Bakı, 16 fevral, AZƏRTAC

Fevralın 15-də Beynəlxalq Münasibətlərin Təhlili Mərkəzinin (BMTM) təşkilatçılığı ilə “COVID-19 pandemiyası və peyvəndləmənin geosiyasi aspektləri” mövzusunda beynəlxalq vebinar keçirilib.

AZƏRTAC xəbər verir ki, vebinara moderatorluq edən BMTM-in İdarə Heyətinin sədri Fərid Şəfiyev dünyanı bürüyən COVID-19 pandemiyası ilə bağlı bir sıra məsələlərin siyasiləşdirildiyini deyib. Xüsusilə virusun başlanğıc ölkəsi olan Çinin reaksiyası və məsuliyyəti məsələsinin bir sıra müzakirələrə səbəb olduğunu bildirən F.Şəfiyev pandemiyanın başlamasına görə, əslində, hansısa ölkənin cavabdeh olmadığını vurğulayıb. O, həmçinin Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının (ÜST) pandemiyanın qarşısını almaqla bağlı gördüyü bir sıra tədbirlərin və reaksiyalarının da siyasiləşdirildiyini qeyd edib. Fərid Şəfiyev Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev tərəfindən yoxsul ölkələrə peyvəndlərin paylanması təşəbbüsünün irəli sürüldüyünü bildirərək, ölkəmizin Azərbaycanın Qoşulmama Hərəkatına sədrlik edən ölkə kimi bu işdə müəyyən mənəvi məsuliyyət daşıdığını diqqətə çatdırıb.

Sonra açılış nitqi ilə çıxış edən Azərbaycan Respublikası Prezidentinin xarici siyasi məsələlər üzrə köməkçisi, Prezident Administrasiyasının xarici siyasət məsələləri şöbəsinin müdiri Hikmət Hacıyev ÜST-ün Azərbaycanda milli səhiyyə sisteminin yeni vəziyyətə uyğunlaşdırılmasında mühüm tərəfdaş olduğunu deyib. O milli, regional və beynəlxalq səviyyələrdə təşəbbüslərin bir-birini tamamlamalı olduğunu bildirib və 2020-ci ilin mayında Azərbaycanın təşəbbüsü ilə Qoşulmama Hərəkatının Zirvə toplantısının keçirildiyini, ÜST-ün dəstəyi ilə xüsusi fondun yaradıldığını vurğulayıb. Diqqətə çatdırıb ki, bununla əlaqədar Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin təşəbbüsü ilə BMT-nin növbədənkənar sessiyasının çağırılması təşəbbüsü irəli sürülüb və bu təşəbbüs təşkilata üzv dövlətlər tərəfindən dəstəklənib.

Hikmət Hacıyev Azərbaycan da daxil olmaqla, bir sıra ölkələrdə peyvəndləmə prosesinin başladığını deyib. Lakin o, hazırda peyvəndlərin milliləşdirilməsi probleminin mövcud olduğunu əlavə edib və peyvəndlərin 90 faizinin yüksəkgəlirli ölkələr tərəfindən alındığını diqqətə çatdırıb. Hikmət Hacıyev yeganə həll yolunun qlobal vaksinasiya proqramı olduğunu deyərək, bütün ölkələr üçün peyvəndlərə maneəsiz və etibarlı çıxışın təmin edilməsinin vacibliyini vurğulayıb.

ÜST-ün Azərbaycan nümayəndəliyinin rəhbəri Hande Harmancı bildirib ki, pandemiyadan bütün dünya əziyyət çəksə də, ən kasıb və imkansız ölkələr, həmçinn həssas insanlar daha çox təsirlənib. Onun sözlərinə görə, sevindirici haldır ki, son həftələrdə qlobal miqyasda yeni yoluxma hallarının sayı getdikcə azalır. Peyvəndləmə mərhələsində meydana çıxan problemlərə də toxunan H.Harmancı deyib: “İndi peyvəndə sahib olan ölkələrin 90 faizindən çoxu imkanlı ölkələrdir. Əhalinin ümumi sayı 2,5 milyarddan çox olan təxminən 130 ölkədə peyvəndin tətbiqinə başlanmayıb. Bu bərabərsizliklərin daha da dərinləşməsinə imkan verməməliyik”. Onun sözlərinə görə, ÜST-ün tərəfdaş olduğu COVAX təşəbbüsü məhz bərabərsizliyi aradan qaldırmaq üçün yaradılıb. H.Harmancı deyib ki, COVAX 2021-ci ilin sonunadək 2 milyard doza peyvəndin aşağı gəlirli ölkələrə paylanmasını hədəf seçib. Azərbaycana gəldikdə, ÜST rəsmisi ölkəmizdə peyvəndləmə prosesinin uğurla başladığını deyib.

O bildirib ki, Azərbaycanda yanvarın 18-dən səhiyyə işçilərinin peyvəndlənməsinə başlanılıb və 80 mindən çox insan peyvənd olunub. Azərbaycan hökuməti əhaliyə peyvəndi əlçatan etmək üçün əlindən gələni əsirgəmir.

Pakistanın Baş nazirinin səhiyyə üzrə xüsusi köməkçisi Feysal Sultan pandemiyaya qarşı mübarizədə vaksinlərin beynəlxalq səviyyədə ədalətli bölünməsi ilə yanaşı, ölkələr daxilində də sistemli bərabər çatdırılmanın vacibliyini qeyd edib. Onun sözlərinə görə, vaksinlərin məhdud təchizatı problemi həll olunmalıdır.

Argentinada Müasir Orta Şərq Araşdırmaları Mərkəzi Fondunun (CEMOC) prezidenti Paulo Botta çıxışında pandemiyanın Latın Amerikasına iqtisadi təsiri barədə danışıb. Bildirilib ki, ənənəvi sosial stimullar və digər tədbirlər görülsə belə, pandemiyadan əvvəlki iqtisadi vəziyyətə geri dönmək çətin olacaq. Onun sözlərinə görə, pandemiya göstərdi ki, texnoloji infrastruktura investisiyalar artırılmalıdır.

Salvadorda Xarici Əlaqələr üzrə Araşdırmalar Mərkəzinin icraçı direktoru Sezar Edqardo Martinez Flores də Latın Amerikası bölgəsində geosiyasi asılılıq probleminin mövcud olduğunu diqqətə çatdırıb. Ekspert bildirib ki, pandemiya çoxtərəfliliyinin vacibliyini bir daha nümayiş etdirib və qlobal problemlərə qlobal yanaşmanın vacibliyini sübuta yetirib.

İsveçrənin Cənub Mərkəzində intellektual mülkiyyət, səhiyyə və biomüxtəliflik məsələləri üzrə proqram koordinatoru Vivyana Munyoz Tellez pandemiyanın başlaması ilə dünyada geosiyasi baxımdan da dəyişikliklərin baş verdiyini deyib. Onun sözlərinə görə, hazırkı mərhələdə qlobal səviyyədə cavab tədbirlərinin artırılmasına ehtiyac var və bu işlərin mühüm hissələrindən biri olaraq ÜST-ün rolu gücləndirilməlidir.

Vebinar sual-cavab sessiyası ilə davam edib.