Bakı, 30 oktyabr, AZƏRTAC

Yanvar-sentyabr aylarında qeyri-neft sektoru üzrə 1 milyard 413 milyon ABŞ dolları dəyərində ixrac reallaşdırılıb.

AZƏRTAC xəbər verir ki, bu barədə İqtisadi İslahatların Təhlili və Kommunikasiya Mərkəzinin (İİTKM) “İxrac icmalı”nın oktyabr sayına dair oktyabrın 30-da keçirilən mətbuat konfransda İİTKM-in departament rəhbəri Ramil Hüseyn deyib.

O bildirib ki, ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə cari ilin 9 ayında qeyri-neft sektoru üzrə ixracın dəyəri 206 milyon dollar və ya 17 faiz artıb. Bu ilin yanvar-sentyabr aylarında Rusiyaya 465,6 milyon dollar, Türkiyəyə 304 milyon dollar, İsveçrəyə 125,4 milyon dollar, Gürcüstana 123,2 milyon dollar və İtaliyaya 34,4 milyon dollarlıq qeyri-neft sektoruna aid məhsullar ixrac olunub. Keçən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə cari ilin 9 ayında Rusiyaya qeyri-neft ixracı 16 faiz, Türkiyəyə 10 faiz, İsveçrəyə 19 faiz, Gürcüstana 26 faiz və İtaliyaya 2,2 dəfə artıb.

Bu ilin yanvar-sentyabr aylarında ixrac edilən qeyri-neft sektoruna aid məhsulların siyahısında pomidor (142,3 milyon dolları) liderliyini qoruyub. Bu siyahıda qızıl (sikkə kəsilməsində istifadə olunmayan, digər emal olunmamış formalarda - 120,8 milyon dollar) ikinci və qabığı təmizlənmiş meşə fındığı (87,9 milyon dollar) üçüncü yerdə qərarlaşıb. Ümumiyyətlə, cari ilin 9 ayında meyvə-tərəvəz ixracı 389,8 milyon, plastmas və onlardan hazırlanan məmulatların ixracı 152 milyon, alüminium və ondan hazırlanan məmulatların ixracı 97,2 milyon, pambıq lifi ixracı 86,7 milyon, kimya sənayesi məhsullarının ixracı 76,6 milyon, elektrik enerjisinin ixracı 62,9 milyon, qara metallar və onlardan hazırlanan məmulatların ixracı 46,7 milyon, şəkər ixracı 23,2 milyon, pambıq ipliyi ixracı 22,5 milyon, alkoqollu və alkoqolsuz içkilərin ixracı 20,3 milyon dollar təşkil edib.

Ötən ilin eyni aylarına nisbətən bu ilin yanvar-sentyabr aylarında alkoqollu və alkoqolsuz içkilərin ixracı 85 faiz, plastmas və onlardan hazırlanan məmulatların ixracı 59 faiz, pambıq lifinin ixracı 38 faiz, kimya sənayesi məhsullarının ixracı 35 faiz, pambıq ipliyinin ixracı 32 faiz, meyvə-tərəvəzin ixracı 14 faiz, şəkər ixracı 12 faiz, elektrik enerjisinin ixracı 6 faiz artıb.

Cari ilin sentyabrında isə qeyri-neft sektoru üzrə ixrac 136 milyon dollar təşkil edib. Keçən ilin eyni ayı ilə müqayisədə bu ilin sentyabrında qeyri-neft sektoru üzrə ixrac 22 milyon dollar və ya 19 faiz artıb. Cari ilin sentyabrında qeyri neft-qaz məhsulları üzrə ən çox məhsul Rusiyaya (38,5 milyon dollar), Türkiyəyə (25,4 milyon dollar), İsveçrəyə (13,9 milyon dollar), Gürcüstana (12,5 milyon dollar) və Çinə (5,4 milyon dollar) ixrac edilib. Sentyabrda qeyri-neft sektoru üzrə ixracda qızıl (sikkə kəsilməsində istifadə olunmayan, digər emal olunmamış formalarda - 13,1 milyon dollar) birinci, qabığı təmizlənmiş meşə fındığı (11,7 milyon dollar) ikinci, emal olunmamış aşqarlanmamış alüminium (8,1 milyon dollar) üçüncü olub.

“İxrac icmalı”nın oktyabr sayında qeyri-neft sektoru üzrə əsas ixracatçı şirkətlərin reytinqi verilib. Bu ilin yanvar-iyul ayları üzrə hazırlanan qeyri-dövlət ixracatçı subyektlərin reytinqində ilk onluqda aşağıdakı şirkətlər təmsil olunurlar: “Azərbaycan İnterneyşnl Mayninq Kompani Limited Şirkəti”nin Azərbaycandakı nümayəndəliyi, “SOCAR Polymer” MMC, “MKT İstehsalat Kommersiya” MMC, “Nine Climate” MMC, “Global Export Fruits” MMC, “Sun Food” MMC, “Azərbaycan Şəkər İstehsalat Birliyi” MMC, “Baku Steel Company”, “Caspian enerji-2020” MMC, “Ram Beynəlxalq Nəqliyyat və Ticarət Ltd” MMC.

Qeyri-neft sektoru üzrə ixrac əməliyyatlarında iştirak edən dövlətə məxsus şirkətlərin siyahısına isə SOCAR-ın Marketinq və İqtisadi Əməliyyatlar İdarəsi başçılıq edir. Daha sonra bu siyahıda aşağıdakı şirkətlər təmsil olunurlar: “Azəralüminium” MMC, “Azərenerji” TSC, “AzerGold” QSC, “Azərbaycan Hava Yolları” QSC, “Azərpambıq Aqrar Sənaye Kompleksi” MMC, “CTS-Agro” MMC, “Azərikimya” İB, “Azərtütün Aqrar Sənaye Kompleksi” MMC, “Bakı Neft Maşinqayırma Zavodu” ASC.

“İxrac icmalı”nda həm də xidmət ixracına yer ayrılıb. Belə ki, bu ilin yanvar-sentyabr aylarında “Azərkosmos” ASC tərəfindən 24 ölkəyə 30,2 milyon dollarlıq xidmət (peyk telekommunikasiya xidmətləri və optik peyk xidmətləri) ixrac edilib. ASC-nin xidmət ixracından əldə etdiyi gəlir onun ümumi gəlirlərinin 88 faizini təşkil edib. Sentyabrda isə “Azərkosmos” 20 ölkəyə 2,2 milyon dollarlıq xidmət ixrac edib. ASC-nin cari ilin yanvar-sentyabr aylarında xidmət ixracı həyata keçirdiyi əsas ölkələr ABŞ, Fransa, Birləşmiş Krallıq, Malayziya və Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri olub.

Məlumat verilib ki, yanvar-sentyabr aylarında Azərbaycana 191 ölkədən 2,4 milyon və ya ötən ilin eyni ayları ilə müqayisədə 9,5 faiz çox əcnəbi və vətəndaşlığı olmayan şəxs gəlib. Bu ilin sentyabrında ölkəmizə gələn xarici vətəndaşların sayı 20,8 faiz artıb və onların bank kartları vasitəsilə apardıqları əməliyyatların dəyəri 106,2 milyon manat təşkil edib. Ümumilikdə isə bu ilin yanvar-sentyabr aylarında Azərbaycana gələn xarici vətəndaşların bank kartları vasitəsilə apardıqları əməliyyatların dəyəri 969 milyon manat təşkil edib.

“İxrac icmalı”nda yanvar-sentyabr aylarında “Azexport.az” portalına daxil olan ixrac sifarişləri barədə də məlumat verilib. Bildirilir ki, 9 ayda “Azexport.az” portalına 436,4 milyon dollarlıq ixrac sifarişləri daxil olub. Ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə cari ilin yanvar-sentyabr aylarında ixrac sifarişləri 6,4 faiz artıb. Bu ilin sentyabrında isə portala daxil olan ixrac sifarişlərinin dəyəri 37,1 milyon dollar təşkil edib. Yanvar-sentyabr aylarında portala daxil olan ixrac sifarişlərinin ilk beşliyində Rusiya (11,2 faiz), Türkiyə (5,8 faiz), Hindistan (5,7 faiz), ABŞ (5,6 faiz) və İngiltərə (5,1 faiz) qərarlaşıb. Sentyabrda “Azexport.az” portalına ən çox ixrac sifarişi tütün, toyuq əti və yumurtası, fındıq ləpəsi, pambıq yağı, şərab, nar, soğan, kosmetik vasitə, tibbi tənzif, mebel dəsti, boya, qənnadı məhsulu, mineral su, sarımsaq, meyvə konsentratı, təzə meyvə, mürəbbə, tikinti materialı, süd məhsulları, zəli və sair məhsullara daxil olub.

Qeyd edək ki, 2017-ci ilin yanvarından bu il sentyabrın 30-dək (33 ay ərzində) “Azexport.az” portalına 136 ölkədən daxil olan ixrac sifarişlərinin dəyəri 1 milyard 425,5 milyon dollar təşkil edib.

“İxrac icmalı”nda göstərilib ki, bu ilin oktyabrında “Bir Pəncərə” İxraca Dəstək Mərkəzi vasitəsilə həyata keçirilən qeyri-neft ixracının dəyəri 18,1 milyon dollar olub. Yanvar-oktyabr aylarında “Bir Pəncərə” mərkəzi tərəfindən yüzlərlə sahibkara ixracla bağlı müvafiq sertifikatlar verilib və bunun nəticəsində 118 milyon dollarlıq qeyri-neft ixracı həyata keçirilib.

Həmçinin “İxrac icmalı”nın oktyabr sayında “Kreativ Azərbaycan: Yaradıcı məhsulların “Azexport.az” portalı vasitəsilə ixrac imkanları” mövzusunda tədbirin təşkil olunması, Rəqəmsal Ticarət Qovşağının üçüncü beynəlxalq forumunda ilk dəfə dövlət və özəl Tərəfdaşlığı müqaviləsi “ASAN İmza” vasitəsilə onlayn imzalanması, Azərbaycan məhsullarının “Anuga 2019” beynəlxalq ərzaq sərgisində nümayiş olunması və sair barədə də məlumatlar verilib. İcmalın məqsədi sahibkarları ixracla bağlı maarifləndirməyə, yerli malların ənənəvi və yeni bazarlara çıxarılması imkanlarını artırmağa və beynəlxalq bazarlara inteqrasiya prosesini sürətləndirməyə xidmət edir.

“İxrac icmalı”ı ilə “www.iqtisadiislahat.org” saytının “İcmallar” bölməsində tanış olmaq mümkündür.