Bakı, 14 iyun, AZƏRTAC

Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərində Ermənistan tərəfindən atılan qeyri-qanuni addımlar, xüsusilə təşkil olunan qanunsuz səfərlər, görüntü xatirinə keçirilən tədbirlər, məskunlaşdırma siyasətinin aparılması ilə demoqrafik tərkibin qəsdən dəyişdirilməsi, Azərbaycan xalqına məxsus maddi-mədəni irsin talan edilməsi onu təsdiq edir ki, Ermənistan təcavüzkar siyasəti ilə beynəlxalq hüququn bütün fundamental prinsiplərini pozmuşdur.

Bu fikirləri AZƏRTAC-a açıqlamasında Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Dövlət İdarəçilik Akademiyasının professoru, siyasi elmlər doktoru Elçin Əhmədov bildirib.

O bildirib ki, Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərində Ermənistanın bütün hüquqazidd addımları onun təcavüzkar siyasətini göstərir. Bundan əlavə, münaqişənin nizama salınması üçün aparılan danışıqlarda, işğalçı Ermənistan tərəfindən yaradılan və hazırda onun nəzarətində olan Dağlıq Qarabağdakı cinayətkar və qondarma qurumun tərəf kimi iştirakının təmin olunmasını istəyir. Ancaq bu tələb də əsassızdır və beynəlxalq hüquq prinsiplərinin pozulmasıdır. Çünki Dağlıq Qarabağ ermənilərinin müstəqil tərəf kimi danışıqlarda iştirakı məsələsi 1992-ci ildə yaradılan ATƏT-in Minsk qrupunun mandatına ziddir. Həmçinin Dağlıq Qarabağ bölgəsi tarixən Azərbaycanın əzəli torpağı, o cümlədən ayrılmaz tərkib hissəsi olmaqla yanaşı, danışıqlar Ermənistanla Azərbaycan arasında aparılır və bu, beynəlxalq formatdır. Əgər Dağlıq Qarabağ münaqişə tərəfi olsaydı, onda Ermənistan tərəfi bu günə kimi danışıqlar prosesində iştirak edib indiyə kimi bir sıra müvafiq sənədləri imzalamazdı. Sonuncu, qondarma “prezident və parlament seçkiləri”nin keçirilməsinə gəldikdə isə, münaqişənin nizama salınmasında 28 ildir vasitəçilik edən ATƏT-in Minsk qrupu, eləcə də bir sıra beynəlxalq təşkilatlar və dövlətlər tərəfindən bu qondarma “seçki”lər heç vaxt tanınmamışdır.

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev iyunun 3-də Tərtər rayonuna səfəri zamanı bildirdi ki, Ermənistanın təbliğatına və ümumiyyətlə, münaqişə ilə bağlı mövqeyinə növbəti böyük zərbə bu yaxınlarda vuruldu. Sonuncu, qondarma “prezident və parlament seçkiləri" ATƏT-in Minsk qrupu da daxil olmaqla, bir sıra beynəlxalq təşkilatlar (NATO, Qoşulmama Hərəkatı, Avropa İttifaqı, Avropa Parlamenti, İƏT, GUAM və s.) və dövlətlər tərəfindən qanunazidd hərəkət kimi qiymətləndirilib və tanınmayıb. Prezident İlham Əliyev diqqətə çatdırdı ki, bütün təşkilatlar bu “seçkiləri” tanımadı və bir daha göstərdilər ki, Dağlıq Qarabağ Azərbaycanın ayrılmaz hissəsidir: “Ermənistanda isə əhalinin 99,9 faizi ermənidir. Bu cinayətkar kriminal rejim bütün digər millətlərdən olan insanları müxtəlif yollarla qovub. İndi Dağlıq Qarabağda da xunta rejimi hökm sürür”.

Elçin Əhmədov qeyd edib ki, bu baxımdan, mayın 11-də Avropa Parlamentinin məruzəçilərinin birgə bəyanatında əksini tapmış mühüm məqamlar işğal faktının Avropa qurumları tərəfindən də təsdiq olunduğunu göstərir. Avropa Parlamentinin Cənubi Qafqaz üzrə Parlament Əməkdaşlıq Komitəsinin həmsədri Mariya Kalyurand, Azərbaycan üzrə məruzəçisi Jelena Zavko, Ermənistan üzrə məruzəçisi Trayan Basesku Ermənistan ilə Azərbaycanın işğal altında olan Dağlıq Qarabağ bölgəsi arasında əlaqə yaradacaq magistral yolun tikintisi ilə bağlı birgə bəyanat yaydılar. Sənəddə Ermənistan tərəfindən verilən bu qərar beynəlxalq hüququn pozulması kimi göstərilir. Əslində bu bəyanatın təkcə Cənubi Qafqaz ölkələri üzrə Parlament Tərəfdaşlıq Komitələrində nümayəndə heyətinin həmsədri, eləcə də Azərbaycan üzrə məruzəçisi tərəfindən deyil, həm də Ermənistan üzrə məruzəçinin adından verilməsi Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı Avropa təsisatlarının vahid yanaşmasının təsdiqi kimi qiymətləndirilə bilər. Digər tərəfdən, bəyanatda ölkəmizin işğala məruz qalan tərəf olduğu, eyni zamanda, birbaşa Ermənistan tərəfindən Azərbaycanın torpaqlarını işğal etməsi faktı aydın şəkildə təsdiq olunur. Bununla yanaşı, bəyanatda tərəflərin danışıqlara dəvət olunması çağırışı onu göstərir ki, son illərdə təcavüzkar dövlətin bu prosesdən özünü kənara çəkməsi əbəsdir, çünki işğalçı tərəf məhz Ermənistandır. Eyni zamanda, adı çəkilən sənəddə münaqişənin məhz Azərbaycanın beynəlxalq səviyyədə tanınmış sərhədləri çərçivəsində həllinə çağırış da ifadə olunub. Bu baxımdan, sənəd mühüm əhəmiyyət kəsb edir və Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı beynəlxalq birliyin məlum mövqeyini bir daha təsdiqləyir. Digər tərəfdən, bu bəyanat 1992-ci ildən münaqişənin nizama salınması üçün yaradılmış və tərəfsiz vasitəçilik missiyasını öz üzərinə götürmüş ATƏT-in Minsk qrupu üçün də nümunə ola bilər. Çünki 2005-ci ildə ATƏT-in Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərində faktaraşdırıcı missiyasının hesabatında öz əksini tapmış faktlar, yəni Ermənistan tərəfindən atılan qeyri-qanuni addımlar, xüsusilə məskunlaşdırma siyasətinin aparılması ilə demoqrafik tərkibin qəsdən dəyişdirilməsininin yolverilməz olduğu, o cümlədən beynəlxalq hüququn prinsiplərinin kobud şəkildə pozulduğu təcavüzkar tərəfin diqqətinə çatdırılmalıdır.

“Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli ilə bağlı Ermənistan rəhbərliyi tərəfindən səsləndirilən əsassız fikirlər tarixi reallıqları, münaqişənin əsl mahiyyətini də əks etdirmir”, - deyə Elçin Əhmədov bildirib ki, bunu Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev 2019-cu il oktyabrın 3-də Rusiya Federasiyasının Soçi şəhərində “Valday” Beynəlxalq Diskussiya Klubunun XVI illik toplantısında və həmin il oktyabrın 11-də MDB Dövlət Başçıları Şurasının məhdud tərkibdə iclasında çıxışları zamanı tutarlı faktlarla sübut etdi. 2020-ci il fevralın 15-də Münxen Təhlükəsizlik Konfransı çərçivəsində isə Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı panel müzakirələr zamanı Ermənistanın yürütdüyü faşist ideologiyası, Azərbaycana qarşı etnik təmizləmə, dövlət terrorizmi və işğalçılıq siyasətini ifşa edən dövlətimizin başçısı Ermənistanın baş nazirinə beynəlxalq hüquqdan və tarixdən əsl dərs keçdi. Ermənistanın baş naziri Dağlıq Qarabağın dırnaqarası özünümüdafiə qüvvələrindən danışanda, onun bir daha həqiqətə uyğun olmayan sözlər söylədiyini bildirən Prezident İlham Əliyev diqqətə çatdırıb: “O, çox yaxşı bilir və mən də bilirəm ki, dırnaqarası Dağlıq Qarabağ ordusunun 80 faizini Ermənistan vətəndaşları təşkil edir. Bu, həqiqətdir. Bəlkə, 80 faizdən də artıqdır. Buna görə “Dağlıq Qarabağ ordusu” anlayışı yoxdur. “Dağlıq Qarabağ respublikası” anlayışı yoxdur. Münaqişənin yalnız iki tərəfi var: Ermənistan və Azərbaycan”.

“Ermənistan danışıqlarda Dağlıq Qarabağın “müstəqil” tərəf kimi iştirakını təmin etməyə çalışsa da, 2016-cı ilin Aprel döyüşləri sübut etdi ki, işğal olunmuş Azərbaycan ərazisində qondarma və cinayətkar rejimin yaratdığı qurum mifdir”, - deyən siyasi elmlər doktoru qeyd edib ki, dördgünlük müharibədə qarşı tərəfin itkiləri arasında bir nəfər də olsun Dağlıq Qarabağ ermənisi yox idi. Çünki “Dağlıq Qarabağ ordusu” mövcud deyil. Orada yalnız Ermənistan silahlı qüvvələri var və torpaqlarımızın 20 faizi bu ölkə tərəfindən işğal olunub. Ona görə də Azərbaycan Respublikasının Dağlıq Qarabağ bölgəsində legitim seçkilər yalnız Ermənistan silahlı qüvvələrinin işğal olunmuş ərazilərdən çıxarılmasından, oradan təcavüzə məruz qalaraq məcburən köçkün düşmüş 80 mindən çox azərbaycanlının öz doğma torpaqlarına qayıtmasından sonra Azərbaycan qanunları əsasında keçirilə bilər.

“Bundan əlavə, 1993-cü il ərzində Ermənistanın Azərbaycana qarşı təcavüzünün genişlənməsi ilə əlaqədar BMT Təhlükəsizlik Şurasının qəbul etdiyi 822, 853, 874 və 884 saylı qətnamələrdə də Azərbaycanın ərazi bütövlüyü, suverenliyi və sərhədlərinin toxunulmazlığının zəruriliyi bildirilir. Qəbul edilmiş sənədlərdə işğalçı qüvvələrin işğal etdikləri Azərbaycan ərazilərindən dərhal və qeyd-şərtsiz çıxması qeyd olunsa da, Ermənistan Respublikasının açıq-aşkar işğalçılıq mövqeyi tutması nəticəsində bu qətnamələr indiyədək yerinə yetirilməyib. Ona görə də dünya birliyi Ermənistana özünü cəzasızlıq şəraitində hiss etməsinə imkan verməməli, münaqişənin ədalətli həlli üçün BMT Nizamnaməsi, Helsinki Yekun Aktı, eləcə də BMT Təhlükəsizlik Şurasının 1993-cü ildə qəbul etdiyi qətnamələr əsasında təcavüzkarın açıq-aşkar anneksiya siyasətinə son qoyulması üçün təsirli tədbirlər görməli, eləcə də Ermənistan rəsmilərinin Azərbaycanın suverenliyi və ərazi bütövlüyünü kobud surətdə pozan hüquqazidd addımlarının qarşısını almalıdır. Münaqişənin ədalətli həlli Ermənistan silahlı qüvvələrinin işğal olunmuş ərazilərdən çıxarılması haqqında BMT Təhlükəsizlik Şurası tərəfindən qəbul edilmiş müvafiq qətnamələrin icra edilməsindən, Azərbaycan Respublikasının Dağlıq Qarabağ və ətraf yeddi rayonundan təcavüzə məruz qalaraq məcburən köçkün düşmüş azərbaycanlıların doğma torpaqlarına qayıtmasından və beynəlxalq birlik tərəfindən tanınan ölkəmizin ərazi bütövlüyünün bərpasından sonra mümkündür. Yalnız bu halda iki ölkə arasında normal qonşuluq münasibətlərinin qurulması, regionda davamlı və ədalətli sülh təmin oluna bilər”, - deyə Elçin Əhmədov vurğulayıb.