Ağdam, 25 mart, Tahir Ağaməmmədov, AZƏRTAC

Ağdam rayonunun Mahrızlı kəndində fəaliyyət göstərən Rahib Məmmədov adına Döyüş Şöhrəti Muzeyini ziyarət edən hər bir kəs duyğulanır, təsirlənir. Çünki burada nümayiş olunan hər bir əşyanın kədərli, eyni zamanda, qürurlu tarixçəsi var. Muzeydə 1987-ci ildə hərbi xidmət keçdiyi Gürcüstanın Xobi rayonunun Çaladidi kəndində böyük fədakarlıq göstərərək, təbii fəlakət zamanı 28 sakini seldən xilas edən və qəhrəmanlıqla həlak olan cəsur azərbaycanlı əsgər Rahib Məmmədovla yanaşı, Qarabağ müharibəsi şəhidlərinin də xatirələri əbədiləşdirilir.

Azərbaycan və Gürcüstan xalqlarının dostluğunun rəmzinə çevrilən azərbaycanlı əsgər

AZƏRTAC-ın bölgə müxbiri muzeyə baş çəkib, onun eksponatları ilə tanış olub. Muzeyin direktoru Sahib Məmmədovla söhbət zamanı məlum olub ki, əslində Rahib Məmmədov sel daşqını zamanı 28 deyil, dəfələrlə çox insanı xilas edib: "Erməni əsilli komandirin saxtakarlığı nəticəsində Rahibin xilas etdiyi insanların sayı xeyli az qeyd olunub. Rahib Məmmədov idarə etdiyi hərbi maşınla yarım gündə öz həyatını təhlükəyə ataraq 30-dan çox reys edərək onlarla insanı xilas edib. İnsanları təhlükəsiz yerə çatdırdıqdan sonra sel hərbi maşını körpüyə çırparaq sıradan çıxarıb. Rahib son anda hərbi maşında olan yaralanmış zabiti də xilas edib. Özü isə texnika ilə dəmir körpü arasında qalaraq qəhrəmancasına həlak olub. Ölümündən sonra SSRİ Ali Soveti Rəyasət Heyətinin qərarı ilə "Qırmızı Ulduz" ordeni ilə təltif edilib. Bakının Xətai rayonunun Əhmədli yaşayış massivindəki küçələrdən biri və təhsil aldığı Mahrızlı kənd tam orta məktəbi onun adını daşıyır. Məktəbin həyətində Rahib Məmmədov adına Döyüş Şöhrəti Muzeyi yaradılıb. R.Məmmədovun şücaəti Azərbaycan və Gürcüstan xalqlarının dostluğunun rəmzinə çevrilib. Gürcüstanda cəsur əsgərin adına küçə, park var. Yerli sakinlər hələ də baş verən fəlakət zamanı azərbaycanlı əsgərin göstərdiyi qəhrəmanlıqdan danışır, xatirəsini həmişə əziz tuturlar".

Şəhid əsgərlərimizin bədənlərindən çıxarılmış güllələr, yaralı əsgərlərimizin daşındığı qanlı xərək...

Muzeyin bələdçisi Amilə Muradova isə sərgilənən eksponatlar barədə məlumat verib. 1990-cı ildə yaradılmış Döyüş Şöhrəti Muzeyinin birinci ekspozisiya zalında Rahib Məmmədovun, ikinci zalda isə əksəriyyəti 1992-1994-cü illərdə Qarabağ müharibəsində şəhid olmuş Vətən övladlarına məxsus şəxsi əşyalar, geyimlər, fotolar, kitablar, qəzet və jurnallar nümayiş olunur. Bu eksponatlar Qarabağ müharibəsi zamanı döyüş meydanlarından tapılıb və ya şəhidlərin ailə üzvləri tərəfindən muzeyə hədiyyə edilib. Bu barədə danışan muzeyin bələdçisi bildirib ki, 2300-ə yaxın eksponatın sərgiləndiyi muzeydə yaradılmış “Vətən fədailəri”, “Rahib Məmmədov”, “20 Yanvar” guşələri, Azərbaycanın Milli qəhrəmanlarının şəkilləri, şəhidlərə məxsus müxtəlif əşyalar, geyimlər, bədənlərindən çıxarılmış güllə və mərmi qəlpələri, yaralı əsgərlərimizin daşındığı qanlı xərək, düşmən tərəfindən atılmış top mərmiləri, Milli Qəhrəman Mübariz İbrahimova məxsus idman aləti və digər eksponantlar ziyarətçilərdə böyük təəssürat yaradır.

Xocalı faciəsində Elyananın həyatını xilas edən əsgər ayaqqabısı və ünvanlı gilizlər

Muzeyi digər muzeylərdən fərqləndirən eksponantların əksəriyyətinin öxünəməxsus tarixçəsinin olmasıdır. Məsələn, burada nümayiş olunan əsgər çəkməsi Qarabağ döyüşlərində şəhid olan Samir Abdinova məxsusdur. O, Xocalı faciəsi zamanı mühasirədə olan sakinləri xilas edərkən, öz çəkməsini Elyana Hümbətovaya geyindirib ki, onun ayaqlarını don vurmasın. Sonra həmin çəkmələr E.Hümbətova tərəfindən muzeyə verilib.

Diqqət çəkən eksponatlardan biri də ünvanlı gilizlərdir. Müharibə dövründə hərbi qulluqçular özləri haqqında məlumatları - ad, soyad və yaşayış ünvanını kağıza yazaraq gilizin içərisində saxlayırdılar. Bu gilizlər Qarabağ müharibəsi zamanı şəhid olmuş hərbi qulluqçuların üzərindən tapılıb.

Erməni hərbçilərinin hədəfinə tuş gəlmiş muzey binası əsaslı təmir olunub

2016-cı ilin Aprel döyüşlərində erməni hərbçilərinin raket atəşləri nəticəsində qəzalı vəziyyətə düşən muzeyin binası əsaslı təmir olunub. Lakin muzeydə tərtibat işləri aparılmadığından ekponantların bir hissəsi nümayiş etdirilə bilmir. Muzey rayon sakinlərinin, xüsusən də məktəblilərin, ərazidə xidmət edən əsgər və zabitlərin ən çox ziyarət etdikləri məkanlardandır. Burada mütəmadi olaraq şəhidlərin anım tədbirləri və digər vətənpərvərlik tədbirləri keçirilir, məktəblilərə və əsgərlərə şəhidlərimizin qəhrəmanlıqları çatdırılır.