Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi

MƏDƏNİYYƏT

“Danışan” filmlər və ya daima yenilik axtarışında irəliyə doğru addımlayan kino sahəsi

Bakı, 17 may, Məmməd Məmmədli, AZƏRTAC

1920-ci illər mədəni yeniliklər dövrü idi. Kinonun inkişafı, yeni xalq ədəbiyyatı, yeni musiqi janrlarının yaranması Birləşmiş Ştatlarda mütəmadi tədbirlərin keçirilməsi üçün zəmin yaradırdı. Spirtli içkilərin istehsalına və satışına qadağa qoyulmuşdu. Xalq arasında buna “Quru qanun” deyirdilər. Ancaq kinoda hələ də içkiyə icazə verilməsi bəzi konservativ şirkətlərin həyəcan siqnalı çalmasına səbəb oldu. Kino insanlara pis tərbiyə verə bilərdi. Bu qorxu bəzi aktyorların qanunsuz səhnələrə çəkilməsilə daha da şiddətləndi. Məsələn, Valas Riid morfini qədərindən artıq istifadə etdiyinə görə ölmüşdü. Çarli Çaplin Lita Qrey adlı bir gənc qızla qalmaqal yaradan münasibətləri canlandırdığına görə hamı tərəfindən tənqid olunurdu. Buna artıq son qoymaq lazım idi. Təcili olaraq kinodakı hoqqabazlıqlara son qoyacaq bir senzura cəmiyyətinin yaradılmasına ehtiyac duyuldu. Bu işi siyasətçi Vill H. Haysa tapşırdılar. O, ilk növbədə, studiyaları təlimatlandırmağa başladı. 11 bənddən ibarət olan hesabat çılpaq səhnələri, zorakılıq və müxtəlif irqdən olan insanlar arasında intim münasibətlərin çəkilməsini qadağan edirdi. Həmçinin öpüş səhnələrinin qısa olmasını tələb edirdi. Bu, özünəməxsus hesabat “Hays Kodu” adını aldı. Hətta sonradan Avropa ölkələri bu normaları öz film sənayesinə tətbiq etdilər.

Louis B. Meyerin tövsiyəsi ilə 1927-ci ildə professionalların görüş yeri olan “Hollywood Akademiyası” yaradılır. Daqlas Fairbanks Akademiyanın rəhbəri seçilir. Qərara alınır ki, hər il kino sənayesində fərqlənən şəxslərə mükafatlar verilsin. Rəssam və dekorator Sedrik Gibbins mükafat alan şəxslər üçün heykəlciyin eskizini hazırlayır. Bu heykəlcik 1931-ci ildən Oskar adını alır. 1929-cu ildə Akademiyanın ilk Oskar təqdimatı keçirilir. Ən yaxşı film nominasiyası Vilyam A. Velmanın “Qanadlar” filminə verilir. Digər mükafatlar rejissorlardan Frank Borzec və Luis Maylstona və aktyorlardan Emil Canningslə Canet Qeynora təqdim olunub. Həmçinin mükafat alanlar sırasında səsli filmdə inqilabi çevriliş edən Varner Bros kinokompaniyasının ilk səsli filmi olan “Cazz müğənnisi” olub.

Artıq XX əsrin əvvəllərində kino sahəsində mütəxəssis Eucin Lauste sellüloid kinolentində səsin yazılması üsullarını axtarırdı. Təcrübələr uğurla nəticələnmirdi, çünki səs neqotivdə həddindən artıq çox yer tuturdu. Bu sahədə yeganə uğur qazanan Lii DeForest olmuşdur. 1923-27-ci illər arasında bu şəxs səsli lentlər hazırlayırdı. Ancaq o, bu ixtirasını kino sənayesinə çıxaranda məyus oldu. Çünki, kinostudiyalar səsli lent haqqında eşitmək belə istəmirdilər. Nə üçün? Çünki Sənaye artıq səssiz kino üzərində möhkəmlənmişdi. Onun bu ixtirası bütün studiyaları, çəkiliş meydançalarını və bütün dünyada kino çəkənləri yeni avadanlıqlarla təmin etməli idi. Qısası, səsli kino bütün sənayeni yeniləyəcəkdi, bu isə xərc tələb edirdi.

Böyük studiyalar DeForestə etiraz etsələr də Varner qardaşları böyük kinokompaniyalar arasında seçilməkdən ötrü səsli kinonu biznesin inkişaf etdirilməsində bir fürsət olduğunu düşünürdülər. Ancaq onlar DeForestin arxasınca getmir, öz texnikalarını inkişaf etdirmək fikrində idilər. Film çəkərkən səsi eyni neqativə yazmaqdansa, onu paralel şəkildə başqa bir diskə yazır, nümayiş zamanı isə bir yerdə qoşurdular. 1926-cı ildə Varner “Don Juan” filmini bu formada nümayiş etdirir.

Ancaq danışan kino sürətlə yayılmadı. Varnerin istifadə etdiyi üsul o qədər də yaxşı deyildi. Çünki eyni zamanda, lentlə diskin paralel şəkildə istifadəsi bir sıra problemlərə gətirib çıxarırdı. Balaca bir səhlənkarlıq ucbatından təsvirlə səs arasında sinxronluq pozula bilərdi. Bunun qarşısını almaq üçün səsi təsvirlə birgə eyni lentə yazmaq gərək idi. Bu isə 1929-cu ilə qədər mümkün deyildi. Buna görə də səssiz filmlər çəkilirdi. Bu, keçid dövründə, xüsusilə 1930-cu illərin ixtiraları sayəsində film studiyalarını tamamilə səsli kinoya keçməyə məcbur etdi. Problem yalnız ondan ibarət idi ki, kinoteatrlar səsli kino üçün lazım olan avadanlıqları quraşdıra bilməmişdilər. Buna görə də film istehsalçıları çəkdikləri filmləri iki versiyada, səsli və səssiz şəkildə hazırlayırdılar.

Bu, bir çox studiyalar üçün başağrısına çevrilmişdi. Əsl “qurbanlar” aktyorlar oldu. Onların çoxu Avropadan gəldikləri üçün ingilis dilində danışmırdılar. Məhz bu səbəbə görə Emil Cannings və Pola Neqri kimi aktyorların karyerası Amerikada tamamilə uçuruma yuvarlanmışdı.

Bəzi aktyorlar və rejissorlar səsli kinoya qarşı müqavimət göstərirdilər. Bunlardan biri də Çarli Çaplin olmuşdur. Məzəli aktyor filmlərdə səssiz rollar almaqda davam edirdi. 1936-cı ildə artıq bütün filmlər səsli olduğu halda o, “Müasir zəmanə” adlı filmini səssiz formada təqdim etdi.

Kinoda səsin vacib bir element olduğunu bilən kino ustaları daim yenilik haqda düşünürdülər. Bu yenilik rəng idi. Kino hələ ilk addımlarını atanda bu istiqamətdə bəzi təcrübələr aparılmışdı. 1915-ci ildə Herbert T. Kalmusun patentləşdirdiyi “Teknikolor” sistemi qırmızı və yaşıl rəngləri qeydə alırdı. Göy rəngin olmaması təsviri qeyri-təbii edirdi. Səsin etdiyi inqilab bu sistemin yayılmasını bir qədər ləngitdi. Ancaq 1930-cu illərin gəlişi ilə hər üç rəngin qeydə alınması bu sistemə marağın artmasına səbəb oldu...

Müəyyən dövr ərzində səs “Hollywood” studiyaları üçün bir ağırlığa çevrildi. Nümayiş zalları bu yeniliyə uyğunlaşsalar belə çətinliklər davam edirdi. Bu vaxta qədər kinostudiyalar xarici ölkələrə filmlər ixrac etmişdilər. Ancaq indi ingilis dilində olan filmləri Almaniya, İspaniya, İtaliyaya necə göndərəcəkdilər? Müəyyən vaxtdan sonra bu məsələ dublyaj sayəsində həll olundu. Beləliklə kino sahəsi bir yerdə dayanmır daima yenilik axtarışında irəliyə doğru addımlayır.

Xəbəri sosial şəbəkələrdə paylaşın

Bizi sosial şəbəkələrdə izləyin

Şəhid ailə üzvü olan təhsil işçiləri ilə görüş keçirilib

Milli Kitabxanada Novruz bayramı ilə bağlı elektron məlumat bazası yaradılıb

Yevlaxda Novruz bayramı münasibətilə konsert təşkil olunub

Azərbaycan gimnastları Almaniyada Dünya Kubokunda çıxış edəcəklər

Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin yeni veb-saytı istifadəyə verilib

İrqçilik etdiyi üçün millinin heyətindən kənarlaşdırılıb

Bir sıra ölkələrdən quşçuluq məhsullarının idxalına məhdudiyyət qoyulub

Blinken Qəzzada atəşkəsi müzakirə etmək üçün Ər-Riyada və Qahirəyə gedəcək

® “Azersun Holding” 10 mindən çox ailəni Novruz sovqatı ilə sevindirib

Azərbaycan poeziyası İspaniyada

Pomidor istehsalçıları ilə görüş keçirilib

Uzun illər itmiş sayılan nadir dəniz qabığı kolleksiyası indi İngiltərədə nümayiş etdirilir

Yanvar-fevral aylarında əlilliyi olan şəxslərə 20,8 min reabilitasiya vasitəsi verilib

“SpaceX” qlobal internet şəbəkəsinə aid daha 22 peyki orbitə çıxarıb

Son iki ayda sosial sahə üzrə 78 mindən çox e-arayış verilib

Fransa Mərakeşə 146 milyon dollar kredit verir

Qazaxıstan Xəzər dənizində hərbi təlimlər keçirib

Ədliyyə naziri Saatlıda vətəndaşları qəbul edib

“Ətirlisən, dadlısan, süfrəmizin yaraşığısan” II Çay Festivalı keçirilib

Martın 18-də aşkarlanan silah və sursatların sayı açıqlanıb

Fransuaza Jilonun rəssamlıq irsi Pikasso Muzeyində

Novruz bayramı ilə əlaqədar yanğın təhlükəsizliyi qaydalarına dair Fövqəladə Hallar Nazirliyi əhaliyə müraciət edib

Kəngərli rayonunun yaradılmasının 20 illiyinə həsr olunan virtual sərgi təqdim edilib

Bakının abad məhəllələrində Novruz şənlikləri davam edir

Hərbi Prokurorluq işçiləri Müdafiə Nazirliyinin yüksəkrütbəli vəzifəli şəxsləri ilə birgə Novruz bayramı ərəfəsində hərbi hissələrdə olublar

® Monteneqronun sabiq prezidenti Milo Cukanoviç “Azərbaycanın dostu” qızıl ordeni ilə təltif olunub

Dünya Bankı Misirə 6 milyard dollar yardım edəcək

Baş Dövlət Yol Polisi İdarəsi qeyri-iş günlərində səfərə hazırlaşan sürücülərə müraciət edib

Aİ Şurası Ukraynaya yeni yardım fondunu təsdiqləyib

Folklorşünas alim: Torpaq çərşənbəsi insanın təbiətlə həmrəy olması bayramıdır

Türkiyədə fəlakət zonasındakı sakinlər hər ay 15 min evlə təmin ediləcək

DİN: Martın 19-da ölkə üzrə 40 cinayətin açılması təmin olunub

Ölkənin əksər bölgələrinə yağış, dağlıq rayonlara qar yağıb

Dünya birjalarında neft ucuzlaşıb

Zabrat qəsəbəsindəki marketdə baş verən yanğın söndürülüb

Naxçıvanın kəndlərinin içməli su təminatı yaxşılaşdırılır

MDU-da tərəfdaş universitetlərlə birlikdə Çanaqqala Zəfərinin ildönümü qeyd edilib

Azərbaycan nefti bahalaşıb

Azərbaycanın Birinci vitse-prezidenti Mehriban Əliyeva İlaxır çərşənbə ilə bağlı paylaşım edib

® GL 2023-cü ildə neft hasilatı artımına nail olub

Sabahdan Azərbaycanda 7 günlük Novruz tətili başlayır

Bakının bəzi yollarında sıxlıq müşahidə olunur SİYAHI

Mövcud hava şəraiti ilə bağlı sürücülərə müraciət edilib

Ukraynanın Krivoy-Roq şəhərində Novruz bayramı ilə bağlı konsert təşkil edilib

Saatlıda narkokuryerlik edən şəxs saxlanılıb

Hüquq müdafiəçisi: Azərbaycan NATO-nun uzunmüddətli tərəfdaşıdır

Türkiyə tədqiqatçıları stressin beyində “zamanın qavranılmasını” pozduğunu müəyyənləşdiriblər

Daşkəsəndə narkotik vasitələr satan şəxs saxlanılıb

Avstraliya məhkəməsi “Uber”i böyük məbləğdə təzminat ödəməyə məcbur edib

Yanlış ayaqqabı uşağın sağlamlığına zərər verə bilər - Mütəxəssis rəyi

Anaklia limanının dəniz infrastrukturunun tikintisi üçün beynəlxalq tender elan edilib

Süni intellekt və lazer əsaslı sensorla mədədəki xəstəliklər müəyyən ediləcək

Braziliyada hiss edilən temperatur 62 dərəcə Selsini keçib

Yaponiyada yaşlı insanlar əməyə cəlb edilir

İraq neft ixracını azaldacaq

Ümumdünya Buxara Yəhudiləri Konqresinin nümayəndə heyəti Qırmızı qəsəbəyə səfər edib

Budapeştdə biznes forumda Azərbaycandakı investisiya imkanlarından danışılıb

Gürcüstanın Təhsil və Elm Nazirliyinin Marneuli İctimai Kollecində təntənəli Novruz şənliyi keçirilib

Azərbaycanın Qırğızıstandakı səfirliyində Novruz bayramı qeyd edilib

Bu gün Torpaq çərşənbəsidir

Şabranda minik avtomobilləri toqquşub, yaralananlar var

“Robotexnika Klubu”nun üzvləri Türkiyədə keçiriləcək “Texnofest”ə layihə təqdim ediblər

Kəngərli rayonunun yaradılmasının 20 illiyi qeyd olunub

Türkiyə və Rusiya prezidentləri arasında telefon danışığı olub

Dövlət Komitəsində Yaponiyada yaşayan azərbaycanlı pianoçu ilə görüş olub

Amur vilayətindəki filiz mədənində qəza baş verib, dağıntılar altında qalanlar var

Media əməkdaşları arasında atıcılıq yarışının qalibləri bəlli olub

Türkiyə Prezidenti: Bu yay İraq sərhədimizin təhlükəsizliyini tam təmin edəcəyik

Naxçıvan ŞİH: Möminə Xatun türbəsinin ətrafındakı tikili ilə bağlı yayılanlar həqiqəti əks etdirmir

Azərbaycanın güləş millisi “Çempionlar” turnirini 10 medalla başa vurub

YAP Səbail rayon təşkilatında Novruz bayramı qeyd edilib

Nigeriyada daha yüz adam oğurlanıb

Azərbaycan-İraq əlaqələrinin inkişaf perspektivləri müzakirə olunub

Bakı Ali Neft Məktəbində “Huawei” şirkətinin laboratoriyası fəaliyyətə başlayıb

Nazirlik: Hərbi hissələrdə bayram tədbirləri qapalı şəraitdə keçirilir

Azərbaycan atıcıları Almaniyada qızıl medal qazanıblar

Bakı Dövlət Universitetində Novruz şənliyi

Yens Stoltenberq: NATO ilə Azərbaycan arasında əməkdaşlıq üçün yeni çərçivə sənədinin razılaşdırılması üzərində iş aparırıq VİDEO

Beynəlxalq mətbuat Azərbaycan Prezidentinin NATO-nun Baş katibi ilə görüşündən yazır

“Ailəm könüllüləri” proqramının könüllüləri mükafatlandırılıb

Nobel sülh mükafatı laureatı Məhəmməd Yunus BAMF-da olub

Azərbaycan icması Böyük Britaniya Parlamentinə etiraz məktubu göndərib

Müdafiə naziri Novruz bayramı münasibətilə Azərbaycan Ordusunun şəxsi heyətini təbrik edib

Unudulmaz bəstəkar Şəfiqə Axundovanın 100 illik yubileyi qeyd olunub

Hikmət Hacıyev: Azərbaycan ilə Çin arasında ənənəvi dostluq və tərəfdaşlıq münasibətləri var VİDEO

Xüsusi təyinatlı təhsil müəssisələrində Çanaqqala zəfərinin 109-cu ildönümü qeyd edilib VİDEO

Ağdamda Bahar bayramı şənliyi keçirilib

Bakının Dəmir yolu vağzalında keçirilən oftalmoloji aksiya zamanı 120 nəfər müayinə olunub 

Monitorinq Mərkəzi Almaniyada “Avropada dilimizin bu günü və sabahı” adlı tədbir keçirib

M.F.Axundzadənin “Müsyö Jordan və dərviş Məstəli şah” əsəri İstanbulda səhnələşdiriləcək

Dövlət qulluğunda inzibati icraçı vəzifələr üzrə test imtahanına qeydiyyat elan edilib

Azərbaycan səfiri Çanaqqala Zəfərinin 109-cu ildönümü münasibətilə təşkil olunan tədbirdə iştirak edib

İsveçrənin ölkəmizdəki səfiri ilə COP29 ətrafında fikir mübadiləsi aparılıb

Avropa dövlətləri Şimal-Cənub Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizinin dəmir yolu hissəsinin işə salınmasında maraqlıdırlar

Milli Kitabxanada “Tale şairi: Məmməd İsmayıl” adlı kitabın təqdimat mərasimi olub

® “Beyin ölümü diaqnozunun təyininə multidisiplinar yanaşma” mövzusunda seminar keçiriləcək

Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2019-cu il 25 dekabr tarixli 503 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Dərman vasitələrinin farmakonəzarət Qaydası”nda dəyişiklik edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

Xocavəndlilər baharın gəlişini yüksək əhvali-ruhiyyə ilə qeyd edirlər

“Beynəlxalq Münasibətlərin Təhlili Mərkəzinin işçilərinin say həddinin təsdiq edilməsi və əməkhaqqı fondunun müəyyən edilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2019-cu il 15 iyul tarixli 309 nömrəli Qərarında dəyişiklik edilməsi barədə
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

QAÇQINKOM-un sədri Siyəzəndə vətəndaşların müraciətlərini dinləyib