Bakı, 15 iyul, AZƏRTAC

Qırx dörd günlük müharibənin yekunu olaraq Ermənistanın işğal faktına son qoyulması, daha doğrusu, rəsmi İrəvanın Azərbaycan tərəfindən hərbi-siyasi yollarla buna məcbur edilməsi ilə Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsi tarixə qovuşdu. Nəticə etibarilə istəyinə nail olduğu, müharibənin davam etdirilməsi üçün predmetin isə olmadığı bir şəraitdə konstitusion formada beynəlxalq münaqişələrin həlli üsulu kimi müharibəni rədd edən Azərbaycan 2020-ci il noyabrın 10-dan münaqişənin davam etdirilməsinə lüzum görmədi. Həmçinin rəsmi İrəvan da kapitulyasiya aktının məzmununda və Ağdam, Kəlbəcər və Laçını azad etmək, potensialı məhv edilmiş ordusunun qalıqlarını geri çəkməyə məcbur olmaqla münaqişənin başa çatması barədə mövqeyini ifadə etdi. Beləliklə, Cənubi Qafqazda yeni güc balansı, geri dönülməsi mümkün olmayan yeni geosiyasi zəmin formalaşdı.

Bunu AZƏRTAC-a açıqlamasında Milli Məclisin deputatı Bəhruz Məhərrəmov deyib.

Deputat qeyd edib ki, dünyanın əksər nüfuzlu güc sahibləri Qələbə münasibətilə Azərbaycanı təbrik etdi, o cümlədən demək olar bütün beynəlxalq təsisatlar BMT-nin 4 qətnaməsinin yerinə yetirilməsi faktını, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü bərpa etməsini alqışladı. Nəticədə, artıq rəsmi Bakı şəxsən Prezident İlham Əliyevin simasında bölgədə əməkdaşlıq perspektivindən danışır və hətta bu istiqamətdə real addımlar atılır. Təbii ki, əməkdaşlıq kommunikasiyalardan başlanır və dövlətimizin başçısının tapşırığına uyğun olaraq, Zəngəzur dəhlizinədək uzanan dəmir yolu xəttinin işğal dövründə dağıdılmış hissəsinin bərpasına artıq başlanılıb. “Ermənistan özü də ötən il noyabrın 10-da imzaladığı kapitulyasiya aktında kommunikasiya xətlərinin açılması ilə bağlı razılığını ifadə edib. Bu gün fərqli mövqe tutan Ermənistanın baş naziri hətta dəfələrlə dəhlizin əhəmiyyətindən danışıb. Düzdür, proses Azərbaycanın diktəsi ilə baş tutur, lakin, bu da bir həqiqətdir ki, erməni xalqı məhz Zəngəzur dəhlizinin sayəsində illərdir məhkum olduğu dalandan qurtulmaqla yeni reallıqdan ən azı bizim qədər faydalana bilər. Belə bir şəraitdə Azərbaycanın sülh müqaviləsi çağırışına Ermənistandan rəsmi reaksiyanın olmaması, yaxud, qeyri-rəsmi formada Ermənistanın buna hazır olmadığının bildirilməsi erməni xalqının yeni faciəsidir və bu yalnış idarəçilik bir ildə ikinci dəfə toplumu uçuruma aparır. Aydındır ki, Azərbaycan qalib tərəf kimi prosesin bu məcrada gedişindən nə isə itirmir. Reallıq bundan ibarətdir ki, Azərbaycan əsgəri beynəlxalq hüquqla, habelə sovet dövrünün rəsmi xəritələri ilə müəyyən olunmuş dövlət sərhədlərimiz boyu möhkəmlənib və bu vəziyyəti Azərbaycanın mənafeləri ziddinə kimsə dəyişə bilməz”, - deyə deputat qeyd edib.

B.Məhərrəmovun sözlərinə görə, Azərbaycanın sülh müqaviləsini imzalamaq niyyətinə praqmatik yanaşmamaqla, əslində, itirən yalnız Ermənistan özüdür. Digər tərəfdən, mümkün sülh müqaviləsinin ümdə şərti sərhədlərin rəsmən tanınmasıdır ki, real yanaşsaq Azərbaycanın dünyanın yekdilliklə tanıdığı beynəlxalq sərhədlərini tanımamaqla Ermənistan heç nəyə nail ola bilməz. Üstəlik, nəzərə alaq ki, Azərbaycan zatən sərhədlərinin bütövlüyünü təmin edərək sərhədlərimiz boyu ən yüksək səviyyədə möhkəmlənib. Yəni, Ermənistan bundan sonra nəyisə dəyişəcək güc deyil və İrəvan sülh müqaviləsi imzalamaqla sadəcə, bütün dünyanın qəbul etdiyi hüquqa əsaslanan bir geosiyasi reallıqla barışacaq.

Digər mühüm bir məqam, miskin Ermənistanla əməkdaşlığa Azərbaycan əhalisinin yox zəngin Azərbaycanla əməkdaşlığa ermənilərin ehtiyacı var. Təəssüf ki, Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı həlledici mövqeyə malik olması barədə eyforiyaları rəsmi İrəvan öz üstünlüyü kimi qələmə verməyə çalışaraq hay toplumunu növbəti fəlakətə sürükləməkdədir. Lakin nəzərə almaq lazımdır ki, Ermənistandakı bütün, o cümlədən Zəngəzur dəhlizdən keçəcək dəmir yollar rəsmən Rusiyanın mülkiyyətidir, sərhədi isə rus əsgəri qoruyur, belə olan halda, Ağbənd-Ordubad dəmir yolu xəttinin Zəngəzur dəhlizindən keçməsinə Ermənistan hansı hüquq və hansı güclə mane ola bilər? Bir sözlə, Azərbaycan onsuz da dilədiyi formada və istiqamətdə planlarını reallaşdırmaq gücündədir.

Deputat vurğulayıb ki, Azərbaycanın digər üstünlüyü Prezident İlham Əliyevin uzaqgörən siyasəti nəticəsində tarixi həqiqətlərə maksimum istinad edərək hücum diplomatiyası aparmasıdır. Bu çərçivədə, dövlətimizin başçısının çox haqlı olaraq əsaslandığı tarixi gerçəklik Zəngəzur, Göyçə və İrəvanın azərbaycanlıların əzəli-əbədi torpağı olması və zorla Azərbaycandan qoparılması ilə bağlı həqiqətlərdır. Məlumdur ki, tarixin müxtəlif mərhələlərində məcburi köçürmələri çıxsaq, yalnız ötən əsrin 80-ci illərin sonlarında 300 mindən çox soydaşımızın Qərbi Azərbaycandan didərgin salınıb. “Bu gün Prezident İlham Əliyev məhz beynəlxalq hüquqa əsaslanaraq həmvətənlərimizin öz ata-baba yurdlarına dönmək hüququnu rəsmən bəyan edir. Əlbəttə, 30 ildən artıq bir müddətdə sayı qat-qat artmış soydaşlarımızın ata-baba yurduna dönmək arzusunun beynəlxalq məhkəmələrin qərarları əsasında, hüquqi məcburetmə ilə realizəsi tam formada mümkündür. Bu halda İrəvan ikili öhdəliklərə, həm soydaşlarımızı geri qəbul edərək onların İrəvan, Göyçə və Zəngəzurdakı ata-baba yurdlarımızda layiqli həyat şəraitini bərpa etmək, həm də bu illər ərzində məruz qaldıqları iztirablara görə təzminat ödəmək məcburiyyətində qalacaq”, - deyə o qeyd edib.

Deputat bildirib ki, zaman İrəvanın əleyhinə işləyir, hər ötən gün erməni toplumunu daha zəif duruma salır. Bu mənada, əslində, Azərbaycanla istənilən şərtlə sülh müqaviləsinin bağlanmasına daha çox ermənilər özləri maraq göstərməli, dalandan çıxmaq üçün rəsmi Bakının lütfünə sığınmağa çalışmalıdırlar. Əks halda, tarixi proseslərin gedişi heç bir kənar müdaxilə olmadan ermənilərin yarımçıq dövlətçilik ənənələrinə son qoyacaq.