təhvil götürülən silah-sursatın sayı açıqlanıb

Sabirabadda yol qəzası olub, iki nəfər xəsarət alıb

DİN: Cinayət törətməkdə şübhəli bilinən 42 nəfər saxlanılıb

Şirvanda saxlanılan şəxsdən 4 kiloqram narkotik vasitə götürülüb

Azərbaycan neftinin qiyməti 89 dolları ötüb

Çinin internet şirkətləri iki ayda 35 milyard dollara yaxın gəlir əldə edib

Bakının bir sıra yollarında sıxlıq müşahidə olunur - SİYAHI

Füzuli sakini: Gözəl günlərimiz bundan sonra daha çox olacaq

Qazaxda narkotik satmaqda şübhəli bilinən şəxs saxlanılıb

Keçmiş məcburi köçkün: Düşünürəm ki, artıq bütün şəhidlərimizin ruhu şaddır

Füzuli şəhərinə növbəti köç karvanı yola salınıb VİDEO

ABŞ Baltimordakı körpünün bərpasına 60 milyon dollar ayırıb

Tədqiqat: 7 saatdan az yuxu yüksək təzyiq riskini artırır

Alimlər virusların insandan heyvana daha çox keçdiyini ortaya çıxarıblar

İsveç arxeoloqları XII əsrə aid gümüş sikkələr aşkarlayıblar

Finlandiyada etiraz nümayişləri Pasxa bayramından sonra davam edəcək

Vyetnamlı məktəbli dünyada SAT üzrə ən yaxşı nəticə göstərib

Bir ay tam yuxu alan insanlar özlərini 6 yaş cavan hiss edirlər - Araşdırma

Brüsseldə zorakılıq halları nəzarətdən çıxır

Azərbaycan Beynəlxalq Astronavtika Federasiyasının “Yaz toplantıları” konfransında təmsil olunub

Türkiyə 10 illik fasilədən sonra Liviyaya uçuşları bərpa edib

Uşaqlıq və yeniyetməlik dövründə oturaq həyat tərzi damar sərtliyini artıra bilər

Çinin “Phoenix” telekanalı Azərbaycana həsr olunmuş xüsusi veriliş yayımlayıb VİDEO

Pentaqon: Rusiya ABŞ-ın terror aktı ilə bağlı xəbərdarlığına məhəl qoymayıb

Parisdə Olimpiya Oyunlarının açılış mərasimi ləğv edilə bilər

XİN: Macarıstan terrorizmi hər zaman qınayacaq

“Crocus City Hall”dakı terror aktında şübhəli bilinən daha bir nəfər saxlanılıb

Hikmət Hacıyev: COP29 Azərbaycanın qətiyyətini, diplomatik və siyasi cəsarətini nümayiş etdirir VİDEO

Gürcüstanın Bakuriani bölgəsində baş verən qar uçqunu nəticəsində bir nəfər itkin düşüb

Göyçayda yol qəzası baş verib, xəsarət alanlar var VİDEO

Premyerası Bakıda keçirilmiş “Kalina krasnaya” filmi 50 yaşını qeyd edir

Gəncədə yaşayış binasında yanğın baş verib VİDEO

Netanyahu HƏMAS-ın “strateji aktivlərinə” həbs qoyulduğunu açıqlayıb

ABŞ Konqresinin nümayəndə heyəti Ankarada “F-16” tədarükü mövzusunu müzakirə edəcək

Gürcüstanın Baş naziri ölkə müsəlmanları üçün iftar süfrəsi təşkil edib

BMT: Konqonun şərqindəki döyüşlər 6 milyona yaxın insanın evlərini tərk etməsinə səbəb olub

Naxçıvandan Qarabağa yollanan şəhid ailələri Füzuli rayonunda olublar

“Crocus City Hall”da terror aktı törədilən yerdə sübutların yoxlanılması başa çatdırılıb

“Azərişıq” Göyçayda yenidənqurma işlərini davam etdirir